"Nigdy więcej Monachium i Jałty". Szef MSZ przedstawił cele polityki zagranicznej

Szef MSZ ocenił, że polska polityka zagraniczna zmieniła swój charakter. - Przywróciliśmy jej podmiotowość i właściwą hierarchię priorytetów, przyjmując za punkt wyjścia szeroko pojęte interesy naszego kraju. To im właśnie poświęciliśmy wiele uwagi i działań. Zamiast stać na bocznej linii i kibicować głównym graczom – sami weszliśmy do gry na międzynarodowej arenie - mówił szef resortu spraw zagranicznych. Jak podkreślił, okazało się, że "potrafimy opracować taktykę, wyłożyć argumenty i przekonywać do swoich racji". - Potrafimy wytrzymać pierwszą falę niechęci, ataków, a nawet napaści. Budować koalicje i wygrywać - dodał. Jego zdaniem tak było w sprawie tarczy antyrakietowej, obecności wojsk NATO-wskich w Polsce oraz problemu migracji. Szef MSZ zaznaczył, że podmiotowe traktowanie interesów polskich nie wyklucza troski: o przyszłość zjednoczonej Europy, bezpieczeństwo jej granic, stabilność europejskiego sąsiedztwa, silne i mocne relacje transatlantyckie. - Pomiędzy celami tymi nie ma sprzeczności - dodał. Waszczykowski mówił, że w trudnych warunkach - kryzysu bezpieczeństwa, sąsiedztwa i projektu europejskiego - polska dyplomacja doskonale zdała egzamin. - Po upływie dwunastu miesięcy śmiało możemy powiedzieć, że Polska stała się bardziej bezpieczna - ocenił.

Zdaniem Waszczykowskiego dynamiki nabrała polityka wobec najbliższego sąsiedztwa, w tym wobec Europy Wschodniej. Mówił, że w debacie na temat przyszłości projektu europejskiego, polski głos w UE jest słyszalny, a argumenty brane pod uwagę. - Mogliśmy się o tym przekonać w czasie ostatniej wizyty kanclerz Angeli Merkel w Warszawie - powiedział.

- W sprawach międzynarodowych, tak samo jak w krajowych, określiliśmy cele, na których zależy naszym obywatelom i ich właśnie bronimy - podkreślił Waszczykowski. Mówił, że w realizacji celów polskiej polityki zagranicznej Polska skutecznie korzysta z mechanizmów współpracy dwustronnej: ze Stanami Zjednoczonymi, Wielką Brytanią, Niemcami oraz prowadząc dynamiczną politykę regionalną. Podkreślił, że jest to polityka solidarna i odpowiedzialna. Dodał, że Polska angażuje się w inicjatywy na rzecz bezpieczeństwa Polski, regionu, Europy i świata m.in. uczestnicząc w misjach NATO-owskich, unijnych oraz w ramach globalnej koalicji antyterrorystycznej.

- Polska dyplomacja brała aktywny udział we wszystkich dyskusjach dotyczących nie tylko bezpieczeństwa euro-atlantyckiego, ale i przyszłości Unii Europejskiej. Wbrew początkowym wątpliwościom polski głos w sprawie kryzysu migracyjnego oraz potrzeby reformy UE został dostrzeżony i zyskał uznanie naszych partnerów. W reakcji na zamiar opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię podjęliśmy uwieńczone sukcesem działania, mające na celu utrzymanie wzmocnionej współpracy z tym krajem" - powiedział Waszczykowski w Sejmie. - Niezwykle intensywne były relacje z Niemcami, czego przejawem było pięć spotkań prezydentów, trzy spotkania szefów rządów oraz mój stały kontakt z niemieckim kolegą - dodał. - Doprowadziliśmy do ożywienia relacji z naszymi najbliższymi partnerami w regionie – w ramach Grupy Wyszehradzkiej, z państwami bałtyckimi i nordyckimi. Rozpoczęliśmy intensywniejszy dialog z państwami położonymi pomiędzy Morzem Bałtyckim, Morzem Czarnym oraz Morzem Adriatyckim - powiedział szef MSZ.

Waszczykowski zapowiedział, że polityka bezpieczeństwa będzie nadrzędnym priorytetem polskiej polityki zagranicznej w 2017.

- W ostatnich latach przekonujemy się kolejny raz, że obrona zasad i wartości bywa skuteczna wyłącznie wtedy, gdy poparta jest siłą – nie tylko siłą moralną, ale także siłą wojskową, siłą sojuszy - powiedział szef MSZ. - To jest nasz parasol bezpieczeństwa. Wzmacniamy jego konstrukcję, by był odporny na najgorsze ulewy. Stąd też, podobnie jak w minionym roku, polityka bezpieczeństwa będzie nadrzędnym priorytetem polskiej polityki zagranicznej" - oświadczył Waszczykowski.

- Z niepokojem obserwujemy agresywną politykę Federacji Rosyjskiej w Europie Wschodniej. Na Ukrainie już trzeci rok trwa podsycany przez nią konflikt wojenny. To konflikt, który angażuje dwóch naszych sąsiadów, tworząc dla Polski szereg realnych wyzwań i zagrożeń - mówił Witold Waszczykowski. Dodał, że "w październiku 2016 roku oczekiwania Rosji wybrzmiały szczególnie doniośle" i "przy okazji decyzji Rosji o wycofaniu się z porozumienia z USA o utylizacji plutonu mogliśmy poznać rosyjskie ambicje dotyczące Europy Wschodniej i Środkowej takie, jak faktyczne wycofanie się NATO z całego regionu i przekształcenie kilkunastu państw zamieszkanych przez dziesiątki milionów ludzi w szarą strefę, skazaną na niestabilność i niepewność". - Polska nie zaakceptuje takiej wizji ładu politycznego w Europie, nie przystanie na dzielenie naszego kontynentu na strefy wpływów. Nigdy więcej Monachium i Jałty - powiedział szef MSZ.

Zaznaczył, że "politycznym działaniom rosyjskim towarzyszą konkretne posunięcia natury militarnej". - Z niepokojem obserwujemy rozbudowę Zachodniego Okręgu Wojskowego, który w 2016 r. wzbogacił się o trzy nowe dywizje. Trwa dalsza militaryzacja Obwodu Królewieckiego, obejmująca rozmieszczanie nowych rodzajów uzbrojenia, między innymi rakiet średniego zasięgu zdolnych do przenoszenia ładunków nuklearnych - mówił Waszczykowski. W tych warunkach - oświadczył szef MSZ - "oczywistym zadaniem polskiej polityki zagranicznej" jest "pełna realizacja decyzji warszawskiego szczytu NATO, a także wcześniejszych uzgodnień z Newport".

Waszczykowski powiedział, że kwestią kluczową pozostaje wzmocnienie współpracy Amerykanów i Europejczyków w dziedzinie bezpieczeństwa. - Amerykańskie siły zbrojne stają się coraz bardziej znaczącym czynnikiem bezpieczeństwa Europy Środkowej. W 2017 r. utrzymamy działania zmierzające do zwiększenia ich obecności w Polsce. Obejmą one budowę bazy tarczy antyrakietowej w Redzikowie, organizację ćwiczeń z udziałem brygady pancernej, która przybywa właśnie do Polski, a także pododdziału amerykańskich sił powietrznych stacjonującego w Łasku i Powidzu - powiedział Waszczykowski. Przypomniał, że w kwietniu bieżącego roku przybędą do Polski żołnierze brytyjscy. - W sytuacji bezpośredniego zagrożenia incydentem zbrojnym, na terenie naszego kraju może się stawić nawet kilkanaście tysięcy żołnierzy państw sojuszniczych - dodał. - O bezpieczeństwie Rzeczypospolitej i Europy myślimy w kategoriach transatlantyckich. Priorytetem pozostaje dla nas wzmocnienie współpracy Amerykanów i Europejczyków w dziedzinie bezpieczeństwa. Przywództwo polityczne i zaangażowanie wojskowe Stanów Zjednoczonych jest niezbędne dla zachowania wiarygodności i spójności NATO - powiedział szef MSZ. Dodał, że polski rząd z uwagą obserwuje proces krystalizowania się polityki zagranicznej administracji prezydenta USA Donalda Trumpa. - Po moich niedawnych rozmowach z jego bliskimi doradcami jestem przekonany, że dotychczasowa owocna współpraca z USA będzie kontynuowana, będzie kontynuowana także współpraca z Kanadą - zadeklarował.

Szef MSZ mówił, że "o naszej wiarygodności sojuszniczej decyduje rozwój narodowych zdolności obronnych". - Polska stawiana jest za wzór innym państwom członkowskim NATO, ponieważ poważnie traktuje kwestie bezpieczeństwa. Z pełną odpowiedzialnością podchodzimy do zalecanego przez NATO pułapu wydatków obronnych na poziomie 2 proc. PKB, przy czym minimum 20 proc. tych wydatków przeznaczane jest na modernizację - podkreślił. Jak dodał, "pośród sprzymierzeńców podobne podejście winno być regułą, a nie wyjątkiem". Waszczykowski podkreślił też, że siła NATO "wynika z jedności i solidarności oraz z wierności wartościom spajającym naszą cywilizację" i "te cechy będziemy mieć na uwadze, dążąc do bezpieczeństwa terytorium sojuszniczego i stabilności naszego sąsiedztwa". - Najważniejszym instrumentem w tej mierze jest współpraca z krajami partnerskimi, m.in. z Ukrainą, Gruzją, Finlandią, Szwecją - powiedział szef MSZ.

Szef MSZ zaznaczył także, że Polsce zależy na utrzymaniu efektywności Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE). Poinformował, że obecnie prowadzone są przez MSZ rozmowy z OBWE w sprawie statusu tej organizacji w Polsce. - Mamy nadzieję zakończyć negocjacje umowy w tej sprawie w pierwszej połowie bieżącego roku - powiedział Waszczykowski.

Waszczykowski podkreślił, że obecnie jesteśmy świadkami dramatycznej sytuacji na południe od Europy, a "dwuznaczna", nielicząca się z cierpieniami ludności cywilnej polityka Rosji wobec konfliktu syryjskiego "budzi zaniepokojenie". Jak dodał, dziś w większym niż dotychczas wymiarze zachowujemy czujność wobec zagrożenia terrorystycznego, choć Polska nie znajduje się wśród najbardziej zagrożonych atakami państw. Podkreślił, że zamachy wymierzone w naszych sojuszników, m.in. Niemcy, Francję, Belgię, Turcję, uderzyły w naszych sojuszników, a więc "były wymierzone także w Rzeczpospolitą". - Nie będziemy bezpieczni zarówno jako państwo, jak i jako obywatele, póki nie położymy kresu terrorowi - mówił. - Naszą odpowiedzią będzie dalsze zaangażowanie w działania koalicji antyterrorystycznej - dodał. Jak podkreślił szef MSZ, obecnie kilkuset żołnierzy, pracowników wojska i ekspertów cywilnych pełni służbę w ramach koalicji w Iraku, Kuwejcie, Katarze, Jordanii, a okręt "Kontradmirał Xawery Czernicki" realizuje zadania w ramach misji NATO na Morzu Śródziemnym, Morzu Czarnym i Morzu Egejskim. - Polska utrzyma zaangażowanie w operacje NATO i UE - zapewnił szef NATO. Waszczykowski zaznaczył, że Polska będzie opowiadać się za maksymalnym pogłębieniem współpracy między NATO i UE m.in. odnośnie zwalczania terroryzmu, zagrożeń hybrydowych, wzmacniania odporności krajów partnerskich, cyberbezpieczeństwa czy wspólnych ćwiczeń. - Elementem tej koncepcji jest także wsparcie przez NATO operacji unijnych na Morzu Śródziemnym i Morzu Egejskim w związku z kryzysem migracyjnym - stwierdził. Podkreślił, że Polska uczestniczy w działaniach służących wzmocnieniu unijnej Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony m.in. w zakresie proponowanej stałej struktury planowania i dowodzenia misjami UE, wzmocnienia zdolności wojskowych i cywilnych, a także zwiększenia wykorzystania unijnych sił szybkiego reagowania, Europejskich Grup Bojowych.

Waszczykowski dodał, że naprawa UE jest priorytetem polskiego rządu. Minister ocenił, że na trudne położenie UE złożyło się wiele przyczyn, w tym "pospieszne, nieliczące się z rzeczywistością inicjatywy, u podstaw których legły motywy ideologiczne, a nie dobro społeczeństw Unii". Według Waszczykowskiego, powstała przepaść pomiędzy elitami europejskimi, a obywatelami, którzy tracą poczucie, że mają realny wpływ na to, co dzieje się z ich krajami i z projektem integracyjnym. - Za to właśnie społeczeństwa wystawiają negatywne cenzurki swoim elitom, dla których powinno się to stać wezwaniem do odbudowy relacji z obywatelami, nie zaś kwestionowania tych złych ocen - dodał szef MSZ. Waszczykowski podkreślił, że coraz więcej Europejczyków jest skłonnych kwestionować projekt europejski, ponieważ brakuje mechanizmów umożliwiających "korektę polityki europejskiej zgodnie z zasadami demokracji. - Wydarzeniem bezprecedensowym i zarazem punktem zwrotnym w historii Unii stało się brytyjskie referendum na temat członkostwa w UE. Zaprzeczyło ono powszechnemu przekonaniu, że proces integracji jest nieodwracalny - powiedział. Jednocześnie - jak dodał szef MSZ - w wielu państwach UE głosy eurosceptyczne, zarówno na prawicy jak i lewicy, przestały być zjawiskiem marginalnym.

- Z naciskiem chciałbym powiedzieć w tym miejscu: priorytetem działań tego rządu jest naprawa Unii Europejskiej, a nie jej demontaż. Powrót do Europy egoizmów narodowych byłby równie szkodliwy jak utopie integracyjne, nie mające zakorzenienia w realiach społecznych i politycznych naszego kontynentu - powiedział szef MSZ. Według niego, postulowany przez polski rząd "remont UE" nie może polegać na "wnikliwej ocenie stanu fundamentów, na których oparta jest cała konstrukcja europejskiej budowli". - Nie wykluczamy, iż na fundamencie czterech swobód trzeba będzie zbudować nową Unię w oparciu o nowy traktat - dodał szef MSZ.

Szef MSZ że konieczne jest rozwiązywanie przyczyn migracji i skuteczniejsza ochrona granic zewnętrznych UE.

Wskazał w tym kontekście m.in. na zaangażowanie polskich strażników granicznych i policjantów w Macedonii, Bułgarii, Grecji, Słowenii i na Węgrzech oraz na przekazywaną przez Polskę pomoc humanitarną dla "migrantów i uchodźców w Jordanii i Libanie". - W tym roku poważnie zwiększymy tę pomoc - zapowiedział minister. Zwrócił również uwagę na niezauważany - jego zdaniem - przez część polityków zachodnioeuropejskich polski wkład w "zarządzanie presją migracyjną ze Wschodu". - Ponad milion ludzi, głównie obywateli trapionej wojną i kryzysem gospodarczym Ukrainy, przebywa i pracuje w naszym kraju. Ta olbrzymia liczba pokazuje, że polska polityka w tej dziedzinie jest skuteczna, choć cele osiągamy innymi sposobami - mówił Waszczykowski. Zaznaczył, iż "całkowicie nieuzasadnione są w tym świetle próby wymuszania zgody na relokację uchodźców groźbami ograniczenia dotacji unijnych dla Polski i innych krajów środkowoeuropejskich". Szef dyplomacji podkreślił, że - w ocenie polskiego rządu - wyjścia z kryzysu migracyjnego "należy szukać nie w przymusowej relokacji imigrantów, nie w przesiedlaniu siłą, lecz w rozwiązywaniu problemów w miejscu ich pochodzenia oraz w skuteczniejszej ochronie granic zewnętrznych Unii". - Rzeka imigrantów płynąca do zachodniej Europy nie zmieni swojego biegu na skutek unijnych dyrektyw - przekonywał. Szansę na zbudowanie szerokiego porozumienia w sprawie unijnej polityki migracyjnej daje zaś - zdaniem Waszczykowskiego - "koncepcja efektywnej solidarności zaproponowana przez prezydencję słowacką.

- Oczekujemy od UE wzmacniania bezpieczeństwa dostaw energii dla wszystkich państw członkowskich, a nie dominującego dostawcy, jak w przypadku gazociągu Nord Stream 2 - powiedział Waszczykowski. Zaznaczył zarazem, że jednym z celów strategicznych polskiej dyplomacji w bieżącym roku będzie "otwarcie dostępu do norweskich złóż gazu na Morzu Północnym". W tym kontekście - dodał minister - realizowane będą "projekty inwestycyjne służące wzmocnieniu niezależności energetycznej, zwłaszcza gazociąg Baltic Pipe". - Tego samego oczekujemy od UE, gdzie ramy prawne i realizowane projekty muszą wzmacniać bezpieczeństwo dostaw wszystkich państw członkowskich, a nie dominującego dostawcę, jak w przypadku gazociągu Nord Stream 2 - podkreślił. Waszczykowski odniósł się również do kwestii klimatycznych. Zwrócił uwagę, że Polska "ratyfikowała porozumienie paryskie w sprawie klimatu, które powinno ograniczyć wpływ anomalii klimatycznych na życie społeczeństw", w tym "na warunki panujące w naszej części Europy". Szef dyplomacji zaznaczył jednocześnie, że Polska nie widzi "podstaw do zwiększania przez UE ambicji w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r.". - Przeciwko pospiesznym decyzjom przemawia logika ekonomiczna i groźba negatywnego wpływu takich zmian na konkurencyjność Unii - argumentował Waszczykowski. Zapowiedział również, że Polska będzie zabiegać o "zapewnienie państwom członkowskim autonomii w kształtowaniu własnego mixu energetycznego".

Autor: mw/sk / Źródło: PAP