"Czy nacjonalizm to patriotyzm?" Debata w "Arenie idei"

Tak głosowali Państwo w naszych sondach.

Debata dobiegła końca.

Materska-Sosnowska: według mnie patriotyzm jest czymś, o czym nie musimy rozmawiać na co dzień. To jest wychowanie z szacunkiem i umiłowaniem dla ojczyzny.

Semka o swojej definicji patriotyzmu: sprawdza się wtedy, gdy jest groźnie, ciężko.

Kochan dalej: kibicowanie drużynie narodowej to element patriotyzmu, ale to jednak za mało. Patriotyzm to działanie, to zjawisko wymaga czynów.

Kochan: nie wiemy do końca, czym jest patriotyzm, potrzebujmy dookreśleń. Słowo patriotyzm jest często nadużywane. Patriotyzmem często chce się coś uwiarygodnić, zwiększyć wagę danej kwestii.

Chwin: patriotyzm to jest wewnętrzny obowiązek, poczucie wspólnoty z krajem, ludźmi, którzy w nim mieszkają.

Kochan: ONR jest nadreprezentowany w mediach. Mamy fiksację na punkcie ONR, o np. Biegu Niepodległości nikt nie mówi.

Materska-Sosnowska raz jeszcze podkreśla: nie można stawiać znaku równości pomiędzy ONR i osobami, które idą w Marszu Niepodległości. Nacjonalizm szuka wroga.

Odpowiada jej Semka: dla pani nacjonalizm to szukanie wroga, ja tego określenia bronię.

Kochan dodaje: dla wielu ludzi sam nacjonalizm jest mitycznym wrogiem.

Semka: nie ma wyłączności na bycie "prawdziwym Polakiem". Tego określenia od dawna się nie używa.

Kochan pytany o definicję "prawdziwego Polaka": dla mnie prawdziwym Polakiem jest osoba, która czuje się Polakiem, niezależenie od obywatelstwa czy koloru skóry. Nie będę definiował prawdziwego Polaka.

W trakcie dyskusji przypomniano m.in. wypowiedzi ks. Jacka Międlara.

Kochan: język ma duże znaczenie, łatwo jest przykleić etykietkę. Niektórzy pisarze próbują wytyczyć granice pomiędzy "polskością" i "niepolskością". Kluczowy jest język mediów masowych.

Pytanie z sali do Kochana: czy język ma wpływ na rozumienie pojęć nacjonalizm i patriotyzm?

Chwin: nie mam nic przeciwko temu, że tysiące ludzi idzie z chorągwiami, ale koszulki z napisem "Śmierć zdrajcom narodu" to za dużo. Niepokoi mnie to.

Materska-Sosnowska do Semki: jak wytłumaczy pan marsz ONR, który zawłaszcza uroczystości państwowe? Czy ONR nie jest zagrożeniem? Dla mnie to jest nacjonalizm, a nie Marsz Niepodległości.

Kochan do Materskiej-Sosnowskiej: źle pani używa pojęć nacjonalizm i patriotyzm, niech pani zajrzy do podręcznika.

Materska-Sosnowska odpowiada: sugeruje pan, że źle mnie uczył?

Kochan: nie wiem, czy jest coś takiego jak czysty nacjonalizm. Na Wołyniu ukraińscy nacjonaliści mordowali Polaków.

Kochan dalej: nacjonalistów wychowały media nieprzychylne ruchom narodowym.

Kochan: przerzucamy się ciągle etykietkami, tymi pałkami medialnymi. Nie można generalizować, że patriotyzm jest dobry, a nacjonalizm jest zły. Obecnie niektórzy używają pojęcia patriotyzm w negatywnym kontekście.

Materska-Sosnowska: nie postrzegałabym nacjonalizmu z interesem narodowym.

Semka: patriotyzm i nacjonalizm to pojęcia zbliżone, to kwestia postrzegania interesu swojego narodu.

Chwin: próbuję państwa namówić, byście się określili, czy jesteście nacjonalistami. Semka odpowiada: ja chciałbym pana zapytać, czy postrzega pan siebie jako lewicowiec?

Głos z sali: proszę, byście państwo zrozumieli różnicę pomiędzy nacjonalizmem i szowinizmem. Te pojęcia są traktowane zamiennie.

Semka: w czasach ZSRR Gomułka poszedł do więzienia jako odchylenie nacjonalistyczne, nie należy tak szufladkować ludzi.

Materska-Sosnowska: interes narodowy to fundament, jest nadrzędną wartością. Patriotyzm też jest interesem narodowym. Nikomu nie można odmawiać miłości do ojczyzny. Kwestia fundamentu narodowego pomaga w zrozumieniu granicy pomiędzy nacjonalizmem i patriotyzmem.

Wśród wielu linii podziału kwestia nacjonalizmu nie jest najważniejsza - Semka.

Semka odpowiada: w Polsce jest wiele linii podziałów, np. w kwestii tego, czy pomagać Ukrainie. Pan wrzuca całą prawicę do worka "narodowcy", to jest nie w porządku.

Pytanie z sali do Semki: Czy nie uważa pan, że aktualnie prowadzona propaganda w tzw. mediach narodowych nie doprowadzi do konfrontacji w polskim społeczeństwie?

Kochan: wiele koncepcji nacjonalistycznych abstrahuje od terminu "wroga", skupiają się na interesie narodowym.

Chwin do Semki i Kochana: chciałbym usłyszeć, czym dla państwa jest nacjonalizm albo czy sami nie czujecie się nacjonalistami?

Materska-Sosnowska: po drugiej wojnie światowej wyciszyły się nacjonalizmy.

Materska-Sosnowska: w nacjonalizmie jest jasno określony stosunek do wroga.

Semka: często negatywnym zjawiskom od razu się przykleja łatkę nacjonalizmu.

Anna Materska-Sosnowska: dla mnie nacjonalizm nie jest patriotyzmem.

Polski ruch narodowy miał rozmaite fazy. Przeciwnicy nacjonalizmu bardzo niechętnie używają hasła "ruchu narodowego" i przeskakują do hasła "nacjonalizm" - Semka.

Semka: problem polega na tym, że prawa strona zderza się z tym, że postrzega się nacjonalizm jako pobicie cudzoziemca.

Nie można wrzucać wszystkich nacjonalizmów do jednego worka. Historycznie były różne jego odmiany - Chwin.

Stefan Chwin: ludzie mają poczucie, że nacjonalizm i patriotyzm to dwie różne rzeczy. To pojęcia dość abstrakcyjne.

Kochan: nacjonalizm w Polsce funkcjonuje jako epitet, to "pałka medialna".

Brzemię komunizmu jest ciężkie, sprawiło, że nacjonalizm jest postrzegany jak faszyzm - Kochan.

Myślenie o nacjonalizmie jako o czymś złym to dziedzictwo komunizmu - Marek Kochan.

W dyskusji po stronie antagonistów udział biorą: Stefan Chwin, historyk literatury, prozaik i eseista z Uniwersytetu Gdańskiego oraz Anna Materska–Sosnowska, politolog z Uniwersytetu Warszawskiego, a po stronie protagonistów: Marek Kochan, pisarz, badacz języka z Uniwersytetu SWPS oraz Piotr Semka, publicysta, "Do Rzeczy".

"Czy nacjonalizm to patriotyzm?" - rozpoczęła się debata w "Arenie idei".

"Arena Idei" to program, który powstał z przekonania, że debata jest obecnie jednym z najważniejszych mechanizmów zdobywania wiedzy, tworzywem opinii i źródłem przekonań obywateli.

Co myślimy, mówiąc słowa: ojczyzna, naród, patriota, nacjonalista? Co decyduje o tym, że ktoś uznaje kogoś za patriotę lub nacjonalistę? Kiedy patriota staje się nacjonalistą? Czy jest możliwy nacjonalizm obywatelski? Czy i jak chronić patriotyzm przed nacjonalizmem?

W obecnej debacie w ramach "Areny Idei" goście dyskutują nad tym "Czy nacjonalizm to patriotyzm".

W dyskusji po stronie antagonistów udział biorą: Stefan Chwin, historyk literatury, prozaik i eseista z Uniwersytetu Gdańskiego oraz Anna Materska–Sosnowska, politolog z Uniwersytetu Warszawskiego, a po stronie protagonistów: Marek Kochan, pisarz, badacz języka z Uniwersytetu SWPS oraz Piotr Semka, publicysta, "Do Rzeczy".

Program jest podzielony na trzy segmenty: Prezentacje, Polemiki i Konkluzje.

Autor: mw / Źródło: tvn24