"Rebus protokolarny". Jak będzie przebiegał pogrzeb Benedykta XVI

Benedykt XVI był pierwszą osobą z tytułem emerytowanego papieża i pierwszą głową Kościoła, która abdykowała, od 1415 roku. Kiedy pod koniec grudnia Watykan poinformował o poważnym stanie zdrowia byłego papieża, eksperci zwrócili uwagę, że chociaż Stolica Apostolska ma szczegółowy protokół na wypadek śmierci głowy Kościoła katolickiego, brakuje zasad postępowania po śmierci osoby, która zrezygnowała z tej funkcji. 

Dziennik "Corriere della Sera" zwrócił uwagę, że z pochówkiem Ratzingera wiąże się swego rodzaju "rebus protokolarny", ponieważ "nadal nie wiadomo, co będzie działo się w najbliższych dniach" - podkreślił reporter TVN24 Jacek Tacik, relacjonujący uroczystości żałobne po śmierci emerytowanego papieża.

Nie wiadomo, w jakiej trumnie zostanie pochowany Benedykt XVI. Zgodnie z tradycją ciało papieża jest umieszczane w cyprysowej trumnie, która następnie wkładana jest do ocynkowanej trumny z drzewa orzechowego. Ta z kolei zostaje pospawana, obwiązana taśmami i zapieczętowana. Biuro prasowe Watykanu do tej pory nie poinformowało też, czy na twarzy zmarłego zostanie położony welon z białego jedwabiu.

ZOBACZ TEŻ: Papież Franciszek: czujemy wdzięczność Bogu za to, że podarował Benedykta XVI Kościołowi i światu

Natomiast już teraz wiadomo, że po śmierci emerytowanego papieża nie zostanie ogłoszone novemdiales, czyli okres żałoby, trwający zwykle od pogrzebu papieża do konklawe, z codziennymi mszami odprawianymi w Bazylice Świętego Piotra przez kardynałów, wspominających każdego dnia w homilii inny aspekt osobowości zmarłego papieża.

Po śmierci Benedykta XVI jego ciało wystawiono w kaplicy w dawnym budynku klasztornym Mater Ecclesiae w Ogrodach Watykańskich, gdzie mieszkał od swojej historycznej rezygnacji w 2013 roku. W poniedziałek ciało emerytowanego papieża zostało przeniesione w procesji do Bazyliki Świętego Piotra, gdzie będzie wystawione przez następne trzy dni.

Zarówno miejsce, jak i ubiór zmarłego przedstawiają się podobnie, jak w przypadku pożegnań urzędujących papieży. Różnią się detale. Jak odnotowała agencja Reutera, ciało Benedykta XVI zostało wystawione bez papieskich insygniów: pastorału i paliusza. Czerwone buty, zarezerwowane dla papieża, zastąpiło czarne obuwie.

Papieskie uroczystości pogrzebowe zwykle prowadzi dziekan Kolegium Kardynalskiego. Pogrzebowi Jana Pawła II przewodniczył sprawujący wówczas tę funkcję kardynał Joseph Ratzinger. Obecnie Kolegium Kardynalskiemu przewodniczy kardynał Giovanni Battista Re. Watykan przekazał jednak, że pogrzebowi Benedykta XVI będzie przewodniczył papież Franciszek.

ZOBACZ TEŻ: Dorobek Benedykta XVI. "Zmarł jako człowiek, ale jego wielkie dzieło intelektualne będzie żyć"

Obecny papież po raz pierwszy w dziejach będzie przewodniczyć uroczystościom pogrzebowym byłego papieża. Dziennik "La Repubblica" przypomniał, że gdy papież Celestyn V zmarł w 1296 roku, dwa lata po swojej abdykacji, jego mszy żałobnej mógł przewodniczyć papież Bonifacy VIII. Ale tego nie zrobił.

Brak wzmianek na temat głowy Kościoła odprawiającej mszę żałobną poprzednika potwierdził ks. Roberto Regoli, profesor historii na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie. W rozmowie z "Wall Street Journal" przytoczył jednak przykład papieskiego pochówku, przy którym obecny był urzędujący papież. Uroczystości żałobne po śmierci Piusa VI w 1801 roku, zmarłego dwa lata wcześniej na wygnaniu we Francji, prowadził jeden z kardynałów. Był na nich jednak obecny papież Pius VII.

Uroczystości pogrzebowe Jana Pawła II miały charakter państwowy. Wzięło w nich udział 200 prezydentów i premierów a także przedstawiciele wszystkich wyznań świata. Pogrzeb emerytowanego papieża nie będzie miał charakteru państwowego, ponieważ nie był on już głową Państwa Watykańskiego, w związku z tym na uroczystościach w Watykanie ma pojawić się znacznie mniej przedstawicieli krajów. W pogrzebie wezmą udział tylko dwie oficjalne delegacje państwowe: z Włoch i Niemiec. Informację potwierdziło biuro prasowe Watykanu. Swój przyjazd zadeklarowali także: Zofia, była królowa Hiszpanii, prezydent Portugalii Marcelo Rebelo de Sousa i prezydent Polski Andrzej Duda. 

W pogrzebie Jana Pawła II udział wzięło 157 kardynałów, którzy tradycyjnie po śmierci urzędującego papieża przybywają do Watykanu, by wybrać kolejnego papieża. Liczba kardynałów, którzy wezmą udział w pogrzebie Benedykta, po którym nie odbędzie się konklawe, nie została jeszcze potwierdzona.

Watykan poinformował we wtorek, że w poniedziałek hołd zmarłemu oddało 65 tys. osób - znacznie więcej niż szacowały wcześniej władze Rzymu. Od wczesnego ranka tysiące osób stały w kolejce do bazyliki, by przejść obok ciała emerytowanego papieża, oddać mu hołd i pomodlić się. Wśród pierwszych osób, które przybyły do bazyliki, byli prezydent Włoch Sergio Mattarella i premier Giorgia Meloni.

Według "Corriere della Sera" na samym pogrzebie spodziewana jest "ogromna frekwencja". Dziennik przekazał szacunki, wedle których tylko z rodzinnej Bawarii Benedykta XVI do Watykanu przybędzie ok. 70 tys. osób. Watykan poinformował, że nie są potrzebne karty wstępu na mszę. Bilety muszą mieć jednak księża, którzy chcą koncelebrować mszę żałobną z Franciszkiem. Mogą się o nie ubiegać na stronie internetowej Watykanu.

Benedykt XVI zostanie pochowany w Grotach Watykańskich - podziemiach Bazyliki Świętego Piotra, czyli tam, gdzie do beatyfikacji w 2011 roku znajdował się grób jego poprzednika Jana Pawła II - poinformował Watykan w wydanym komunikacie. Ceremonia ta odbędzie się po mszy pogrzebowej.

ZOBACZ TEŻ: Opublikowano testament duchowy Benedykta XVI. "Z całego serca proszę o przebaczenie"