Starcie gigantów o Tarczę Polski

Unowocześnienie systemów obrony powietrznej Polski i Niemiec jest teraz najważniejszym i najbardziej kosztownym przedsięwzięciem modernizacyjnym europejskich członków NATO. Agresja Rosji na Ukrainę sprawiła, że nawet kraje nieskore do wydawania na obronę - jak Niemcy - zauważają zagrożenia z powietrza i podejmują długo odkładane decyzje modernizacyjne.

W tym roku Polska i Niemcy mają postanowić o wyborze nowego systemu obrony powietrznej i antyrakietowej, a walkę o oba zamówienia toczą przede wszystkim dwa amerykańskie koncerny zbrojeniowe: Raytheon i Lockheed Martin. Trwające w tym tygodniu w Berlinie targi lotniczo-obronne ILA stały się areną ich bezpośredniego starcia.

Raytheon - największy na świecie konstruktor i producent uzbrojenia rakietowego - proponuje Polsce i Niemcom sprawdzonego i obecnego w arsenałach od 30 lat, ale zmodernizowanego Patriota. Lockheed Martin - firma znana przede wszystkim z produkcji samolotów, ale i najnowocześniejszych pocisków antybalistycznych - oferuje całkowicie nowy i opracowany na zamówienie NATO system MEADS.

Patriot ma być przede wszystkim sprawdzonym rozwiązaniem, od 30 lat udoskonalanym i testowanym, posiadającym ogromne zaplecze w postaci US Army i 12 użytkowników na całym świecie. To system, który w realnej walce bronił życia amerykańskich i koalicyjnych żołnierzy, zestrzeliwując 41 irackich SCUD-ów i innych rakiet w obu kampaniach w Zatoce Perskiej. Ale zdarzały się też tragiczne pomyłki: brak reakcji na nadlatującego irackiego SCUD w Arabii Saudyjskiej 25 lutego 1991, w wyniku czego pocisk zabił 28 amerykańskich żołnierzy w bazie Dhahran i omyłkowe zestrzelenie dwóch samolotów - brytyjskiego Tornado i amerykańskiego Horneta w 2003 r.

Dla kontrastu, MEADS jest systemem całkowicie nowym - testowanym z powodzeniem, ale wyłącznie w poligonowych warunkach. Jesienią zeszłego roku bateria MEADS dokonała jednoczesnego podwójnego zestrzelenia rakiety balistycznej Lance i odrzutowca F-4 Phantom nadlatujących z przeciwnych kierunków. Mieści się na trzech ciężarówkach, wchodzi na pokład Herculesa i strzela najnowszymi rakietami kinetycznymi. Takie wymagania wobec MEADS określiło NATO, bo projekt powstał jako konsorcjum trzech zainteresowanych modernizacją obrony powietrznej krajów sojuszu: Stanów Zjednoczonych, Niemiec i Włoch.

"Polska i Świat" o polskiej tarczy. Materiał z 12 kwietnia

Ale nowoczesność nie oznacza automatycznie wygranej. Armia Stanów Zjednoczonych, która 10 lat temu widziała w MEADS następcę Patriotów, wycofała się z projektu na fali cięć budżetowych w 2011 r., stawiając na dalszą modernizację systemu Raytheona. W Berlinie producent Patriotów przypomniał o tym, zarzucając rywalom opóźnienia w realizacji programu, przekroczenia budżetu i brak gotowości do produkcji. Raytheon chlubi się przy tym zapewnieniem US Army, że jego system pozostanie w arsenale do 2048 r., a modernizacje sprawią, że stanie się równie nowoczesny co MEADS.

Przekonując o tym Raytheon pokazał po raz pierwszy tzw. dookólny radar zapewniający wykrywanie celów w zakresie 360 stopni. Brak takiego rozwiązania w bateriach Patriot był jedną z najczęściej wskazywanych przewag systemu MEADS. Raytheon nie kryje, że to rosnące wymagania klientów - w tym Niemiec i Polski - sprawiły, że firma musiała zrobić coś, by jej radary nie "patrzyły" tylko w jednym kierunku.

Lockheed Martin - najbardziej znana firma stojąca za projektem MEADS - nie mogła pozostać dłużna. Na ILA jej przedstawiciele przywieźli nie tylko mobilne stanowisko dowodzenia i wyrzutnię, ale i worek obietnic dla polskiego przemysłu, w tym najistotniejsze - o 1/3 udziale w konsorcjum MEADS wraz z dostępem do wszystkich osiągnięć technologicznych i możliwości koprodukcji w Polsce najnowocześniejszego typu kinetycznego (hit-to-kill) pocisku przeciwlotniczego PAC-3. Choć pociski PAC-3 są wykorzystywane też w bateriach Patriot, ich konstruktorem jest Lockheed Martin, stąd to właśnie ta firma - a nie Raytheon - może swobodnie dysponować tą technologią. Obie amerykańskie firmy posiadają wsparcie rządu USA i mogą uzyskać zgodę na transfer za granicę najnowocześniejszych technologii zbrojeniowych.

MEADS z niepokojem patrzy jednak w kalendarz. Rządowe finansowanie amerykańsko-niemiecko-włoskiego konsorcjum kończy się w tym roku, a w wyniku wycofania się US Army jego przyszłość stoi pod znakiem zapytania. Prototypowe elementy systemu są na ukończeniu, ale brak zamówienia z Niemiec czy Polski może oznaczać koniec projektu lub jego "kanibalizację" przez największego rywala.

Amerykanie, Niemcy i Włosi zainwestowali w MEADS w sumie 4 mld dolarów, a stworzone dla niego radary, stanowiska dowodzenia i wyrzutnie to nowa technologiczna jakość, która nie trafi na złom. Niemcy już sygnalizują, że nie porzucą MEADS, ale ostateczną decyzję w sprawie nowego systemu obrony powietrznej odłożyły na drugą połowę roku. Stąd przychylność Polski byłaby nie do przecenienia. A Polska i Niemcy razem mogłyby zapewnić wspólnemu natowskiemu programowi nie tylko bezpieczną przyszłość, ale i sukces eksportowy.

Raytheon też miał w zanadrzu międzynarodową niespodziankę. W Berlinie przedstawiciele koncernu potwierdzili, że uzgodnili z Izraelem wejście do współpracy z polskim przemysłem, gdyby wybrano system Patriot. Chodzi o wspólną budowę i produkcję w Polsce tańszego zamiennika drogich pocisków PAC-3, opartego na izraelskiej rakiecie Stunner przeznaczonej dla systemu David's Sling (Proca Dawida) będącego środkowym elementem izraelskiej trójwarstwowej tarczy antyrakietowej.

Izrael początkowo sam chciał rywalizować o polskie zamówienie, ale tuż przed wystawą ILA w Berlinie pojawiły się informacje, że wycofał ofertę w porozumieniu z USA. Żadne oficjalne oświadczenie ani z Polski ani z Izraela w tej sprawie nie padło, ale oferta Raytheona może przypieczętować taki układ.

Inspektorat Uzbrojenia Ministerstwa Obrony Narodowej kończy teraz analizę rynku, poprzedzającą rozpisanie pierwszego przetargu na Tarczę Polski, czyli system przeciwlotniczo-antyrakietowy średniego zasięgu o kryptonimie "Wisła".

Według ostatnich sygnałów z MON, ogłoszenie przetargu może nastąpić w czerwcu lub lipcu. W ostatniej fazie tzw. dialogu technicznego brało udział czterech oferentów: Raytheon, MEADS, konsorcjum PHO/Thales/ MBDA oraz rząd Izraela, którego wycofania z konkursu nadal nie potwierdzono.

Zdominowane przez Francję konsorcjum MBDA i Thales z Polskim Holdingiem Obronnym oferuje szeroką współpracę z przemysłem i nowoczesny system oparty o pocisk Aster-30. Francuzi zapewniają, że jeśli Polska wybierze ofertę PHO i jej partnerów, radary, rakiety, systemy dowodzenia i łączności, wyrzutnie, systemy przeładunkowe będą wytwarzane w Polsce. MBDA i Thales przekonują, że wybór tej oferty oznaczałby 5-7 tys. miejsc prawy w Polsce przez 25 lat oraz nieograniczony dostęp do technologii. Biorąc pod uwagę silne polityczne wsparcie Francji dla tego projektu, jest on potencjalnie groźnym rywalem dla Amerykanów. Nie wiadomo jednak, czy w zamówieniach obronnych sprawdza się przysłowie: gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta.

Autor: Marek Świerczyński/mtom / Źródło: tvn24.pl