Fundacja Kościuszkowska przekazała w czwartek Bibliotece Narodowej w Warszawie wyjątkową pamiątkę. Jest to rękopis wspomnień wojennych Władysława Reymonta. Dokument upamiętnia amerykańską podróż pisarza z 1919 roku, kiedy - z misją powierzoną przez Józefa Piłsudskiego - odwiedzał polonijne ośrodki w Stanach Zjednoczonych, przemawiając o odzyskanej niepodległości i sytuacji Polski. Wygłosił wówczas ponad 30 odczytów, m.in. w Chicago, Nowym Jorku i Detroit.
Przekazanie rękopisu Bibliotece Narodowej było częścią obchodów 100-lecia Fundacji Kościuszkowskiej i Roku Reymonta, ustanowionego przez Senat w setną rocznicę śmierci autora "Chłopów". Uroczystość przekazania odbyła się w czwartek w Pałacu Rzeczpospolitej w Warszawie (dawny Pałac Krasińskich) podczas gali jubileuszowej z okazji 100-lecia.
List prezydenta do uczestników uroczystości
"Cieszę się, że to właśnie Tadeusz Kościuszko patronuje organizacji, w której członkowie nie tylko mówią o wspaniałej idei zbliżenia i owocnej współpracy Polski i Ameryki, lecz przede wszystkim nie szczędzą wysiłków, aby ją urzeczywistnić" - napisał prezydent Karol Nawrocki w liście skierowanym do uczestników uroczystych 100-lecia Fundacji Kościuszkowskiej.
List podczas uroczystości odczytał doradca prezydenta Jan Józef Kasprzyk. "Z radością witam kolejne inicjatywy, za sprawą których budują państwo mosty między dwoma narodami, oddzielonymi oceanem, ale złączonymi dzięki wspólnym wartościom, dwóm stuleciom serdecznych relacji i braterstwu broni w walce o wolność naszą i waszą" - napisał prezydent.
Karol Nawrocki podkreślił, że ważnym obszarem działalności fundacji jest umacnianie tożsamości narodowej Polonii amerykańskiej i promocja polskiego dziedzictwa w Stanach Zjednoczonych. Podziękował także za organizowane przez fundacje wykłady, koncerty, wystawy i festiwale przypominające Ameryce i światu o roli, jaką Polska i Polacy odegrali w dziejach Europy i wspólnoty euroatlantyckiej.
Prezydent RP Karol Nawrocki odznaczył Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczpospolitej Polskiej byłego prezesa fundacji, Aleksandra Storożyńskiego, za popularyzację polskiej kultury w Stanach Zjednoczonych oraz działalności polonijnej.
Marszałek Senatu: Polska bez Fundacji Kościuszkowskiej byłaby dzisiaj inna
- Dzięki Fundacji Kościuszkowskiej Polska i jej intelektualna elita nie straciła kontaktu z najbardziej rozwiniętym krajem świata nawet w najtrudniejszych czasach - powiedziała marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska na gali.
- Fundacja odegrała nieocenioną rolę w czasach polskiej transformacji. Gdy runęły mury, zniknęły bariery, otworzyły się granice, ale brakowało środków oraz wiedzy, jak najskuteczniej współpracować z wolnym i demokratycznym światem - podkreśliła.
- Fundacja wspierała specjalistów praktycznie we wszystkich dziedzinach. Jej zasługi dotyczą biznesu, medycyny, nauki i sztuki. Polska bez Fundacji Kościuszkowskiej byłaby dzisiaj inna i nie zawahałabym się stwierdzić, że byłaby znacznie uboższa - dodała marszałek Senatu.
Małgorzata Kidawa-Błońska podziękowała też fundacji za "cenny dar przekazany Bibliotece Narodowej" oraz wręczyła prezesowi Fundacji Kościuszkowskiej Markowi Skulimowskiemu Medal Senatu.
Fundacja Kościuszkowska najważniejszym mecenasem polskiej kultury w USA
Rękopis Władysław Reymonta, pochodzący ze spuścizny założyciela Fundacji Stefana Piotra Mierzwy obejmuje notes podróżny zapisany równym, charakterystycznym pismem Reymonta. Kilkadziesiąt kart jest zapisanych piórem i oprawionych jak wygodny notes. Tekst stanowił zapewne kanwę wystąpień publicznych Reymonta. Dzieło zatytułowane "Ze strasznych lat 1914-1918. Wspomnienia" kończy się słowami: "Kto Polsce pomaga - sobie pomaga i własną wolność i szczęście buduje".
- Fundacja Kościuszkowska z dumą przekazuje do zbiorów Biblioteki Narodowej bezcenny manuskrypt Władysława Reymonta, polskiego noblisty, którego twórczość stanowi fundament naszego dziedzictwa. Ten wyjątkowy dokument, dotychczas przechowywany w kolekcji Fundacji w Nowym Jorku, wraca do ojczyzny jako symbol ciągłości kultury i pamięci narodowej. Fundacja z dumą oddaje w ręce Polaków to, co od zawsze do nich należało - powiedział prezes Fundacji Kościuszkowskiej Marek Skulimowski.
CZYTAJ RÓWNIEŻ: Jego historia sięga XVII wieku. Po raz pierwszy otworzy się dla zwiedzających
- Fundacja Kościuszkowska należy do organizacji bliskich Bibliotece Narodowej. Poprzez prowadzenie przez ostatnich 100 lat działalności na rzecz polskiej historii, edukacji i kultury fundacja wpisała się do panteonu najbardziej zasłużonych - powiedział dr Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej.
- Biblioteka Narodowa otrzymała kolejny dowód jej szlachetności poprzez przekazanie w darze rękopisu polskiego noblisty Władysława Reymonta. Jesteśmy bardzo wdzięczni całej fundacji i jej prezesowi - dodał dyrektor.
Założona w 1925 roku, w przededniu 150. rocznicy przystąpienia Tadeusza Kościuszki do amerykańskiej rewolucji, Fundacja Kościuszkowska jest organizacją non-profit, bezpartyjną i bezwyznaniową. Zajmuje się promowaniem wymiany edukacyjnej i kulturalnej między Stanami Zjednoczonymi a Polską oraz pogłębianiem wiedzy Amerykanów na temat polskiej kultury i historii. Siedziba fundacji mieści się w Nowym Jorku, ma ona też biura w Waszyngtonie i Warszawie.
Fundacja Kościuszkowska jest najważniejszym mecenasem polskiej kultury w USA. Organizuje wystawy i projekty artystyczne w Nowym Jorku i Waszyngtonie. Finansuje katedry polonistyki na prestiżowych uczelniach w USA i co roku organizuje Festiwal Filmu Polskiego w Waszyngtonie, który przybliża amerykańskiej publiczności współczesne polskie kino. Fundacja corocznie przeznacza około dwóch milionów dolarów na programy stypendialne i badawcze.
Fundacja Kościuszkowska "jednym z najważniejszych mostów, łączących obydwa narody"
- Polska jest dla nas bardzo ważnym partnerem i nie mogliśmy nie obchodzić naszego stulecia także w Polsce - powiedział TVN24 Marek Skulimowski. - Jesteśmy jedną z najstarszych fundacji i jedną z najprężniej funkcjonujących fundacji poza Polską - dodał. Przypomniał, że manuskrypt Reymonta, dokumentujący wspomnienia z lat 1914-1918 znajduje się w kolekcji fundacji od początku jej powstania. - Zdecydowaliśmy, aby powrócił on do ojczyzny - zaznaczył Skulimowski.
Były ambasador USA w Polsce Mark Brzezinski powiedział TVN24, że Fundację Kościuszkowską poznał dzięki swojemu ojcu, Zbigniewowi Brzezinskiemu. - Mówił mi, że to najważniejsza polsko-amerykańska organizacja w Stanach Zjednoczonych i miał rację: fundacja oferuje stypendia, możliwość podróży i budowania mostów między ludźmi - mówił Brzezinski. Dodał, że działalność fundacji polegała na zbliżeniu Ameryki i Polski w czasach, kiedy obydwa państwa "tego naprawdę potrzebowały". - Ameryka zyskuje na silnej Polsce, a Polska - na sile Ameryki. Fundacja Kościuszkowska była jednym z najważniejszych mostów, łączących obydwa narody - dodał.
Prezes fundacji Alex Storożyński powtórzył w rozmowie z TVN24, że Fundacja Kościuszkowska jest najważniejszą organizacją w Stanach Zjednoczonych. Nadmienił, że w tym roku wyda ona na programy edukacyjne dwa miliony dolarów.
Autorka/Autor: asty, tas/kab
Źródło: PAP, tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: TVN24