14 maja 1948 roku Żydzi w Palestynie ogłosili powstanie niepodległego Państwa Izrael, które już w pierwszych tygodniach swojego istnienia przeszło krwawy chrzest bojowy. 60 lat później, potomkowie pierwszych osadników świętują rocznicę w państwie silnym i bogatym - militarnie potężnym nie tylko na skalę regionalną, ekonomicznie tak rozwiniętym, że liczy się na globalnym rynku. Największa bolączka Izraela tkwi jednak w nim samym - to odwieczny konflikt z Palestyńczykami.
60 lat Państwa Izrael. Państwa, w powstanie którego wierzyła sto lat temu zaledwie garstka politycznych romantyków i wizjonerów. Państwa, w którego przetrwanie wielu wątpiło. A jednak na przekór przeciwnościom, żydowskie państwo rozpoczyna właśnie siódmą dekadę istnienia. Z jego istnienia dumna jest wielomilionowa społeczność żydowska świata, jego zniszczenia życzy sobie bardzo pokaźna liczba krajów i ludzi. IZRAEL 1948-2008 - KALENDARIUM
Izrael przez 60 lat wygrał kilka wojen z arabskimi sąsiadami, i mimo stałego zagrożenia, pozostaje jedyną demokracją zachodnią i liberalną na Bliskim Wschodzie. Odrzucony przez sąsiadów, pozostaje enklawą Zachodu. Stoi w obliczu egzystencjalnego zagrożenia – możliwość zbudowania bomby atomowej przez Iran, odrzucający jakiekolwiek formy współżycia z Izraelem, oznaczać będzie dla państwa żydowskiego wojnę o przetrwanie.
Mimo wielu sukcesów zewnętrznych i wewnętrznych Izrael nie potrafi znaleźć i wypracować takiego rozwiązania konfliktu z Palestyńczykami, które oni przyjęliby jako trwałe zadośćuczynienie za wielką klęskę, jaką ich zdaniem było powołanie żydowskiej państwowości dla terytorium mandatu Palestyna.
Jest jeszcze jedno niebezpieczeństwo, które zagraża państwu Izrael – tym razem pochodzi ono z Zachodu. Często modne staje się tam odmawianie Izraelowi prawa do istnienia w ogóle jako „ostatniemu państwu kolonialnemu”. Zwolennicy delegitymizacji państwa żydowskiego argumentują, że Palestyna powinna stać się jednym państwem dla dwóch narodów. Ale finał takiego „rozwiązania jedno-państwowego” jest łatwy do przewidzenia: Żydzi-Izraelczycy przestaną być większością, a państwo definitywnie przestanie być państwem żydowskim. Jedynie trwała separacja zdaniem większości przedstawicieli izraelskich elit politycznych i społecznych zapewni pokój, a także pozwoli zachować demokratyczny i żydowski charakter państwa.
Korzenie współczesnego Państwa Izrael sięgają XIX-wiecznej koncepcji syjonizmu. Jej ideowym fundamentem stała się broszura "Der Judenstaat" Teodora Herzla, wiedeńskiego Żyda, pisarza, dziennikarza i publicysty. Wśród czołowych działaczy syjonistycznych było wielu Żydów polskich, a w okresie międzywojennym i tuż po II Wojnie Światowej władze w Warszawie udzielały nieformalnej pomocy i oficjalnego wsparcia palestyńskim Żydom.
Proces wprowadzania w życie koncepcji państwa żydowskiego trwał niemal dokładnie pół wieku. Po pierwszym konflikcie światowym mocarstwa zaczęły na poważnie brać pod uwagę budowę Izraela w Palestynie. Druga wojna światowa i Holokaust postawiły kropkę nad i. ONZ dała formalne prawne podstawy państwu żydowskiemu, a sami Żydzi wywalczyli je sobie w 1948 r.
Radosna dla Izraelczyków data 1948, dla ich bliskowschodnich sąsiadów jest jedną z najczarniejszych w historii. Dla Arabów to czas żałoby, nazywany przez nich “Nakba”, czyli katastrofa. Historia Izraela to historia permanentnej wojny z sąsiadami, przerywanej krótszymi lub dłuższymi rozejmami. Militarne sukcesy państwa żydowskiego z czasem rozbiły solidarność świata arabskiego - choć niektórzy do dziś pozostają śmiertelnymi wrogami Izraela. Skutecznie odstrasza ich militarna potęga przeciwnika: świetnie wyposażona i wyszkolona armia, legendarnie skuteczne służby specjalne i broń atomowa.
„Wojna sześciodniowa" była, obok wojny o wyzwolenie Kuwejtu 1990-91, centralnym wydarzeniem na Bliskim Wschodzie w drugiej połowie XX w. Nie sposób jej zrozumieć bez kontekstu globalnego: „zimnej wojny" między komunizmem a Zachodem. Do dziś Stany Zjednoczone pozostają strategicznym, największym sojusznikiem Izraela. Zmienił się tylko wspólny wróg - ZSRR zastąpiły w tej roli islamski terroryzm, Iran i Syria.
Nienawiść Iranu i Syrii to największe zewnętrzne zagrożenie dla żydowskiego państwa. Największym wewnętrznym wciąż pozostaje nierozwiązany problem politycznego statusu Palestyńczyków. Postępy w procesie pokojowym i przyznanie autonomii ziemiom okupowanym od 1967 r. stłumiły płomień terroryzmu, ale nie ugasiły go całkowicie. W roli głównego palestyńskiego wroga Izraela spadkobierców Arafata zastąpił radykalny Hamas.
Izrael przypomina wyspę, otoczoną wrogim morzem islamskim. Geograficzna konieczność zmusza Jerozolimę do poszukiwania wsparcia w Europie i Ameryce. Jednym z sojuszników jest po upadku komunizmu Polska. Trudna przeszłość (np. antysemicka nagonka w PRL w 1968) i wciąż nierozwiązane problemy (np. kwestia zwrotu majątków żydowskich) nie przeszkodziły nawiązać współpracy tak dobrej, że wśród izraelskich przywódców pojawiły się nawet głosy, że Polska jest najlepszym sprzymierzeńcem Izraela w UE.
Ale współczesne państwo żydowskie to nie tylko polityka i wojny. Mimo wielu przeciwności, Izraelczycy zbudowali gospodarkę o statusie globalnym. Pobudzona wolnorynkowymi reformami i napędzana sektorem high-tech już dawno przestała się kojarzyć wyłącznie z kibucem.
Źródło: tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: TVN24 Horyzont