Co zwiastuje wojna na Kaukazie? Kłopoty Rosji?

Źródło:
TVN24 BiS
Władze Górskiego Karabachu: kolejnych 51 żołnierzy zginęło w walkach z wojskami AzerbejdżanuReuters
wideo 2/21
Walki o Górski Karabach

Felieton redaktora naczelnego TVN24 BiS rozpoczyna cykl "Horyzont Stawiskiego"

O wojnie między Armenią i Azerbejdżanem o Górski Karabach napisano i powiedziano już bardzo wiele. O możliwych powodach wznowienia walk, o scenariuszach na najbliższą i dalszą przyszłość, wypowiadali się różni eksperci, znawcy kaukaskiej mozaiki narodowościowej, znawcy geopolityki tamtego regionu, który jest na styku wpływów Rosji, Zachodu, Turcji i Iranu. Nie zamierzam wchodzić w zawody z tymi ekspertami, nurtuje mnie natomiast od kilku dni następujące pytanie: zapowiedzią jakich wielkich wydarzeń i procesów może być nowa kampania zbrojna w Górskim Karabachu? Czy to jedynie krwawa lokalna wojenka, czy symptom czegoś znacznie bardziej znaczącego ?

Słuchaj także: Horyzont Stawiskiego

Pamiętam jak dziś, kiedy w 1988 roku po raz pierwszy usłyszałem o Nagornym Karabachu, jak mawiano wtedy. Doniesienia o walkach i rzeziach na Kaukazie zaczęły pojawiać się także w telewizji, radiu i prasie, kontrolowanych przez partię komunistyczną w Polsce. To świadczyło o powadze sytuacji. Ze zdumieniem dowiadywaliśmy się wtedy, że w Związku Sowieckim możliwa jest wojna między dwoma republikami i dwoma narodami. Na pewno zabrzmi to dzisiaj cynicznie i nie na miejscu, ale konflikt zbrojny w ZSSR witaliśmy w Polsce z wielką nadzieją. Czuliśmy, że ten rozległy sowiecki imperialny kolos zaczyna dusić się pod ciężarem własnych słabości. Moskiewskie centrum, z którego wychodziły sygnały o konieczności reform państwa i ustroju sowieckiego, uruchomiwszy proces zmian, wprowadzając większą chyba jawność życia publicznego niż w dzisiejszej putinowskiej Rosji, traciło możliwość sterowania wydarzeniami na obrzeżach wielkiego państwa. Wojna dwóch narodów – Ormian i Azerów – była dla nas zwiastunem początku końca imperium sowieckiego. Natychmiast obudziły się w Polsce nadzieje, że sowieckie państwo zacznie się szybko pruć po szwach narodowych. Mit o "związku" narodów, zrzeszonych w "dobrowolnej" federacji pękał błyskawicznie. Wojna o Nagorno-Karabach stała się jednym z gwoździ do trumny imperium. Z dzisiejszej perspektywy widać, że był to jeden z pierwszych, najbardziej doniosłych sygnałów, że Moskwa nie tylko traci z każdym miesiącem siły do kontrolowania takich krajów, jak Polska, ale że również jej kontrola nad terytorium własnego państwa zaczyna zanikać.

Walki na Kaukazie rzeczywiście zapoczątkowały implozję państwa, stworzonego przez bolszewików. Kolejne narody, posiadające "republiki" w ramach Związku Socjalistycznych Sowieckich Republik zaczynały domagać się już nie tylko większej autonomii, ale wręcz uznania przez Moskwę, że są od dekad okupowane przez ZSSR i że w żadnym razie nie znalazły się dobrowolnie w składzie związku. W sierpniu 1988 roku Litwini, Łotysze i Estończycy upomnieli się o uznanie, że ich państwa w 1940 roku zostały anektowane przez Stalina. Wiosną 1989 roku krwawo stłumione zostały przez sowieckich żołnierzy demonstracje niepodległościowe w Gruzji, co tylko wzmocniło determinację Gruzinów, aby odrywać się od dominacji sowieckiej. W początku 1990 roku najodważniejsza była Litwa, która po prostu ogłosiła niepodległość, przywracając przedwojenną nazwę państwa, konstytucję i symbole. Kilkanaście miesięcy potem o suwerenność jeszcze w ramach Związku Sowieckiego upomniała się Ukraina. Prawdziwą rewolucją stały się żądania Rosyjskiej Republiki Federacyjnej, aby to Rosja i Rosjanie uzyskali niezależność, także w ramach konającego ZSSR. Na czele ruchu emancypacyjnego samej Rosji stanął Borys Jelcyn. Po sierpniowym puczu w 1991 roku w Moskwie, gdy grupa twardogłowych aparatczyków próbowała powstrzymać upadek komunizmu i imperium, konstrukcja sowieckiego państwa "związkowego" rozsypała się jak domek z kart. Powstały niepodległe państwa w miejsce narodowościowych republik sowieckich. Już w 1991 roku nawet sama Rosja zaczęła mierzyć się z perspektywą rozpadu, gdy kaukaska Czeczenia ogłosiła oderwanie się od Federacji Rosyjskiej. Kilka lat później w dwóch wojnach Moskwa krwawo spacyfikowała czeczeński bunt.

Po dekadzie od upadku ZSSR Władimir Putin, budujący konsekwentnie pozycję nowego autokraty Rosji, zapowiedział konsolidację państwa i, wzorem carów moskiewskich, "zbieranie ziem postsowieckich". W latach 2007/2008 ogłosił Zachodowi, że czuje się uprawniony do panowania nad obszarem postsowieckim i nie życzy sobie, aby którekolwiek państwo, powstałe po upadku ZSSR, dołączyło do zachodnich sojuszy. Moskwa z zaciśniętymi zębami pogodziła się jedynie z wejściem Litwy, Łotwy i Estonii do Unii Europejskiej i NATO. Ale już w przypadku Gruzji rozpoczęła wojnę w imię zablokowania zachodniego kursu tego kraju, a w przypadku Ukrainy ogłosiła wręcz, że traktuje to państwo jako sezonowe i nie godzi się nie tylko z jego kursem prozachodnim, ale wręcz z jego niepodległością. Putin potwierdza to od 2014 roku zbrojnie atakując Ukrainę, anektując Krym i szantażując ukraińskie państwo i naród.

Rok 2020 może wszystko zmienić. Najpierw kłamstwa i zaniechania Putina i jego administracji w sprawie nowej choroby zniechęciły wielu Rosjan do reżimu, potem bezceremonialne odwołał gubernatora w Kraju Chabarowskim, wywołując wielomiesięczne protesty. W sierpniu wsparł dyktatora Białorusi Łukaszenkę, który walczy z własnym narodem, odmawiając Białorusinom prawa do wolnych wyborów. Próba otrucia rosyjskiego opozycjonisty numer 1 Nawalnego i perfidne kłamstwa na ten temat, pokazały jak na dłoni, nawet tym, którzy "czuli miętę do Putina", jak bezwzględnym i okrutnym jest graczem.

Ale nagle wszystko może się zacząć sypać. Dziennikarz "New York Timesa" Anton Troianovski ocenia właśnie, że seria kryzysów na granicach zewnętrznych Rosji – od Białorusi, przez Kirgistan, gdzie opozycja ma wielkie szanse na obalenie wspieranego przez Putina dyktatora, aż po Górski Karabach, gdzie bliska Moskwie Armenia walczy z Azerbejdżanem, zwiastować może stanowić kres marzeń Putina o konsolidacji rosyjskiej hegemonii w postsowieckiej strefie. Właśnie ta hegemonia jest głównym argumentem Rosji na rzecz zasiadania w gronie supermocarstw. Ani nie broń nuklearna, która nie ma znaczenia w rozwiązywaniu problemów lokalnych, ani nie słabnąca, anachroniczna i objęta sankcjami Zachodu gospodarka Rosji nie predestynują do takiego statusu. Widząc łańcuch kryzysów, "New York Times" dostrzega możliwy zmierzch imperialnych ambicji Putina i współczesnej Rosji.

Jeśli prestiżowy dziennik amerykański się nie myli, to za jakiś czas może się okazać, że niezależnie od uwarunkowań regionalnych na Kaukazie, walki i rozlew krwi między Ormianami a Azerami znowu będzie zapowiedzią większych, głębszych procesów. Niezależnie od koronawirusa i kłopotów ekonomicznych w Polsce i UE, musimy je dobrze rozpoznać. Nie wolno dać się zaskoczyć.

Autorka/Autor:Jacek Stawiski

Źródło: TVN24 BiS

Tagi:
Raporty:
Pozostałe wiadomości

Ludzie, którzy krytykują prezydenckiego wysłannika Steve'a Witkoffa, są wściekli, że odnosi sukcesy tam, gdzie oni przez 40 lat ponosili porażki - napisał wiceprezydent USA J.D. Vance. Stanął on w obronie Witkoffa, który po udzielonych wywiadach został szeroko skrytykowany i oskarżony między innymi o powtarzanie kremlowskich narracji.

Vance broni Witkoffa po kontrowersyjnym wywiadzie. "To świetny facet"

Vance broni Witkoffa po kontrowersyjnym wywiadzie. "To świetny facet"

Źródło:
PAP

Kłamie Pan. Nie zapadły żadne decyzje o przekazaniu dowództwa nad polską armią lub budżetem obronnym - napisał minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski. Była to odpowiedź na wpis prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego w sprawie przyjętej w Sejmie uchwały dotyczącej bezpieczeństwa Polski i Tarczy Wschód.

Sikorski odpowiedział Kaczyńskiemu. "Kłamie Pan"

Sikorski odpowiedział Kaczyńskiemu. "Kłamie Pan"

Źródło:
PAP

Według sondażu przeprowadzonego przez Opinia24, najwięcej Polaków w wyborach prezydenckich poparłoby Rafała Trzaskowskiego. Dalej znaleźli się kolejno Karol Nawrocki i Sławomir Mentzen. Pewny udział w wyborach zadeklarowało niemal 70 procent ankietowanych.

Nowy sondaż prezydencki

Nowy sondaż prezydencki

Źródło:
tvn24.pl

Siły zbrojne Chin osiągnęły poziom gotowości, który umożliwia okrążenie Tajwanu i odcięcie go od świata - wskazał "Wall Street Journal". Ćwiczenia wojskowe, w których chińska armia symuluje blokadę wyspy, stają się coraz bardziej złożone. Gazeta przedstawiła potencjalny scenariusz blokady Tajwanu.

Chiny osiągnęły gotowość do okrążenia Tajwanu. Symulują blokadę wyspy

Chiny osiągnęły gotowość do okrążenia Tajwanu. Symulują blokadę wyspy

Źródło:
PAP

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych Mirosław Wróblewski nałożył Komendanta Głównego Policji karę za ujawnienie danych pani Joanny z Krakowa. Wobec kobiety podjęto policyjną interwencję po tym, jak dokonała aborcji i skontaktowała się ze swoją psychiatrką w obawie o swój zły stan psychiczny. Funkcję szefa policji pełnił wówczas Jarosław Szymczyk.

Komendant ujawnił jej dane i rozmowę policji z lekarką. Dostał karę

Komendant ujawnił jej dane i rozmowę policji z lekarką. Dostał karę

Źródło:
tvn24.pl

Jedynym celem zapowiedzianej wizyty delegacji amerykańskiej na Grenlandii jest zademonstrowanie władzy nad nami - stwierdził grenlandzki premier Mute B. Egede, nazywając tę wizytę "bardzo agresywną". Na wyspę przybyć ma między innymi żona wiceprezydenta USA i doradca ds. bezpieczeństwa narodowego Mike Waltz.

Grenlandia reaguje na wizytę delegacji USA. "Bardzo agresywna"

Grenlandia reaguje na wizytę delegacji USA. "Bardzo agresywna"

Źródło:
CNN, Reuters, tvn24.pl

Ukraińska delegacja wciąż przebywa w Arabii Saudyjskiej, czekając na wyniki spotkania zespołów Rosji i USA - podały media w Kijowie. Cytują także doradcę szefa biura prezydenta Wołodymyra Zełenskiego, który ujawnił nieco więcej szczegółów na temat niedzielnych rozmów w Rijadzie.

Odessa i nie tylko. Szczegóły rozmów Ukraińców z Amerykanami

Odessa i nie tylko. Szczegóły rozmów Ukraińców z Amerykanami

Źródło:
Ukraińska Prawda, NV, BBC, PAP

Śnieg pojawił się w północno-wschodniej części Hiszpanii. Na drogach występowały spore utrudnienia. Hiszpańska służba meteorologiczna AEMET wydała ostrzeżenia. Jednak dla niektórych mieszkańców widok zabielonych krajobrazów okazał się przyjemny.

Spadł śnieg, zamknięto część dróg. Powrót zimowej aury

Spadł śnieg, zamknięto część dróg. Powrót zimowej aury

Źródło:
ENEX, larazon.es

Hamideh Zarei, irańska studentka i aktywistka, została skazana na półtora roku więzienia i 178 batów. Wyrok wydano za to, że młoda kobieta pojawiła się w miejscu publicznym z odsłoniętymi włosami.

Studentka skazana na 178 batów i więzienie

Studentka skazana na 178 batów i więzienie

Źródło:
tvn24.pl

87-letni mężczyzna był z żoną w pokoju, kiedy odebrał telefon z banku. Po chwili rozmowy poprosił kobietę, żeby wyszła z pokoju. Nie dawało jej to spokoju. Poszła więc do siostry, która mieszka po sąsiedzku. U niej się upewniła, że to może być oszustwo. Wróciła więc do mieszkania, ale męża i samochodu już nie było. Jak się okazało, 87-latek wypłacił już z konta 25 tysięcy złotych.

Odebrał telefon i nagle poprosił żonę, żeby wyszła. Ta wezwała policję

Odebrał telefon i nagle poprosił żonę, żeby wyszła. Ta wezwała policję

Źródło:
TVN24

Policjanci z Piaseczna ukarali wysokim mandatem kierowcę lamborghini, który testował możliwości swojego auta na trasie S7. 47-latek pędził z prędkością niemal 200 kilometrów na godzinę, w poniedziałek policjanci opublikowali nagranie z wideorejestratora w radiowozie

Testował możliwości lamborghini na S7, policja pokazała nagranie z zatrzymania

Testował możliwości lamborghini na S7, policja pokazała nagranie z zatrzymania

Aktualizacja:
Źródło:
tvnwarszawa.pl

Gdy pani Maria trafiła do szpitala psychiatrycznego, odwiedzili ją policjanci i wzięli klucze od jej mieszkania. Pielęgniarka zorientowała się, że tego nie pokwitowali. Zadzwoniła na policję. Tak wyszła na jaw sprawa wieloletniego okradania ludzi starszych i zmarłych przez siedmiu policjantów z drugiego komisariatu w Gliwicach. Jest akt oskarżenia.

Policjanci okradali ludzi starszych i zmarłych. Bo "albo my, albo ratownicy"

Policjanci okradali ludzi starszych i zmarłych. Bo "albo my, albo ratownicy"

Źródło:
tvn24.pl

Kandydat PiS na prezydenta Karol Nawrocki opublikował wspólne zdjęcie z prezydentem Andrzejem Dudą. Jak przekazał rzecznik Instytutu Pamięci Narodowej Rafał Leśkiewicz, prezydent i prezes IPN biorą dziś udział w uroczystościach związanych z Narodowym Dniem Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.

Nawrocki na zdjęciu z prezydentem. "Zaczynamy"

Nawrocki na zdjęciu z prezydentem. "Zaczynamy"

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Do szpitala zgłosiła się 27-letnia kobieta. Lekarze zauważyli, że niedawno rodziła, ale dziecka nie było. Zawiadomili policjantów, a ci odnaleźli ciało noworodka. Było zawinięte w foliową torbę. Na razie nie wiadomo, czy dziecko przyszło na świat żywe.

Do szpitala zgłosiła się kobieta po porodzie, w domu znaleźli ciało noworodka

Do szpitala zgłosiła się kobieta po porodzie, w domu znaleźli ciało noworodka

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Tiger Woods potwierdził krążące od tygodni plotki o jego związku z byłą żoną Donalda Trumpa Jr. Słynny golfista zamieścił wspólne zdjęcia z Vanessą Trump i napisał o "miłości unoszącej się w powietrzu".

Słynny sportowiec potwierdza związek z Vanessą Trump

Słynny sportowiec potwierdza związek z Vanessą Trump

Źródło:
CNN

Do angielskiej wsi Bibury wjedzie mniej autokarów - podaje BBC. Taki ma być efekt ograniczeń zapowiadanych przez tamtejsze władze samorządowe, które chcą w ten sposób walczyć z nadmierną turystyką.

Angielska wieś ma dość turystów. "Presja staje się nie do zniesienia"

Angielska wieś ma dość turystów. "Presja staje się nie do zniesienia"

Źródło:
BBC

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia ocenił, że prokurator Ewa Wrzosek "powinna wyjaśnić, jaki był powód tego, że nie pozwoliła" pełnomocnikowi Barbary Skrzypek uczestniczyć w przesłuchaniu i z jakiego powodu nie było ono nagrywane. Dodał, że nie uważa, że "coś poszło nie tak", ale nie chciałby mieć "żadnych wątpliwości, że państwo działa".

Hołownia: prokurator Wrzosek powinna to wyjaśnić

Hołownia: prokurator Wrzosek powinna to wyjaśnić

Źródło:
PAP
Wyeksportowaliśmy część przestępczości, trochę jej sprowadzamy. Policja: jest o niebo lepiej

Wyeksportowaliśmy część przestępczości, trochę jej sprowadzamy. Policja: jest o niebo lepiej

Źródło:
tvn24.pl
Premium

Firma Meta wycofała skargi na decyzje Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) w sprawie deepfake'ów z Rafałem Brzoską i Omeną Mensah. Spółka, zgodnie z postanowieniem, powinna wstrzymać wyświetlanie fałszywych reklam na Instagramie oraz Facebooku.

Meta wycofała skargi w sprawie Brzoski i Mensah     

Meta wycofała skargi w sprawie Brzoski i Mensah     

Źródło:
PAP
Taktyka tysiąca małych ciosów. W Azji powstanie nowe mocarstwo?

Taktyka tysiąca małych ciosów. W Azji powstanie nowe mocarstwo?

Źródło:
tvn24.pl
Premium