Asystent osoby niepełnosprawnej - kim jest i jakie ma uprawnienia?

● Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej ma wspierać tę osobę w codziennych czynnościach.  ● Asystenta taki musi posiadać odpowiednie kwalifikacje i otrzymuje za swoją pracę wynagrodzenie. ● Aktywne uczestniczenie w życiu społecznym ułatwiać może także pies asystujący.

"Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej" to program Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej. Głównym jego celem jest poprawa jakości życia osób z niepełnosprawnościami w Polsce i wprowadzenie usługi asystenta jako formy ogólnodostępnego wsparcia.

Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej ma udzielać takiej osobie wsparcia w codziennych czynnościach, a także ułatwiać załatwianie spraw urzędowych, czy wyjść z domu do kina lub teatru. Asystent ma sprzyjać społecznej i zawodowej aktywizacji osoby z niepełnosprawnością. Dzięki niemu życie osoby niepełnosprawnej ma być zatem bardziej aktywne, niezależne i samodzielne. 

Program "Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej" w 2022 roku w szczegółowy sposób określa, komu przysługuje taki asystent, kto może nim zostać, a także zasady finansowania i warunki realizacji programu. Zgodnie z aktualnymi regulacjami asystent osobisty przysługuje:

● dzieciom do 16. roku życia z orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki, lub pomocy innej osoby w  związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, ● osobom niepełnosprawnym, które posiadają orzeczenie o niepełnosprawności o stopniu znacznym oraz traktowanym na równi z nimi, ● osobom niepełnosprawnym, które posiadają orzeczenie o niepełnosprawności o stopniu umiarkowanym oraz traktowanym na równi z nimi.

Zawód asystenta osoby niepełnosprawnej mocą Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 29 marca 2001 roku został wpisany do klasyfikacji zawodów. Kształcenie zawodowe realizowane jest w szkołach policealnych oraz na kursach zawodowych.

Usługę asystenta osobistego osoby z niepełnosprawnością w ramach rządowego programu mogą świadczyć wyłącznie osoby, spełniające określone wymagania:

● posiadanie przez osobę dokumentu, który potwierdza uzyskanie kwalifikacji w takich kierunkach jak: asystent osobisty osoby niepełnosprawnej, opiekun osoby starszej, opiekun medyczny, pedagog, psycholog, terapeuta zajęciowy, pielęgniarka, fizjoterapeuta, ● posiadanie co najmniej 6-miesięcznego udokumentowanego doświadczenia w udzielaniu bezpośredniej pomocy osobom z niepełnosprawnościami np. w formie wolontariatu, ● wskazanie przez uczestnika programu lub jego opiekuna prawnego i jednoczesne złożenie oświadczenia przez osobę z niepełnosprawnością pisemnego oświadczenia, że wskazana na asystenta osoba jest przygotowana do tego zadania.

Asystentem nie może być osoba będąca członkiem rodziny osoby z niepełnosprawnością. Dodatkowo asystent osobisty osoby z niepełnosprawnością, która nie ukończyła 16. roku życia:

● musi okazać się zaświadczeniem o niekaralności, ● musi okazać się pisemną informacją o niefigurowaniu w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, ● uzyskać pisemną akceptację ze strony rodzica lub opiekuna prawnego dziecka.

Zadania asystenta osoby niepełnosprawnej nie zostały określone w programie w sposób szczegółowy. Podano jedynie, na czym w szczególności polegać ma pomoc asystenta. Co do zasady bowiem wszystkie te działania mają zmierzać do poprawy funkcjonowania osoby z niepełnosprawnością w jej środowisku i prowadzenia przez nią aktywnego, samodzielnego życia.

Jako przykład obowiązków asystenta osoby niepełnosprawnej wskazuje się pomoc w:

● wykonywaniu czynności dnia codziennego, ● wyjściu, powrocie lub dojeździe w wybrane miejsce, ● załatwianiu spraw urzędowych, ● korzystaniu z kina, teatru, muzeum, czy galerii sztuki, ● zaprowadzaniu lub przyprowadzaniu dzieci z niepełnosprawnością do placówki oświatowej.

ZOBACZ TEŻ: Ekspert do spraw osób z niepełnosprawnościami: Nie mamy partnera po drugiej stronie. Czujemy się traktowani przedmiotowo

Asystenci osób niepełnosprawnych otrzymują za swoją pracę wynagrodzenie. W ramach programu "Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej" ich praca nie jest jednak finansowana przez osoby prywatne korzystające z ich usług, ale przez środki z Funduszu Solidarnościowego, czyli państwowy fundusz celowy.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej na edycję Programu w 2022 roku przeznaczyło 150 ml zł.

ZOBACZ TEŻ: Bez wytchnienia. "Jest nas prawie milion. Nie widzicie nas, bo nie możemy wyjść z domu"

W ramach pomocy osobom z niepełnosprawnościami przewidziana jest także instytucja tzw. psa asystującego. Pies asystujący to zgodnie z ustawą odpowiednio wyszkolony i specjalne oznaczony pies, w szczególności jest nim pies przewodnik oraz pies asystent. Pies przewodnik to pies osoby niewidomej lub niedowidzącej, zaś pies asystent to pies, który ułatwia osobie z niepełnosprawnością aktywne uczestniczenie w życiu społecznym.

Pies asystujący ma szczególne uprawnienia. Osoba niepełnosprawna ma prawo do wstępu z nim do obiektów użyteczności publicznej, w tym do urzędów, lokali gastronomicznych, transportu kolejowego i drogowego, ale i na plażę lub parków narodowych.

Psem asystującym nie może być domowy pupil osoby niepełnosprawnej. Status psa asystującego musi zostać bowiem potwierdzony certyfikatem wydanym po odbyciu przez zwierzę odpowiedniego szkolenia.

ZOBACZ TEŻ: Polska w ogonie Europy pod względem liczby psów przewodników na jednego niewidomego