Co roku sepsa zabija 11 milionów osób. Czym jest i jak wyglądają jej objawy?

"Chcemy wygrać z sepsą! Gramy dla wszystkich - małych i dużych" - to hasło wydarzenia ogłoszone dziś przez Jerzego Owsiaka. - Bardzo szybka reakcja u pacjenta, u którego jest podejrzenie sepsy, po prostu ratuje mu życie - powiedział Owsiak. Jak zwraca uwagę WOŚP, ze względu na brak krajowego rejestru nie istnieją wiarygodne dane na temat zapadalności na sepsę, co znacznie utrudnia działania mające na celu jej zapobieganie i zwalczanie.

Prof. Bohdan Maruszewski, współpracujący z WOŚP od lat kardiochirurg i chirurg dziecięcy, nazywa sepsę wielkim zabójcą. - Sepsa to jest zespół objawów, który prowadzi w dramatyczny, kaskadowy sposób do zgonu - mówił podczas prezentacji celu i hasła tegorocznej zbiórki WOŚP. Powołując się na dane Światowej Organizacji Zdrowia, dodał, że sepsa powoduje co piąty zgon na świecie. Jak mówił, w Polsce dane są bardzo wyrywkowe, ale tylko w oddziałach intensywnej terapii w 2012 i 2013 roku z powodu sepsy było hospitalizowanych 50 tys. ludzi. 30 do 50 procent z nich umiera. - Połowa ludzi chorych na sepsę to są dzieci. [W przeliczeniu - red.] na 100 tys. ludzi umiera na sepsę więcej osób niż na zawał serca, czy na choroby nowotworowe płuc - mówił profesor. 

Z danych Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że sepsa dotyka co roku ok. 49 mln osób, z których zabija ok. 11 milionów.

ZOBACZ TEŻ: Jurek Owsiak ogłasza cel kolejnego finału i zwraca się do Jarosława Kaczyńskiego. "Proszę do tego nie namawiać!"

Sepsa to silne zakażenie organizmu mikroorganizmami, które - jeśli nie spotka się z natychmiastową interwencją medyczną - może doprowadzić do śmierci albo nieodwracalnych powikłań. Często wywoływana jest przez meningokoki, oprócz nich mogą to być paciorkowce i pałeczki hemofilne typu B.

Czy sepsą można się zarazić? Sepsa jest zespołem objawów organizmu, które pojawiają się w odpowiedzi na zakażenie. To nadmierna reakcja układu odpornościowego, pojawiająca się w wyniku zakażenia krwi różnymi gatunkami bakterii, grzybów czy wirusów. Sepsą nie można się zarazić - ale można zarazić się bakteriami lub innymi drobnoustrojami, które mogą prowadzić do sepsy.

Kto jest najbardziej narażony? W szczególnej grupie ryzyka zachorowania na sepsę są osoby starsze, cierpiące na różne choroby oraz małe dzieci. W trzeciej grupie znajduje się młodzież, często dzieląca się napojami czy jedzeniem.

Jakie są objawy sepsy? Pierwsze symptomy sepsy zależą w dużej mierze od tego, jaki czynnik wywołał zakażenie. Objawy zazwyczaj pojawiają się nagle i szybko postępują, powodując znaczne pogorszenie stanu zdrowia.  Najczęstsze objawy to: - gorączka (ale nie zawsze występuje) - dreszcze - poczucie zimna - szybki oddech, duszność - ból i złe samopoczucie - pot na skórze - wysypka, która nie znika po ucisku - przyspieszone bicie serca - pogorszenie kontaktu z otoczeniem, dezorientacja - zimne dłonie - obniżone ciśnienie tętnicze - ogólna zmiana zachowania.

Początkowe objawy sepsy mogą być jednak trudne do odróżnienia od objawów np. przeziębienia. Kluczowe jest jednak bardzo szybkie pogarszanie się stanu zdrowia i brak reakcji na powszechnie stosowane leki np. przeciwgorączkowe. 

Jakie są rodzaje sepsy? Wyróżnić można sepsę (postać najłagodniejsza), ciężką sepsę (rozumianą jako wielonarządowa niewydolność organizmu) i wstrząs septyczny (najcięższa postać), w zależności od nasilenia reakcji organizmu. Sepsę dzieli się na szpitalną i pozaszpitalną. Sepsa szpitalna dotyka pacjentów, u których występują też choroby towarzyszące, pacjentów po operacjach, antybiotykoterapiach, chemio- i radioterapii i z cewnikami, bo czynniki te obniżają ich odporność, a bakterie szpitalne są zazwyczaj oporne na antybiotyki. Sepsa pozaszpitalna dotyczy najczęściej dzieci i młodzieży, często zupełnie zdrowych.

Jak można leczyć sepsę? W przypadku zakażenia konieczne jest podanie antybiotyku, dlatego należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Każda kolejna godzina bez interwencji medycznej może zwiększać ryzyko śmierci o nawet 8 proc. Odsetek śmiertelności w przypadku inwazyjnego zakażenia może przekraczać nawet 50 proc. przypadków. Kluczowa jest jednak profilaktyka. Aby uchronić się przed sepsą, zalecane jest ograniczanie możliwości nabycia drobnoustrojów od innych osób, na przykład poprzez częste mycie rąk, skuteczne leczenie zakażeń, niedzielenie się naczyniami i jedzeniem z innymi osobami. Lekarze zalecają też szczepienia przeciwko meningokokom, pneumokokom i pałeczce hemofilnej typu B (to ostatnie jest obowiązkowe), które mogą zabezpieczać przed zakażeniem poszczególnymi bakteriami wywołującymi sepsę.