Nagrodę Nobla 2014 z chemii otrzymali: Eric Betzig, Stefan W. Hell oraz William E. Moerner za opracowanie mikroskopu fluorescencyjnego o bardzo wysokiej rozdzielczości - ogłosił w Sztokholmie Komitet Noblowski.
Dzięki opracowaniu mikroskopii fluorescencyjnej można dziś badać żywe komórki na poziomie najdrobniejszych cząsteczek - uzasadnił Komitet Noblowski przyznanie tegorocznej nagrody.
Pierwszy z noblistów, Niemiec Stefan Hell (ur. w 1962 r. w Rumunii), w 2000 r. opracował pierwszy mikroskop fluorescencyjny STED, który miał wyjątkowo wysoką rozdzielczość. Z kolei dwaj Amerykanie: 54-letni Eric Betzig i 61-letni William E. Moerner, pracując niezależnie, stworzyli podstawy metody, określanej jako mikroskopia pojedynczych cząsteczek. Betzig zastosował ją po raz pierwszy w 2006 r. Komitet Noblowski w uzasadnieniu do nagrody podkreślił, że prace noblistów "sprowadziły mikroskopię optyczną do nanowymiarów".
Pieniądze do podziału
Laureaci podzielą się po równo kwotą 8 mln koron szwedzkich (ok. 3,6 mln zł).
W ubiegłym roku Nobla przyznano twórcom komputerowego modelowania reakcji chemicznych - Martinowi Karplusowi, Michaelowi Levittowi i Ariehowi Warshelowi. Ich prace pozwalają m.in. na produkcję lepszych leków.
Nagroda, o której marzą wszyscy
Fundacja Noblowska powstała 114 lat temu. Rok później, czyli w 1901 r., cztery lata po śmierci Nobla, wręczono po raz pierwszy nagrody. Zgodnie z tradycją są one wręczane laureatom w kolejne rocznice śmierci fundatora - 10 grudnia, a ogłaszane około dwa miesiące wcześniej.
Od 1901 roku laureaci są wybierani co roku w dziedzinie: literatury, fizyki, chemii oraz medycyny lub fizjologii. Równie długo przyznawana jest też Nagroda Pokojowa. Alfred Nobel nie ustanowił nagrody dla ekonomistów, którą przyznaje się dopiero od 1968 roku. Jej fundatorem jest Bank Szwecji.
W sumie do 2013 r. noblowskim laurem wyróżniono 851 osób i 25 organizacji. Z tego 74 to laureaci w dziedzinie nauk ekonomicznych. W ręce kobiet Nobel trafiał 45 razy, w tym dwa razy do Marii Skłodowskiej-Curie, co oznacza, że od 1901 r. nagrodzono w sumie 44 panie.
Autor: pk\mtom / Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: PAP/EPA