Prezydent Finlandii Sauli Niinisto potwierdził w specjalnym oświadczeniu, że Turcja zgodziła się na członkostwo Finlandii i Szwecji w NATO. Poinformował także, że przełom nastąpił po podpisaniu wspólnego memorandum na rzecz "rozszerzenia pełnego poparcia przeciwko zagrożeniom dla bezpieczeństwa".
Przywódcy NATO spotkali się w stolicy Hiszpanii, aby omówić wyzwania, przed którymi stoi Sojusz. NATO ma przyjąć swoją nową Koncepcję Strategiczną, która będzie zawierała cele i zadania Sojuszu na najbliższą dekadę.
Sauli Niinisto przekazał w wydanym oświadczeniu, że przełom nastąpił po podpisaniu przez Finlandię, Szwecję i Turcję wspólnego memorandum na rzecz "rozszerzenia pełnego poparcia przeciwko zagrożeniom dla ich bezpieczeństwa". "Konkretne kroki naszego przystąpienia do Sojuszu zostaną uzgodnione przez sojuszników NATO w ciągu najbliższych dwóch dni, ale decyzja ta jest nieuchronna" - podkreślił prezydent Finlandii.
Stoltenberg: mamy porozumienie
- Mam przyjemność ogłosić, że mamy porozumienie, które otwiera drogę Finlandii i Szwecji do przystąpienia do NATO - powiedział dziennikarzom sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg. - Turcja, Finlandia i Szwecja podpisały memorandum, które odpowiada na obawy Turcji, w tym dotyczące eksportu broni i walki z terroryzmem - dodał.
Stoltenberg mówił, że "żaden inny sojusznik (w NATO) nie ucierpiał tak bardzo z powodu brutalnych ataków terrorystycznych jak Turcja, w tym ze strony organizacji terrorystycznej Partia Pracujących Kurdystanu (PKK)". - Rządy Turcji, Finlandii i Szwecji zgodziły się wzmocnić współpracę w dziedzinie zwalczania terroryzmu. Jako przyszli członkowie NATO Szwecja i Finlandia zobowiązują się do pełnego wsparcia Turcji w walce z zagrożeniami dla jej bezpieczeństwa narodowego. Obejmuje to dalsze dostosowanie ich krajowego prawodawstwa, rozprawienie się z działalnością PKK i zawarcie z Turcją umowy o ekstradycji - dodał sekretarz generalny.
Stoltenberg doprecyzował, że w środę przywódcy państw NATO podejmą oficjalną decyzję o zaproszeniu Szwecji i Finlandii do członkostwa w Sojuszu Północnoatlantyckim.
- Następnie oczywiście będzie miał miejsce proces ratyfikacji we wszystkich państwach członkowskich. Jestem jednak absolutnie pewny, że (...) przystąpienie Szwecji i Finlandii do NATO będzie miało miejsce - zadeklarował.
Kancelaria prezydenta Turcji Recepa Tayyipa Erdogana poinformowała we wtorek wieczorem, że porozumienie zawarte z Helsinkami i Sztokholmem obejmuje rozszerzenie współpracy przemysłów zbrojeniowych i zdjęcie wzajemnych restrykcji, wymianę informacji wywiadowczych w celu zwalczania terroryzmu, a także podjęcie przez Szwecję i Finlandię konkretnych kroków w celu ekstradycji osób oskarżanych w Turcji o terroryzm.
Status państwa zaproszonego
- Szwecja może uzyskać status państwa zaproszonego do NATO w przyszłym tygodniu, po zakończeniu negocjacji akcesyjnych w Brukseli - przekazała szefowa szwedzkiej dyplomacji Ann Linde.
- Negocjacje nie powinny zająć dużo czasu - zaznaczyła Linde, odnosząc się do uzyskania poparcia przez Turcję.
Przyjęcie Szwecji oraz Finlandii do NATO będą musiały zatwierdzić parlamenty narodowe członków Sojuszu, w tym Turcji.
Biden odegrał "zakulisową rolę"
Przedstawiciel administracji USA poinformował, że prezydent Joe Biden odegrał "zakulisową" rolę w negocjacjach z Turcją dotyczących akcesji Szwecji i Finlandii do NATO i rozmawiał z tureckim prezydentem Recepem Tayyipem Erdoganem na prośbę rządów obu tych krajów.
Wyższy urzędnik dodał, że Biden popiera porozumienie, które pozwoli na przyjęcie nordyckich krajów do Sojuszu - podała Agencja Reutera. Powiedział również, że Ankara nie nalegała na to, by dostawy zaawansowanych amerykańskich samolotów bojowych dla Turcji były elementem negocjacji dotyczących akcesji Szwecji i Finlandii do NATO.
Przedstawiciel administracji USA przekazał ponadto, że zdaniem Bidena przyjęcie tych krajów do NATO w bardzo wielkim stopniu poprawi bezpieczeństwo Sojuszu.
Przydacz: ważna decyzja
Wiceszef polskiego MSZ Marcin Przydacz, odnosząc się do informacji, że Turcja zgodziła się poprzeć członkostwo Finlandii i Szwecji w Sojuszu Północnoatlantyckim, przekazał, że to "ważna decyzja, która zwiększa poziom bezpieczeństwa nie tylko w regionie Morza Bałtyckiego, ale w całym obszarze euroatlantyckim".
"Partnerzy z Finlandii i Szwecji staną się sojusznikami. Ważna decyzja. Zwiększa poziom bezpieczeństwa nie tylko w regionie Morza Bałtyckiego, ale w całym obszarze euroatlantyckim. Zdecydowanie wartość dodana dla Sojuszu. Polityka otwartych drzwi NATO musi być kontynuowana" - skomentował Przydacz na Twitterze.
Złożenie formalnych wniosków
W odpowiedzi na rosyjską inwazję na Ukrainę, Szwecja i Finlandia w połowie maja złożyły formalny wniosek o przyjęcie ich w skład NATO. Tym kandydaturom sprzeciwiała się wtedy Turcja, która oskarżała te kraje o udzielanie schronienia Kurdom związanym z organizacjami uznanymi przez Ankarę za terrorystyczne.
Według gazety "Dagens Nyheter" szwedzkie służby specjalne SAPO otrzymały listę dziesięciu współpracowników uważanej za terrorystyczną kurdyjskiej partii PKK, którzy schronili się w Szwecji. Dokument ma być podstawą ich ekstradycji do Turcji.
Źródło: Reuters, PAP
Źródło zdjęcia głównego: YVES HERMAN/Reuters/Forum