"Nieprawidłowości o znacznym wymiarze finansowym". Ujawniamy wyniki kontroli NIK w PAŻP

W wystąpieniu pokontrolnym NIK podkreślono, że Izba "negatywnie oceniła działalność Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej w obszarach gospodarki finansowo-majątkowej", bo w toku kontroli "zidentyfikowała nieprawidłowości o znacznym wymiarze finansowym w obszarze zawierania umów przez PAŻP. Dotyczyły one siedmiu z 27 poddanych kontroli umów".

W okresie od stycznia 2018 roku do października 2021 roku PAŻP zawarła 53 umowy na doradztwo o łącznej wartości 16,3 mln zł, które dotyczyły m.in. "doradztwa strategicznego, doradztwa medialnego, wsparcia księgowego i podatkowego, a także kwestii związanych z zakupem innych produktów i usług oraz związanych z polityką wynagrodzeń".

Z raportu Izby wynika, że agencja najwięcej wydała na wartą 9,2 mln zł umowę dotyczącą wsparcia finansowo-księgowego, którą w marcu 2021 roku ujawnił portal tvn24.pl. Przetarg wygrała Golden Tax sp. z o.o. o kapitale zakładowym 10 tys. zł. Prezesem spółki był niespełna 27-letni wtedy Michał Pasternak.

Ówczesny rzecznik prasowy PAŻP Paweł Łukaszewicz twierdził w rozmowie z tvn24.pl, że "liczba pracowników związanych z planowaniem i sprawozdawczością oraz kontrolingiem nie przekracza kilku etatów".

Tymczasem z dostępnego w intranecie PAŻP zestawienia pracowników, do którego wtedy dotarł tvn24.pl, wynikało, że oprócz głównego księgowego w dziale księgowości, sprawozdawczości i CIT zatrudnionych jest sześć osób, w dziale nakładów, kosztów i VAT - sześć osób, w zespole kontrolingu i zarządzania danymi - trzy osoby, w dziale rozliczeń finansowych - dziewięć osób, w zespole analiz i kontroli kosztów - pięć osób, w zespole planowania, budżetowania i sprawozdawczości - cztery osoby, a w zespole płynności i zarządzania ryzykiem finansowym - kolejne dwie osoby. W sumie w powyższych komórkach zatrudnionych było co najmniej 36 osób.

Nasze ustalenia potwierdziła kontrola NIK, która wykazała, że zakres usług świadczonych na podstawie zawartej z Golden Tax umowy "pokrywał się z zakresem części zadań realizowanych przez komórki organizacyjne Agencji". "Niezależnie od tego NIK uważa, że względy prawidłowej gospodarki finansowej wymagały, aby przed zakupem usługi o wartości przekraczającej 9 mln zł dokonać odpowiedniej analizy potrzeb w tym zakresie mimo braku obowiązku prawnego, a samo ujęcie wydatku w planach rocznych i pięcioletnich nie stanowi jego uzasadnienia" - czytamy w wystąpieniu pokontrolnym.

Izba wytknęła też w tym dokumencie pokontrolnym, że PAŻP zawarła 131 umów na świadczenie usług marketingowych o łącznej wartości 8,3 mln zł, które dotyczyły m.in. "dostarczenia gadżetów reklamowych, wsparcia w związku z udziałem w kongresach oraz komunikacji kryzysowej".

PAŻP zawarła również 28 umów w zakresie promocji zawodu kontrolera ruchu lotniczego o łącznej wartości 451 tys. zł. W grudniu 2019 roku PAŻP przeprowadziła na antenach TVP, Polsatu, RMF FM, Polskiego Radia i ZPR S.A. kampanię medialną, która miała na celu poprawę rozpoznawalności i wizerunku agencji "jako dostarczyciela usługi bezpiecznej żeglugi powietrznej".

PAŻP zamówiła wyprodukowanie klipów reklamowych o różnej długości do emisji m.in. w radiu i telewizji. Koszt kampanii wraz z usługami towarzyszącymi wyniósł łącznie 4,7 mln zł, a "zakupu czasu antenowego dokonano z pominięciem obowiązującej wówczas ustawy" o zamówieniach publicznych.

Agencja, jak wskazuje NIK, wydała m.in. 738 tys. zł na umowę z Telewizją Republika na 10 odcinków audycji poświęconej zmianom przepisów dotyczących odbywania lotów dronami.

"Zdaniem NIK zakup czasu u ww. nadawcy był działaniem niegospodarnym albowiem wybór telewizji o oglądalności 0,2 procenta nie dawał wystarczającego prawdopodobieństwa dotarcia do docelowej grupy odbiorców" - podkreślono w wystąpieniu pokontrolnym.

Agencja zawarła też 26 umów na obsługę prawną o łącznej wartości 3,3 mln zł, choć - jak wytknęli kontrolerzy - "zatrudniała własnych radców prawnych".

PAŻP płaciła zewnętrznym podmiotom m.in. za "analizę pytań od przedstawicieli mediów, przygotowanie komentarza do orzeczenia Sądu Najwyższego, udział w posiedzeniu komisji sejmowej i spotkaniu po posiedzeniu komisji".

"Przedmiotem usług obcych była również obsługa prawna w związku z prowadzoną przez NIK kontrolą. Na potrzeby przygotowania odpowiedzi na pisma kierowane przez kontrolerów i przedstawienia dokumentów Agencja wydatkowała kwotę 2,3 tys. zł netto" - zauważyli inspektorzy NIK.

Rzeczniczka prasowa PAŻP Rusłana Krzemińska pytana przez tvn24.pl o ustalenie NIK odpowiedziała, że agencja "podjęła stosowne działania w przedmiocie realizacji zaleceń sformułowanych w treści wskazanego wystąpienia".

"Kierownictwo PAŻP opracowało i wdraża mechanizmy naprawcze, przeciwdziałając tym samym wszelkim odchyleniom i wprowadzając dobre praktyki w obszarach kontrolowanych przez audytorów NIK, w tym tych związanych z zawieraniem umów - wszystkie te działania zmierzają do zwiększenia transparentności oraz efektywności procesu zakupowego" - podkreśliła rzeczniczka.