Wybory samorządowe 2024. Jak zostać radnym? Kto może kandydować

3 Knapik
PiS przedstawiło kandydata na prezydenta Warszawy. "Rocky przed pierwszą walką z Apollo Creedem też nie był znany"
Źródło: Maciej Knapik/Fakty TVN

Wybory samorządowe odbędą się 7 kwietnia. Polacy wybiorą między innymi nowych radnych gmin, powiatów, sejmików województw i radnych dzielnic Warszawy. Kto może kandydować i co trzeba zrobić, aby zostać radnym? Wyjaśniamy.

W wyborach samorządowych zaplanowanych na 7 kwietnia wybierzemy łącznie 46 508 radnych gmin, powiatów i sejmików województw. Co trzeba zrobić, aby zostać radnym? Jakie warunki trzeba spełnić, by móc kandydować? Kto zgłasza kandydatów? Odpowiadamy na najważniejsze pytania.

ZOBACZ TEŻ: Wybory samorządowe 2024. Kogo wybieramy w głosowaniu?

Kto może kandydować na radnego

Kandydatem na radnego może być osoba, która:

  • ma prawo wybierania w tych wyborach
  • jest obywatelem polskim lub obywatelem Unii Europejskiej albo Zjednoczonego Królestwa
  • najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat
  • stale zamieszkuje na obszarze gminy, w której kandyduje
  • jest ujęta w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania na obszarze danej gminy. 

Kandydować nie może z kolei osoba, która jest pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu, pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu, ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu, skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe, osoba, wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności, oraz osoba będąca obywatelem UE lub Zjednoczonego Królestwa, pozbawiona prawa wybieralności w danym kraju.

ZOBACZ TEŻ: Wybory samorządowe 2024. Jak zostać członkiem obwodowej komisji wyborczej?

Kto zgłasza kandydatów

Jedynym podmiotem uprawnionym do zgłaszania list kandydatów na radnych jest komitet wyborczy, a zatem pierwszym krokiem do tego, by zostać radnym, powinna być rejestracja komitetu wyborczego. Następnie konieczna jest rejestracja listy kandydatów. Zgłoszeniem listy kandydatów w imieniu komitetu wyborczego zajmuje się jego pełnomocnik wyborczy lub osoba imiennie przez niego upoważniona. Każdy komitet może zgłosić w okręgu wyborczym tylko jedną listę kandydatów. Listy kandydatów na radnych należy zgłosić do właściwej gminnej komisji wyborczej do 4 marca do godz. 16:00.

ZOBACZ TEŻ: Wybory samorządowe 2024. Do kiedy można zgłaszać kandydatów?

Ile podpisów trzeba zebrać?

Szczegółowe zasady zgłaszania list zawarte są w kodeksie wyborczym i w dokumentach PKW. Wynika z nich, że w przypadku gmin liczących do 20 tysięcy mieszkańców lista kandydatów powinna być poparta podpisami co najmniej 25 wyborców stale zamieszkałych w danej gminie, ujętych w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania na obszarze danej gminy. 

W gminach liczących powyżej 20 tysięcy mieszkańców, w tym także w przypadku rad dzielnic Warszawy, lista kandydatów powinna być poparta podpisami co najmniej 150 wyborców. W przypadku wyborów radnych powiatów lista musi mieć 200 podpisów wyborców, a w przypadku radnych sejmiku - 300 wyborców.

Ile osób zostanie wybranych

Gminy, powiaty i województwa podzielone są na okręgi wyborcze. W gminach do 20 tys. mieszkańców z każdego okręgu wybrany zostanie jeden radny, a w gminach powyżej 20 tys. mieszkańców z każdego okręgu wybranych zostanie od 5 do 8 radnych. W przypadku rad powiatów, w każdym okręgu wyborczym wybiera się od 3 do 10 radnych, a w przypadku sejmików województw od 5 do 15 radnych.

Łącznie składy rad gmin liczą: w gminach do 20 tys. mieszkańców 15 radnych, w gminach do 50 tys. mieszkańców 21 radnych, w gminach do 100 tys. mieszkańców 23 radnych, w gminach do 200 tys. mieszkańców 25 radnych oraz po trzech na każde dalsze rozpoczęte 100 tys. mieszkańców, jednak nie więcej niż 45 radnych. Wyjątek stanowi Rada m.st. Warszawy, która liczy 60 radnych.

Rady powiatów liczą 15 radnych w powiatach do 40 tys. mieszkańców oraz po dwóch na każde kolejne rozpoczęte 20 tys. mieszkańców, jednak nie więcej niż 29 radnych. Rady sejmiku województwa liczą 30 radnych w województwach liczących do 2 mln mieszkańców, a na każde kolejne 500 tys. mieszkańców dodatkowych trzech radnych.

ZOBACZ TEŻ: Wybory samorządowe 2024. Ile wynosi dieta członków komisji?

Czytaj także: