"Postęp w wynikach leczenia naszych wcześniaczków jest ogromny". Dziś ich święto

W Polsce Światowy Dzień Wcześniaka obchodzi się od 2011 roku. Wydarzenie zostało zainicjowane przez Fundację Wcześniak. Tego dnia poruszane są tematy podnoszące świadomość społeczną na temat problemów wcześniaków i ich opiekunów. Na świecie średnio co dziesiąte dziecko rodzi się przedwcześnie.

Według danych GUS w 2023 roku prawie 20 tys. dzieci w Polsce urodziło się przedwcześnie, czyli przed upływem 37. tygodnia ciąży. Stanowiły tym samym 7,18 proc. wszystkich narodzonych w tym czasie dzieci. Z tej liczby 15 715 dzieci urodziło się między 33. a 36. tygodniem ciąży (to wcześniaki), 2784 przyszło na świat między 28. a 32. tygodniem ciąży (wcześniaki skrajne), a 1108 noworodków pojawiło się na świecie na etapie ekstremalnie skrajnego wcześniactwa, czyli między 23. a 27. tygodniem ciąży.

Jak podkreślają lekarze ze Szpitala Klinicznego im. ks. Anny Mazowieckiej w Warszawie (Szpital Karowa), organizmy dzieci urodzonych przedwcześnie nie są jeszcze przystosowane do życia poza łonem matki, a ich przedterminowe pojawienie się na świecie może się wiązać z długofalowymi konsekwencjami. Mają jeszcze niedojrzałe organy - mózg, serce, jelita czy płuca - i nie są przygotowane na samodzielne życie poza organizmem mamy. 

W przypadku narodzin wcześniaka lekarze starają się zapewnić mu warunki podobne do tych, które panują w brzuchu mamy - ma być cicho, ciemno i ciepło. Dlatego w inkubatorach utrzymywana jest odpowiednia temperatura i wilgotność, a także ograniczany jest dostęp światła i hałasu.

Rodzice wcześniaków muszą mierzyć się z licznymi wyzwaniami. - Zwykle w trakcie ciąży nikt się nie spodziewa, że dziecko może urodzić się przedwcześnie. Gdy tak się dzieje, rodzice wcześniaka mierzą się z wieloma problemami, z których na ogół nie zdajemy sobie sprawy. Całe rodziny spędzają na oddziale mnóstwo czasu i czują niepewność co do przyszłości. Na całe szczęście dzięki postępowi medycyny większość dzieci urodzonych przedwcześnie jesteśmy dziś w stanie uratować - podkreśla dr Joanna Puskarz-Gąsowska, pediatra i neonatolog ze Szpitala Karowa.

Ekspertka zaznacza, że wcześniakiem jest się przez całe życie, a powikłania, które się z tym wiążą, mogą towarzyszyć człowiekowi długoterminowo. - Poprzez zgłębianą przez nas wiedzę wraz z rozwojem technologii, postęp w wynikach leczenia naszych wcześniaczków jest ogromny, a większość naszych pacjentów to w przyszłości wspaniałe, zdrowe dzieci - dodaje.

Jedną z ważniejszych potrzeb wcześniaków i ich rodziców jest zapewnienie opieki koordynowanej dla dziecka urodzonego przedwcześnie. - Wcześniaki w swoje życie wchodzą z ciężkim bagażem doświadczeń, z problemami zdrowotnymi, z którymi przychodzi im się mierzyć przez długie lata. Często wymagają rehabilitacji, wielu wizyt specjalistycznych, wsparcia logopedy i psychologa. Niestety dostęp do tych świadczeń jest utrudniony, a projekt kompleksowej opieki koordynowanej jest w tej chwili realizowany w kilku szpitalach. Czas, aby został wdrożony w całej Polsce - podkreśla prof. dr hab. n. med. Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka, prezeska Fundacji Koalicja dla wcześniaka.

Jak podkreśla fundacja, dla wcześniaków i ich rodziców bardzo ważny jest czas, który spędzają razem od pierwszych chwil życia. Rodzice są bardzo ważną częścią zespołu terapeutycznego, który walczy o zdrowie i prawidłowy rozwój wcześniaków. - Ważne, aby mamy wcześniaków mogły spędzać cały czas w szpitalu ze swoim dzieckiem w systemie "rooming-in". Takie rozwiązanie od wielu lat funkcjonuje na oddziałach położniczych i pediatrycznych w innych krajach, na przykład w Litwie, Ukrainie, USA, gdzie mama ma osobny pokój ze swoim przedwcześnie urodzonym dzieckiem przebywającym w inkubatorze. Niezbędne są działania i decyzje, które również w Polsce umożliwią rodzicom wcześniaków takie rozwiązanie - podkreśla prof. Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka. 

W październiku Rada Ministrów przyjęła przygotowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki społecznej projekt ustawy wprowadzający uzupełniający urlop macierzyński dla rodziców, których dziecko urodzi się jako wcześniak. Urlop macierzyński mam wcześniaków będzie można wydłużyć od 8 do 15 tygodni. - Apelujemy, aby teraz równie szybko ustawa przeszła przez Sejm, Senat i została podpisana przez Prezydenta RP. Trzeba jak najszybciej dać rodzicom możliwość odzyskania straconego czasu, kiedy ich dzieci przebywają w szpitalu. Jest im on bardzo potrzebny, a ustawa jest przykładem aktu prawnego wyrównującego niesprawiedliwość społeczną, jaką dotąd była utrata min. 8 tygodni urlopu macierzyńskiego mamy dziecka urodzonego przedwcześnie - podkreśla Elżbieta Brzozowska, wiceprezeska Fundacji Koalicja dla wcześniaka. 

ZOBACZ TEŻ: Rząd wprowadza dodatkowy urlop dla mam wcześniaków 

Fundacja Koalicja dla wcześniaka co roku w szczególny sposób obchodzi Światowy Dzień Wcześniaka. W tym roku przygotowała dwie niespodzianki. Pierwszą jest zaśpiewana przez Chór Wcześniaków piosenka "Ruszyłem wcześnie w świat", stworzona przez Olgę Szomańską, Marcina Kołaczkowskiego oraz Jacka Subociałło. Za scenariusz i reżyserię teledysku odpowiadał Marcin Kołaczkowski.

Druga niespodzianka to grafika, którą stworzył Andrzej Pągowski. Wybitny polski grafik i plakacista opowiada: - Postanowiłem dać wcześniakom i ich rodzicom przynoszącą szczęście czterolistną koniczynkę. Jej płatki tworzą cztery serca, z których jedno jest fioletowe - bo to kolor wcześniaków. W centrum koniczynki pojawia się maleńki, przedwcześnie urodzony Człowiek. Dlaczego koniczyna? Bo poza cudem przyjścia na świat, poza fachową wiedzą lekarzy, którzy ratują dzieci przedwcześnie urodzone, potrzeba szczęścia - do ludzi, do zdarzeń, szczęścia od losu, by nieść ciężki bagaż wcześniactwa. Dlaczego płatki są stworzone z serc? Bo potrzeba miłości, by pokonać trudny czas, trzeba wiary, cierpliwości, nadziei, również wtedy, kiedy dziecko pozostaje chore, bo przecież zawsze zasługuje na miłość. Stworzyłem połączenie czterech serc: dla wcześniaków - najważniejszych bohaterów Światowego Dnia Wcześniaka, dla personelu medycznego, dla rodzin - rodziców, rodzeństwa, dziadków i dla strony społecznej - organizacji, które pomagają, wspierają, działają na rzecz poprawy sytuacji wcześniaków w Polsce - podkreślił Pągowski.

Z okazji obchodów Światowego Dnia Wcześniaka budynki na całym świecie podświetlane są na fioletowo - kolor wcześniaków. Symbolem tego dnia jest malutka fioletowa skarpetka obok dziewięciu większych, bo jedno na 10 dzieci rodzi się na świecie jako wcześniak. 

ZOBACZ TEŻ: Są na świecie już od pięciu miesięcy, ale tutaj mają tylko trzy