Pierwszych laureatów tegorocznej Nagrody Nobla poznamy w poniedziałek 3 października, ok. godz. 11.30 naszego czasu. Kolejni zwycięzcy zostaną ogłoszeni w ciągu następnych dni. Najpierw dowiemy się, do kogo trafi nagroda w dziedzinie fizjologii i medycyny.
We wtorek, 4 października, około godz. 11.45 nastąpi ogłoszenie nazwisk laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki. W środę, 5 października, o tej samej porze poznamy nagrodzonych w dziedzinie chemii. W piątek 7 października około godz. 11.00 dowiemy się, kto został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla. Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych zostanie przyznana w poniedziałek 10 października.
Opóźniony literacki
W tym roku laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury zostanie podany wyjątkowo późno, dopiero w czwartek 13 października. Jak ujawnił w piątek Per Waestberg z Akademii Szwedzkiej, wynika to wyłącznie z rytuału pracy Akademii oraz "matematyki kalendarza". Zaprzeczył, jakoby opóźnienie miało związek z trudnościami w osiągnięciu kompromisu. - Nasze obrady są burzliwe, bardzo rzadko decyzję podejmujemy jednogłośnie - stwierdził, odmawiając podania szczegółów. Według Waestberga nazwisko laureata ogłosi sekretarz Akademii Szwedzkiej Sara Danius, która do pracy powróciła latem po długim zwolnieniu lekarskim.
Uroczystość w atmosferze skandalu
Tegoroczna uroczystość przyznania Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny odbywa się w cieniu skandalu związanego z dymisją dwóch członków gremium przyznającego nagrodę w tej kategorii. Naukowcy ci byli powiązani z aferą w szpitalu klinicznym Instytutu Karolinska w Sztokholmie - to badacze z tej instytucji wybierają laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny.
Harriet Wallberg - jedna ze zdymisjonowanych - była dyrektorem Instytutu Karolinska w 2010 roku, gdy zatrudniony tam został włoski chirurg Paolo Macchiarini. Jego metody leczenia uznaje się obecnie za pozbawione naukowych podstaw i szkodliwe dla pacjentów. Operacje przeszczepienia powlekanych komórkami macierzystymi sztucznych tchawic wykonał, mimo że nie dokonano naukowej analizy ich następstw i że nie były związane z koniecznością ratowania życia.
Kto przyznaje nagrody
Nagrody w poszczególnych dziedzinach przyznają specjalnie powołane do tego celu grona ekspertów. Laureatów w fizyce i chemii wskazuje Królewska Szwedzka Akademia Nauk, ona wyłania też zwycięzców - fundowanego przez Sveriges Riksbank (Szwedzki Bank Narodowy) - Nagrody im. Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych. Zwycięzcę pokojowej Nagrody Nobla wskazuje Norweski Komitet Noblowski, a literackiej - Akademia Szwedzka. Wręczenie nagród odbędzie się, jak co roku, 10 października w Sztokholmie i Oslo w rocznicę śmierci jej fundatora - przemysłowca i wynalazcy dynamitu, Alfreda Nobla.
Od 1901 roku
Pierwsze nagrody wręczono w 1901 r. Od tej pory Nagrody Nobla i przyznawane od 1968 r. Nagrody Narodowego Banku Szwecji im. A. Nobla trafiły do 900 osób i organizacji. Najwięcej zwycięzców pochodzi z terenu USA. Nie każdego roku przyznawane są nagrody we wszystkich dziedzinach - np. aż 19 razy nie przyznano Pokojowej Nagrody Nobla. Wśród najbardziej znanych Polaków, którzy otrzymali Nagrodę Nobla, są Maria Skłodowska-Curie (1903 r. - w dziedzinie fizyki i w 1911 r. - w dziedzinie chemii), Czesław Miłosz (1980 r. - w dziedzinie literatury), Lech Wałęsa (1983 r. - nagroda pokojowa). Ze względu na bardzo rygorystyczną procedurę konkursu nagrody te uznawane są za najbardziej prestiżowe na świecie w swoich dziedzinach. Od 2012 roku laureaci otrzymują po 8 mln koron (tj. ok. 3,5 mln zł). Oprócz nagrody finansowej każdy z laureatów otrzymuje dyplom i złoty medal.
Autor: rzw / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: © Nobel Media AB | Alexander Mahmoud