Cztery lata temu w lesie pod Golubiem-Dobrzyniem znaleziono ciało 19-letniego Jakuba Schimandy. Policja i prokuratura uznały, że to było samobójstwo. Dziś w tej sprawie pojawiają się poważne wątpliwości, a rodzicom nastolatka zależy na wznowieniu śledztwa w sprawie śmierci ich jedynego syna. Reportaż Roberta Sochy "Tajemnica śmierci Jakuba" w "Superwizjerze".
Według ustaleń reportera Roberta Sochy, policjanci, którzy przyjechali na miejsce znalezienia ciała 19-letniego Jakuba Schimandy nie wykonali czynności procesowych. Nie zebrali śladów, nie było oględzin ani sekcji zwłok. Nikt nie zrobił zdjęć. Od razu uznano, że to było samobójstwo. Zwłoki Jakuba trafiły prosto do zakładu pogrzebowego, a zaraz potem na cmentarz. Sprawa została zamknięta po dwóch dniach. - Może nigdy się dobrze nie poczujemy. Zawsze to wraca. Ci, co przeszli to, co my, na pewno by mnie w tym poparli, że to nie mija - mówi matka Jakuba, Maria Schimanda.
Miał odwieźć kolegę do domu
Jakub Schimanda był jedynakiem. Chodził do szkoły o profilu komputerowym. Chciał studiować informatykę. Jego pasją była muzyka. Czasami dorabiał jako didżej. Dzięki temu kilka miesięcy przed śmiercią kupił swój pierwszy samochód, używanego volkswagena golfa. Rodzice po raz ostatni zobaczyli go po południu 12 listopada 2014 roku.
- Przyjechał bardzo zdenerwowany. Mówię: Kuba, czemu nie byłeś w szkole? A tata, ty nie wiesz, co się dzieje, odpowiada Jakub - wspomina ojciec nastolatka Leszek Schimanda. Dodaje, że z synem był jego kolega, Karol. Wyszli, bo Jakub miał Karola odwieźć do domu. Po trzech godzinach, około 18, rodzice usiłowali się do Jakuba dodzwonić, ale nie odbierał. Pojechali do domu kolegi. Jak wspomina Leszek Schimanda, matka Karola powiedziała, że chłopak właśnie wrócił i że nie wie, gdzie jest Jakub. Schimandowie zgłosili zaginięcie syna na policję. - Na tej komendzie, jak weszliśmy, ci policjanci stali, tak dziwnie na nas patrzyli - opowiada pani Maria. - Strasznie zdenerwowany był (policjant - red.). Palił jednego papierosa za drugim i powiedział, że Jakub nie żyje - mówi. - Było po nas. Momentalnie zjechałem z krzesła, zemdlałem. Żona też. Zaczęli nas ratować. Już później nie wiedziałem, co się dzieje - dodaje pan Leszek.
Nie mieli nigdy wcześniej do czynienia ani z policją, ani z prokuraturą. Nigdy nie byli w sądzie. Ich pasją są kwiaty, od lat prowadzą gospodarstwo ogrodnicze.
Nie przeprowadzili żadnych czynności
Policja i prokuratura uznały, że to było samobójstwo. Z akt sprawy wynika, że policjanci nie przeprowadzili żadnych czynności procesowych.
- Nie zrobiono nic technicznie, żeby zabezpieczyć to miejsce. Po prostu odjechano stamtąd, jakby się nic nie stało - uważa Leszek Schimanda. - To było niby samobójstwo, co do którego jestem teraz naprawdę nieprzekonany. Jak można tak zrobić, żeby przy śmierci człowieka, nie robić żadnego dochodzenia? - pyta. I podejrzewa, że Jakub "nie był tam sam" w chwili śmierci. Według akt, oficjalnie ciało Jakuba zostało odnalezione po godzinie 21. Wcześniej policjanci odwiedzili Karola J. Chłopak poprosił trzech swoich kolegów, aby sprawdzili miejsce w lesie pod Golubiem-Dobrzyniem, gdzie czasami razem z Jakubem mieli palić marihuanę i brać amfetaminę. Trzej koledzy, kierowani telefonicznie przez Karola J., odnaleźli ciało. Dwaj - Łukasz i Andrzej - zgodzili się na rozmowę z reporterem "Superwizjera" TVN. Trzeci, Damian, jest za granicą. - Po pracy pojechałem do Damiana w odwiedziny. Jeszcze Andrzej tam był. (Karol) powiedział, że zginął Schimanda, nie wrócił ze szkoły do domu i czy nie pojadę go poszukać. Zgodziłem się i pojechaliśmy go szukać po lesie w Gałczewku. W międzyczasie dzwonił (Karol) J. Mniej więcej wytłumaczył nam to miejsce. Oni tam razem jeździli. Pojechaliśmy w to miejsce - wspomina Łukasz Podlaszewski. - Z daleka zauważyłem samochód. Podszedłem do samochodu. W tym samochodzie były kluczyki i świeciło się tylko radio. Nie wydawało żadnego dźwięku ani nic. Było ciemno, około 21 późną jesienią. Wsiadłem w samochód, cofnąłem i skręciłem w prawo. Zobaczyłem, jak wisiał Kuba - relacjonuje. Podeszli. - Ja go podniosłem, a Damian go odwiązywał u góry - wspomina Podlaszewski.
Ktoś wyczyścił historię połączeń
Policjanci po przyjeździe na miejsce zobaczyli ciało już leżące pod drzewem. Lekarz stwierdził zgon. Funkcjonariusze nie zrobili oględzin, nie zebrali śladów, nikt nie zabezpieczył pętli. Auto Jakuba - też bez oględzin - oddali Karolowi J., czyli kluczowemu świadkowi, który jako ostatni widział Jakuba żywego. Nikt nie zbadał również telefonu ofiary. Potem się okaże, że ktoś wyczyścił historię połączeń i SMS-ów z tego dnia.
Ciało nie zostało poddane sekcji zwłok, lecz trafiło wprost do zakładu pogrzebowego. Na miejscu nie było prokuratora, choć powinien tam być.
"Nie wierzyłam, że on się powiesił"
Dziennikarz "Superwizjera" dotarł do Danuty Orzechowskiej, która od lat prowadzi zakład pogrzebowy w Golubiu-Dobrzyniu. Tam trafiło ciało Jakuba. Kobieta osobiście zajmowała się przygotowaniem do pogrzebu. Zapamiętała szczegóły, bo znała Jakuba od dziecka. Był jej sąsiadem. - Ja nie wierzyłam, że on się powiesił, bo w ogóle nie było widać, że to była osoba wisząca. Normalnie tak, jakby zgon nastąpił na leżąco - mówi.
Wylicza, jakie są charakterystyczne ślady powieszenia.
- Przede wszystkim jest bruzda, ściśnięte ręce i zacisk szczęki (...). U Kuby nie było nic (…). Buzię miał otwartą, oczy miał otwarte, ręce miał wyprostowane i zwieracze też trzymały - zauważa. Pytana o ślady na szyi, opowiada: nie było otoczki, ściśnięte było na wysokości tętnic szyjnych.
- Wyglądało, że to był drut, coś sztywnego, dlatego że nawet taki wzór się odgniótł. To był zgięty drut. Przez siłę wyprostowany i zgięty - przypuszcza.
Decyzja prokuratora
Jarosław Kosiński, prokurator rejonowy w Golubiu-Dobrzyniu mówi, że prokuratura została wówczas powiadomiona o sprawie. Pytany, kto podjął decyzję, żeby nie jechać na miejsce znalezienia ciała, odpowiada: prokurator dyżurujący sam podjął decyzję o tym, jakie czynności należy w tej sprawie wykonać.
Przyznaje, że nie ma protokołu z oględzin, ponieważ - jak tłumaczy - to, co zastano na miejscu zdarzenia i to na co, wskazywały oświadczenia lekarza nie uzasadniało podejrzenia, że ten zgon miał charakter przestępczy.
Po dwóch dniach od znalezienia ciała policja wydała postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa, a decyzja została oficjalnie zaakceptowana przez prokuratora. Nikt nie przesłuchał choćby świadka, który wskazał miejsce i jako ostatni widział Jakuba żywego oraz świadków, którzy odnaleźli ciało.
"Nic nie dociekali"
Do przesłuchań doszło dopiero po kilku miesiącach na wniosek rodziców Jakuba.
- Przyjechali i mówili wprost: młodemu odpi******ło. Naćpał się, to się powiesił. Tak się zachowywali - tak zachowanie policjantów opisuje po latach Łukasz Podlaszewski.
- Oni uważali tę sprawę za jasną i zamkniętą na samym początku jak przyjechali. Nic nie dociekali. Powinien być chyba jakiś prokurator i tak dalej. Sprawdzanie śladów. Skoro to była taka młoda osoba, powinni to wyjaśnić w każdym szczególe - uważa Andrzej Cebula, jeden z chłopaków, którzy odnaleźli ciało Jakuba.
"To może nosić znamiona celowego działania"
O ocenę pracy policjantów dziennikarz "Superwizjera" poprosił Mirosława Różyńskiego, emerytowanego funkcjonariusza, obecnie prywatnego detektywa. Pracował jako oficer kryminalny, w tym przez blisko dekadę był naczelnikiem wydziału kryminalnego Komendy Wojewódzkiej Policji w Gdańsku.
Prowadził śledztwa w sprawie zabójstw, porwań dla okupu i brutalnych napadów.
- Nie wykonano podstawowych czynności - ocenia Różyński. - Gdzie jest sznur, skoro to było powieszenie? Na jakiej podstawie policjanci stwierdzili - organoleptycznie? - że nie ujawniono działania osób trzecich? - pyta.
- Jak można stwierdzić, że w samochodzie ofiary nie ujawniono żadnych śladów? - to kolejne pytanie byłego policjanta. Zwraca on uwagę, że samochód został wydany kluczowemu świadkowi. - Co się z tym samochodem potem działo, my tego nie wiemy. I dlatego śmiem twierdzić, że to może nosić znamiona nie tyle głupoty, co celowego działania - stwierdza.
"Było coś robione przy tym samochodzie"
Auto Jakuba, które stało na miejscu znalezienia ciała, nigdy nie zostało poddane oględzinom. Policjanci pozwolili, żeby zabrał je kluczowy świadek, czyli Karol J., który wówczas nawet nie miał prawa jazdy.
Obaj nastolatkowie znali się od dziecka. Spędzali ze sobą mnóstwo czasu. Chodzili do tej samej szkoły.
Samochód stał przez kilka dni na podwórku Karola J., po czym został oddany rodzicom Jakuba.
Zdziwiło ich to, że auto było dokładnie wysprzątane. - Po prostu pachnące auto przyjechało do nas (...). Mechanicy stwierdzili, że samochód był rozkręcany, czyszczony, tak jakby były ślady zacierane - utrzymuje Leszek Schimanda.
Auto Jakuba od początku było serwisowane przez tego samego mechanika, dobrze je pamięta. - Na pewno samochód nie był w takim stanie, jak Jakub go kupił. Było widać elementy, które były wyciągane, rozbierane. Było coś robione przy tym samochodzie - uważa Grzegorz Nowakowski.
Pytany, które części były wymieniane, wylicza: osłona drążka zmiany biegów, obrzeża progów plastikowe, tapicerka z drzwi.
"Robiliśmy to co zawsze: jeździliśmy i ćpaliśmy"
Dziennikarz "Superwizjera" dotarł do świadka, który nazajutrz po odnalezieniu ciała Jakuba pojechał na miejsce razem z Karolem J.
- Pojechaliśmy tam. Ja siedziałem w samochodzie - opowiada. Dodaje, że Karol wysiadł z samochodu, a za chwilę przyszedł ze "snopowiązałką do wiązania snopków", która była - opisuje świadek - związana w pętlę i przecięta. - Jedno, co wszystkich zastanowiło, to że wiedział z miejsca, gdzie szukać - wspomina.
Karol J. w rozmowie z dziennikarzem "Superwizjera" twierdzi, że ojciec Jakuba "wygnał" syna z domu. - Mówił, że dzwoniła do nich dyrektorka ze szkoły, że ma do podpisania "kontrakt", za ucieczki i w ogóle. No i ojciec (był) zły na niego, że znowu go w szkole nie było. Wygnał go z domu - mówi Karol.
Pytany, co znalazł w miejscu, gdzie odkryto ciało Jakuba, odpowiada: przedłużacz.
W dniu śmierci Jakuba - jak mówi - "robiliśmy to co zawsze: jeździliśmy i ćpaliśmy".
Jak ustalono, że to samobójstwo?
Prokurator rejonowy Jarosław Kosiński przekonuje, że "pętla wisielcza nie jest dowodem sprawy", ponieważ "czyn samobójczy nie jest przestępstwem".
- Nie zabezpieczono tej pętli, ponieważ od początku uznano, że mamy do czynienia z czynem samobójczym - podkreśla.
W odpowiedzi na sugestie ze strony reportera, że aby stwierdzić samobójstwo należy dokonać oględzin miejsca zdarzenia, Kosiński tłumaczy, iż prokurator dyżurujący orzekł, że było to samobójstwo "na podstawie tego, co usłyszał od funkcjonariuszy, którzy byli na miejscu, widzieli to miejsce". Prokurator podjął też decyzję "na podstawie tego, czego dowiedział się od lekarza, który stwierdził zgon".
Lekarz, który przyjechał na miejsce, zobaczył ciało leżące na trawie. Stwierdził zgon i wypełnił kartę informacyjną. W aktach nie ma innych dokumentów medycznych lub opinii lekarskich. Doktor napisał, że prawdopodobną przyczyną śmierci było "samobójstwo przez powieszenie".
Dokument powstał o 21.45. Rodzice twierdzą, że na komendzie policji pojawili się znacznie wcześniej i policjanci już wtedy wiedzieli, że ich syn nie żyje.
Przedstawiciele policji nie zgodzili się na rozmowę przed kamerą. Dziennikarz "Superwizjera" przesłał pytania mailem. Po 19 dniach oczekiwania na odpowiedź ponownie został odesłany do prokuratury.
Autor: js//rzw / Źródło: tvn24
Źródło zdjęcia głównego: Superwizjer TVN