Gdyby żył, Władysław Bartoszewski obchodziłby w poniedziałek 96. urodziny. Z tej okazji profesora wspominali bliscy, współpracownicy i artyści. Mówili o jego życiu, dokonaniach i listach, które często pisał.
W czwartek w warszawskim Kinie Atlantic odbyło się spotkanie upamiętniające 96. urodziny Władysława Bartoszewskiego, którego gospodarzami byli Katarzyna Kolenda-Zaleska i Artur Wolski.
W trakcie wieczoru aktorzy Gabriela Muskała, Marcin Dorociński i Piotr Głowacki czytali fragmenty listów autorstwa Bartoszewskiego.
- Pisanie przez niego listów (Władysława Bartoszewskiego - red.), mam wrażenie, to była forma podtrzymywania przyjaźni i przekazywania pewnej uważności, że myśli o swoich przyjaciołach, o ludziach. Zawsze byłam zaskoczona, gdy ta kartka z wakacji, czy z Zakopanego, czy z Austrii, przychodziła - wyznała Katarzyna Kolenda-Zaleska.
Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata
Władysław Bartoszewski urodził się 19 lutego 1922 r. w Warszawie. We wrześniu 1940 r. został aresztowany przez Niemców i wywieziony do Auschwitz, gdzie był więziony do kwietnia 1941 r. W 1942 r. związał się z konspiracją. Wstąpił do Armii Krajowej i rozpoczął współpracę z Radą Pomocy Żydom "Żegota". Uczestniczył w Powstaniu Warszawskim.W 1946 r. zatrudnił się w związanej z Polskim Stronnictwem Ludowym Stanisława Mikołajczyka "Gazecie Ludowej". W tym samym roku został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa i skazany na karę więzienia, którą odbywał do 1948 roku. Kolejny raz był aresztowany w grudniu 1949 r. W maju 1952 r. skazano go na 8 lat więzienia za szpiegostwo. W sierpniu 1954 r. dostał roczną przerwę w odbywaniu kary.
Po uwolnieniu Bartoszewski zajął się publicystyką, współpracował m.in. z tygodnikiem "Stolica" i "Tygodnikiem Powszechnym". W latach 1973-1982 i 1984-1985 wykładał historię najnowszą na KUL, prowadził także wykłady na niemieckich uczelniach. Był inwigilowany przez SB, m.in. jako "polityczny kontakt reakcyjnej emigracji".W 1965 r. został uhonorowany przez Instytut Yad Vashem tytułem Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata. Był honorowym obywatelem państwa Izrael.
W 1976 r. poparł list intelektualistów przeciwko zmianom w konstytucji PRL, tzw. "List 64". Od 1978 r. współtworzył Towarzystwo Kursów Naukowych i wykładał na tajnym Uniwersytecie Latającym. W 1980 r. został członkiem NSZZ "Solidarność". Po wprowadzeniu stanu wojennego internowany, został uwolniony w kwietniu 1982 roku.W latach 1990-95 był ambasadorem Polski w Austrii, później przez kilka miesięcy szefem MSZ w rządzie Józefa Oleksego. W latach 1997-2001 był senatorem IV kadencji z ramienia Unii Wolności. Szefem MSZ ponownie został w rządzie Jerzego Buzka w latach 2000-2001. Od 2001 r. przewodniczył Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz Międzynarodowej Radzie Oświęcimskiej.W 2007 r. Bartoszewski stanął na czele komitetu honorowego Platformy Obywatelskiej przed przedterminowymi wyborami parlamentarnymi. Podczas wyborów prezydenckich w 2010 r. wszedł w skład honorowego komitetu poparcia kandydatury Bronisława Komorowskiego na prezydenta. W listopadzie 2007 r. został powołany przez premiera Donalda Tuska na pełnomocnika Prezesa Rady Ministrów ds. dialogu międzynarodowego. Pełniąc tę funkcję, zajmował się rozwojem współpracy polsko-niemieckiej oraz kontaktami z diasporą żydowską i Izraelem.
Dorobek historyczny i literacki
Bartoszewski był laureatem wielu nagród, odznaczeń i wyróżnień, m.in. Orderu Orła Białego, Krzyża Wielkiego Orderu Zasługi RFN, papieskiego Orderu św. Grzegorza Wielkiego, Krzyża Wielkiego Zakonu Rycerskiego i Szpitalnego św. Łazarza z Jerozolimy. Otrzymał tytuły Doktora honoris causa m.in. uniwersytetów: Warszawskiego i Hajfy oraz Hebrew College w Baltimore.
Był honorowym obywatelem m.in. Warszawy, Wrocławia i Gdańska. 25 lutego 2011 powołany został przez prezydenta Bronisława Komorowskiego w skład Kapituły Orderu Orła Białego, która wybrała go na funkcję Kanclerza.Był autorem ok. 1,5 tys. artykułów i ok. 40 książek, m.in. "Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939-1945" (wspólnie z Zofią Lewinówną, 1966), "1859 dni Warszawy" (1974), "Los Żydów Warszawy 1939-1943. W czterdziestą rocznicę powstania w getcie warszawskim" (1983), "Dni walczącej stolicy. Kronika Powstania Warszawskiego" (1984, 1989, 2004, 2008), "Metody i praktyki Bezpieki w pierwszym dziesięcioleciu PRL" (1985), "Jesień nadziei: warto być przyzwoitym" (1984, 1986); W późniejszych latach tę ostatnią książkę wznowiono pt. "Warto być przyzwoitym. Teksty osobiste i nieosobiste"),
Z Michałem Komarem był współautorem "Władysław Bartoszewski: wywiad-rzeka" (2006),
Napisał też "Środowisko naturalne. Korzenie" (2010), "Kropla drąży skałę? Co mówiłem do Niemców i o Niemcach przez ponad pół wieku" (2011).
W tym roku ukazała się książka pt. "Wiosna jesienią" o odwilży 1956 r.
- Z całego dorobku mego życia nie żałuję ani jednego napisanego zdania, choć na pewno niejedno napisałbym lepiej, precyzyjniej, mądrzej czy trafniej. Nie ma takiego zdania, a tym bardziej ustępu czy artykułu, o którym marzyłbym: oby zapadł się on pod ziemię, oby nigdy nie był napisany. Przywiązuję bardzo dużą wagę do tego stwierdzenia - mówił.W oczach przyjaciół był postacią barwną i nietuzinkową. W wielu opowieściach powtarzali zachwyty nad jego witalnością i energią, optymizmem, encyklopedyczną pamięcią, doświadczeniem. Stałym elementem opowieści o nim było to, że mówił on bardzo szybko i - gdy zabierał głos - bardzo długo.
Zmarł 24 kwietnia 2015 roku.
Autor: tmw/adso / Źródło: tvn24.pl