Co z Sądem Najwyższym? "Nie jest konieczny ruch, który jeszcze bardziej nas wkopie w chaos"

Politycy odnieśli się w niedzielę w programie "Kawa na ławę" w TVN24 do zamieszania związanego z nieuznawaną Izbą Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego i nadchodzącymi wyborami prezydenckimi. To ta izba ma orzekać o ich ważności.

Profesor Andrzej Zoll, były prezes Trybunału Konstytucyjnego, były RPO, były przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej ocenił w sobotę w "Faktach po Faktach", że "stoimy przed bardzo poważnym kryzysem konstytucyjnym". Jego zdaniem w tej sytuacji powinna zostać przyjęta nowa ustawa dotycząca działania Sądu Najwyższego. Mówił, że "możemy mieć sytuację, że osoba wybrana nie będzie mogła objąć urzędu".

Szefowa klubu parlamentarnego Lewicy Anna Maria Żukowska powiedziała, że orzeczenie SN "nie jest niezbędne do tego, żeby zaprzysiąc prezydenta".

- Na przykład polski parlament także zbiera się po raz pierwszy, po nowym wyborze, jeszcze przed orzeczeniem Sądu Najwyższego o ważności - zauważyła.

Posłanka powiedziała, że "nie siałaby paniki w związku z tym, bo jest dużo opinii, między innymi profesora Wróbla czy sędziego Żurka, takich, które uspokajają".

Oceniła, że "nie możemy łamać konstytucji i na przykład - tak jak proponuje pan marszałek (Sejmu Szymon) Hołownia w swoim projekcie ustawy - na jakiś czas stwierdzać, że neosędziowie to już nie są neosędziami, zrównujemy ich do tej konkretnej sprawy z innymi sędziami Sądu Najwyższego, ale potem to już przestanie obowiązywać i wracamy do stanu sprzed".

- Nie uważam, że konieczny jest jakiś dramatyczny ruch legislacyjny, który jeszcze bardziej nas wpędzi i wkopie w chaos dotyczący praworządności - powiedziała Żukowska.

Europoseł Koalicji Obywatelskiej Bartosz Arłukowicz mówił, że "mamy do czynienia z sytuacją, która jest efektem wieloletniego niszczenia systemu prawa w Polsce, budowania alternatywnego państwa przez ostatnie lata". Dodał, że teraz zaczynamy dostrzegać tego skutki. 

Nawiązując między innymi do wypowiedzi Zolla powiedział, że "ta sytuacja jest bardzo trudna prawnie". 

Aleksandra Leo (Polska 2050-TD) oceniła, że "ważna i dobra jest inicjatywa marszałka Hołowni". Projekt tak zwanej ustawy incydentalnej zakłada, że ważność przyszłorocznych wyborów prezydenckich miałyby orzec trzy izby SN: Karna, Cywilna i Pracy.

Zdaniem Leo ta propozycja "jest na korzyść całej demokracji, a nie konkretnego kandydata czy konkretnej partii politycznej".

Doradca prezydenta Łukasz Rzepecki powiedział, że "prezydent nie dopuści do sytuacji, żeby sędziowie byli różnicowani". - Nie ma sędziów, neosędziów. Są sędziowie Rzeczpospolitej, którzy złożyli ślubowanie przed głową państwa - dodał.

- Dla pana prezydenta najważniejsze jest to, żeby te wybory odbyły się (...) i żeby były legalne i zgodne z konstytucją - podkreślił.

Rzepecki mówił, że Andrzej Duda "jest otwarty na rozwiązania, ale muszą być zgodne z konstytucją i ustawami". 

Poseł Konfederacji Przemysław Wipler powiedział, że zarówno Sławomir Mentzen, kandydat Konfederacji na prezydenta, jak i jego sztab "nie kwestionuje i nie będzie kwestionował kompetencji Sądu Najwyższego w obecnym kształcie ustrojowym i obecnym składzie do zatwierdzenia prawidłowości wyborów".

Zaapelował do wszystkich kandydatów, którzy zapowiedzieli start w wyborach, żeby "powiedzieli, że nie będą kwestionować stanowiska Sądu Najwyższego w obecnym kształcie, nie będą siać chaosu konstytucyjnego, prawnego". 

- Nie będziemy kwestionować uprawnień żadnej izby. Posłowie, senatorowie nie mają konstytucyjnego uprawnienia do kwestionowania orzeczeń sądowych. Tak samo jak takiego uprawnienia nie ma PKW - powiedział poseł PiS Marcin Przydacz.

- Sąd Najwyższy orzekał w sprawie państwa posłów, ale orzekał też w sprawach wyborów prezydenckich. Ta sama Izba Kontroli Nadzwyczajnej w 2020 roku orzekała w sprawie ważności wyboru prezydenta Andrzeja Dudy. Przez pięć lat nikt nie kwestionował tego orzeczenia - mówił.