Mija rok od zmasowanego ataku Hamasu na Izrael, który zaognił konflikt na Bliskim Wschodzie. Prokuratura zamierza przesłuchać posła Suwerennej Polski Marcina Romanowskiego, byłego wiceministra sprawiedliwości. Rozpoczyna się tydzień noblowski. Oto sześć rzeczy, które warto wiedzieć w poniedziałek.
1. Pierwsza rocznica ataku Hamasu na Izrael
Rok temu, 7 października 2023 roku, Hamas zaatakował Izrael z niespotykaną dotąd siłą i brutalnością. Napaść zapoczątkowała trwający wciąż konflikt, największy od czasu wojny Jom Kippur sprzed 50 lat.
Dane izraelskiego zakładu ubezpieczeń społecznych pokazują, że po stronie izraelskiej zginęło tego dnia 1175 osób, w tym 379 żołnierzy i policjantów, 725 izraelskich cywili oraz 71 cywili pochodzących z innych krajów. Wśród ofiar było około również 70 Arabów będących obywatelami Izraela, głównie zamieszkujący pustynię Negew Beduinów. Zginęło też 36 dzieci i 25 osób powyżej 80. roku życia. Ponad 3,4 tys. osób zostało rannych.
Liczba ofiar śmiertelnych wśród Palestyńczyków w wyniku izraelskich ataków na Strefę Gazy w ciągu roku od ataku wynosi 41850 - poinformowały władze służby zdrowia w Strefie Gazy, na które powołuje się Reuters. Według tego samego źródła liczba rannych zbliża się do 100 tysięcy.
Od roku w konflikt zaangażowane są pośrednio lub bezpośrednio także inne kraje oraz organizacje, w tym Liban, Iran, Hezbollah czy jemeński ruch Huti.
W niedzielę, tuż przed pierwszą rocznicą ataków z 7 października, które zapoczątkowały wojnę, Izrael zbombardował cele w Libanie i Strefie Gazy. Minister obrony Izraela oświadczył, że wszystkie opcje są otwarte na odwet przeciwko odwiecznemu wrogowi, Iranowi. Iran z kolei początkowo - ze względu na obawę o odwet Izraela za atak rakietowy - odwołał wszystkie loty od niedzielnego wieczora do poniedziałku rana. Jeszcze w niedzielę wieczorem te ograniczenia zostały zniesione. Tej samej nocy rakiety Hezbollahu spadły na trzecie największe miasto Izraela - Hajfę - raniąc 10 osób i uszkadzając budynki.
2. Przesłuchanie posła Marcina Romanowskiego
Na godzinę 9 zaplanowane jest przesłuchanie w Prokuraturze Krajowej posła Suwerennej Polski Marcina Romanowskiego, który w latach 2019-2023 był wiceszefem Ministerstwa Sprawiedliwości nadzorującym Fundusz Sprawiedliwości.
Polityk jest podejrzany między innymi o ustawianie konkursów na pieniądze z tego funduszu. Zarzuty wobec niego obejmują kwotę ponad 112 milionów złotych. Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy uchyliło w środę immunitet Romanowskiemu.
- Myślę, że (gdyby Romanowski się nie stawił - red.), to oznaczałoby, że pan Romanowski nie chce współpracować z wymiarem sprawiedliwości. Myślę, że wtedy prokuratura będzie musiała ponowić ten wniosek aż do skutku - powiedział w niedzielę w "Faktach po Faktach" w TVN24 minister sprawiedliwości, prokurator generalny Adam Bodnar. Polityk podkreślił, że na obecnym etapie ponowne zatrzymanie Romanowskiego nie wchodzi w grę. - Nie można zatrzymać osoby na podstawie tych samych faktów i tych samych okoliczności, które miały miejsce do tej pory. Akt zatrzymania, który miał miejsce jakieś dwa miesiące temu, jednak spowodował, że nie można dokonać zatrzymania na tej samej podstawie - wskazywał.
3. Początek tygodnia noblowskiego
Od ogłoszenia laureata Nagrody Nobla z medycyny rozpocznie się w poniedziałek w Sztokholmie tydzień, podczas którego poznamy tegorocznych noblistów w sześciu dziedzinach. Zgodnie z tradycją Pokojowa Nagroda Nobla zostanie przyznana w stolicy Norwegii Oslo.
Uroczystość wręczenia nagród odbywa się corocznie 10 grudnia w rocznicę śmierci Nobla, w Sztokholmie i Oslo. Wówczas obowiązkiem każdego z noblistów jest wygłoszenie odczytu, będącego warunkiem otrzymania nagrody pieniężnej.
W Sztokholmie tydzień przyznawania nagród Nobla nazywany jest "Nobel Calling". W tym czasie w Muzeum Nagrody Nobla przygotowano specjalny program dla zwiedzających, a ośrodki naukowe otwierają swoje laboratoria. Werdykty będą transmitowane na żywo.
4. Polscy ratownicy gotowi do kolejnych akcji powodziowych
Obfite opady deszczu doprowadziły w piątek do wylania rzek w centralnej części Bośni i Hercegowiny, w gminach Jablanica, Konjić, Kiseljak, Fojnica i Kreszevo. Do największych zniszczeń doszło w okolicy miasta Jablanica, gdzie woda wyrzuciła w stronę zabudowań kilka tysięcy ton kamieni z pobliskiego kamieniołomu. Na skutek żywiołu zginęło co najmniej 18 osób.
W dotkniętym powodzią kraju trwają akcje poszukiwawcze. W związku z prośbą o pomoc wystosowaną przez Bośnię i Hercegowinę, Polska jest gotowa wysłać grupę poszukiwawczo-ratowniczą MUSAR.
5. Zaskakująca roszada na szczytach Watykanu
Papież Franciszek ogłosił w niedzielę, że mianuje 21 nowych kardynałów - grupy najważniejszych hierarchów po papieżu, wpływających na jego wybór.
Ceremonia, podczas której nastąpi nominacja nowych kardynałów - tzw. konsystorz - będzie miała miejsce 8 grudnia - ogłosił papież w niedzielne południe podczas modlitwy na placu Świętego Piotra w Watykanie.
Będzie to 10. konsystorz zwołany przez Franciszka od czasu jego wyboru 11 lat temu. "Chociaż papieże mogą mianować kardynałów w dowolnym momencie, decyzja Franciszka o dokonaniu nowych nominacji teraz jest czymś zaskakującym" - komentuje agencja. To "niespodziewany ruch" - podkreśla.
6. "Wielka dama polskiej literatury" z nagrodą Nike
Poetka Urszula Kozioł została laureatką Literackiej Nagrody Nike 2024 za tomik "Raptularz" - ogłoszono w niedzielny wieczór podczas gali wręczenia nagrody w warszawskiej Bibliotece Uniwersyteckiej. To wiersze o odchodzeniu, stracie ukochanej osoby i starości.
Krzysztof Siwczyk, przewodniczący jury, powiedział o nagrodzonym tomiku, że "napięcie egzystencjalne rozsadza w nim wersy". "Wielka dama polskiej literatury", czyli laureatka, pisze w nim o starości, pustce, w której zanurzyła się po śmierci męża, blaknięciu wspomnień i odchodzeniu pamięci. Ten tomik, jego zdaniem, to "prawda egzystencji w stanie granicznym" i "dopowiedzenie wątków obecnych w całej twórczości".
Źródło: tvn24.pl, Reuters, PAP
Źródło zdjęcia głównego: EPA/ABIR SULTAN