O lex TVN na posiedzeniu senackich komisji. Eksperci i politycy o proponowanych przez PiS zmianach

W poniedziałek po południu obradowały senackie komisje: kultury i środków przekazu, praw człowieka, praworządności i petycji oraz ustawodawczej. Komisje zajmowały się przyjętą przez Sejm nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji, zwaną lex TVN, autorstwa posłów PiS.

OGLĄDAJ POSIEDZENIE KOMISJI W INTERNECIE W TVN24 GO

Na posiedzeniu głos zabrało wielu ekspertów, prawników, konstytucjonalistów. Przedstawicielka Biura Legislacyjnego Senatu (BLS). Wskazywała, że "na podstawie obowiązujących przepisów KRRiT może cofnąć koncesję każdemu podmiotowi, który rozpowszechnia programy zagrażające bezpieczeństwu państwa, niezależnie od tego, czy podmiot ten pochodzi spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego, czy też posiada siedzibę na tym obszarze".

- W świetle obowiązujących przepisów KRRiT może przeciwdziałać sytuacjom, które powodowałyby zagrożenie bezpieczeństwa państwa. Nie ma potrzeby wprowadzania dodatkowych zmian, tak jak to jest intencją ustawodawcy - powiedziała.

Dodała, że "przepisy, które wprowadzają nowe zasady udzielania koncesji (...) mogą naruszać wywodzoną z konstytucji zasadę zaufania do państwa i stosowanego przez nie prawa".

- Jak zauważył Rzecznik Praw Obywatelskich, nie zaszły żadne okoliczności, które uzasadniałyby wejście przez ustawodawcę w sferę praw słusznie nabytych w drodze koncesji. W konsekwencji przedmiotowa ingerencja ustawodawcza wydaje się nosić cechy arbitralności - mówiła przedstawicielka BLS. Dodatkowo proponowane przepisy - stwierdziła - "budzą wątpliwości co do zgodności z artykułem 14 konstytucji, czyli wolnością środków społecznego przekazu.

- Konkludując, obowiązująca ustawa o radiofonii i telewizji przewiduje możliwość odmowy udzielenia i przedłużenia koncesji, a także możliwość cofnięcia koncesji już udzielonej, z powodu zagrożenia bezpieczeństwa państwa, a tym samym realizuje cel wskazany przez ustawodawcę w uzasadnieniu. Niezależnie od powyższego narusza szereg przepisów konstytucji. Ta ustawa nie powinna stać się częścią systemu prawnego - podkreśliła.

Swą ekspertyzę przedstawił profesor Marek Chmaj, konstytucjonalista, przewodniczący zespołu doradczego przy marszałku Senatu.

- Wykazaliśmy niezbicie, że ustawa przekazana przez Sejm jest niezgodna z artykułem 2, 9, 14 i 54 polskiej Konstytucji oraz z artykułem 2 umowy międzynarodowej ze Stanami Zjednoczonymi - wyliczał.

Dodał, że "już na etapie procedowania ustawy w Sejmie doszło do rażącego złamania nie tylko Konstytucji, ale też Regulaminu Sejmu, bo "nielegalnie dokonano reasumpcji głosowania".

W imieniu Rzecznika Praw Obywatelskich głos zabrał Mirosław Wróblewski z biura RPO. - Rzecznik Praw Obywatelskich w swojej opinii zwrócił uwagę, że naruszenie zasad swoistej umowy publicznej między państwem a przedsiębiorcą mogłyby uzasadniać tylko i wyłącznie nadzwyczajne okoliczności, które trzeba bardzo mocno wykazać. Nic takiego nie ma miejsca - stwierdził.

- W istocie można zadać pytanie: po co? Trzeba zwrócić uwagę na to, że odmowa wydania koncesji lub cofnięcie koncesji podlegałaby w normalnym trybie kontroli sądowej. Tymczasem wprowadzenie tej zmiany drogą zmiany przepisów ustawy spowoduje, że z mocy prawa wygasną możliwości prowadzenia działalności i sąd nie będzie mógł skutecznie zbadać na przykład tego, czy rzeczywiście zachodzą przesłanki zagrożenia bezpieczeństwa państwa - dodał Wróblewski.

Przekazał, że "w opinii Rzecznika Praw Obywatelskich przyjęte w ustawie rozwiązania są arbitralne i nie powinny mieć miejsca w demokratycznym państwie prawa".

Czytaj więcej: Były szef KRRiT Jan Dworak o zakupie TVN przez Scripps Network w 2015 roku

Ryszard Schnepf, były ambasador Polski w USA powiedział, że "dotrzymywanie umów międzynarodowych jest potwierdzeniem powagi i stabilności umawiających stron". - Złamanie umowy stanowi wyraz niedojrzałości i złej woli. Może być przedmiotem rozstrzygnięć przed organami arbitrażowymi, a w konsekwencji prowadzić do uruchomienia trybu odszkodowawczego, ale też stać się źródłem osłabienia autorytetu pozywanej strony, a nawet odstąpienia od współpracy dwustronnej - mówił były ambasador.

Jerzy Straszewski, prezes Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej mówił, że uchwalone przez Sejm przepisy "teraz dotyczą szczegółowo tego nadawcy, tego programu (TVN - red.)". - Nie łudźmy się, to pójdzie dalej jeśli taka ustawa wejdzie do porządku prawnego. To dotyczy również internetu - ostrzegał.

Wojciech Szymczak z Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej ocenił, że lex TVN jest "szkodliwe, zbędne i wadliwe". - Poprawki, które ostatecznie ukształtowały ustawę przekazaną do Senatu naszym zdaniem nie naprawiają jej w stopniu, który uzasadniałby jej przyjęcie. Ta ustawa nadaje się wyłącznie do odrzucenia w całości - ocenił.

Profesor Artur Nowak-Far ze Szkoły Głównej Handlowej podkreślił, że lex TVN "narusza przepisy traktatowe traktatu o funkcjonowania UE w tym zakresie, gdzie on ustanawia zasadę swobody przedsiębiorczości".  

Czytaj więcej: Wystąpienia pełnomocników TVN Grupy Discovery na senackiej komisji

Na wspólnym posiedzeniu senatorowie przegłosowali odrzucenie lex TVN w całości. Za odrzuceniem było 23 senatorów, 11 głosowało przeciwko, nikt nie wstrzymał się od głosu.

- Rzadko kiedy tak niewiele - bo to nie jest obszerna nowelizacja - psuje tak wiele w relacjach Polski z tak licznymi. Pierwszy raz w historii tej kadencji Senatu w imieniu trzech przewodniczących połączonych komisji składamy wniosek o odrzucenie projektu w całości - mówił senator Krzysztof Kwiatkowski. Jego zdaniem "tego projektu nie da się naprawić". - Wszystkie opinie ekspertów, z którymi mogliśmy się zapoznać jednoznacznie pokazują, że ta ustawa narusza polską konstytucję, liczne przepisy prawa krajowego, przepisy prawa wspólnotowego wiążące Polskę jako członka Unii Europejskiej i zapisy umowy międzynarodowej wiążącej polski rząd ze rządem Stanów Zjednoczonych - wyliczał.

11 sierpnia Sejm przyjął nowelizację ustawy o radiofonii i telewizji nazywaną ustawą anty-TVN lub lex TVN. Poparło ją 228 posłów, przy 216 głosach przeciw oraz 10 głosach wstrzymujących się. Nowe przepisy, które przygotowali posłowie PiS, w zgodnej opinii komentatorów wymierzone są w niezależność stacji TVN. Przeciwko zmianom w ustawie medialnej zaprotestowało wielu dziennikarzy, polityków i instytucji, w kilkudziesięciu polskich miastach manifestowali obywatele.

TVN24 od 19 miesięcy czeka na przedłużenie koncesji. Wniosek w tej sprawie trafił do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w lutym 2020 roku.