Zdjęcia krakowskich Żydów na placu dawnego getta. Jedni przeżyli piekło, inni w nim zginęli

Źródło:
tvn24.pl
Zdjęcia krakowskich Żydów na placu dawnego getta. Jedni przeżyli piekło, inni w nim zginęli
Zdjęcia krakowskich Żydów na placu dawnego getta. Jedni przeżyli piekło, inni w nim zginęliJan Jakub Grabowski, Muzeum Krakowa
wideo 2/11
Zdjęcia krakowskich Żydów na placu dawnego getta. Jedni przeżyli piekło, inni w nim zginęliJan Jakub Grabowski, Muzeum Krakowa

Na oparciach 33 krzeseł-pomników na placu Bohaterów Getta w Krakowie pojawiły się zdjęcia krakowskich Żydów. Życie części z nich przerwała brutalnie niemiecka likwidacja tutejszego getta. Ci, którzy przeżyli, trafili później do obozu. Końca wojny doczekali nieliczni. Plenerowa wystawa z okazji 80. rocznicy tragicznych wydarzeń w krakowskim Podgórzu ma zachęcić do bliższego przyjrzenia się życiu mieszkańców getta.

13 i 14 marca 1943 roku Niemcy przeprowadzili akcję likwidacyjną krakowskiego getta. W szczytowym momencie przebywało tam około 20 tysięcy osób, jednak pod koniec funkcjonowania liczba ta była już o ponad połowę mniejsza. W dwa dni dwa tysiące Żydów zamordowano na miejscu, głównie na placu Zgody, który dzisiaj nosi nazwę placu Bohaterów Getta.

To właśnie tam znajduje się dziś 70 krzeseł, każde symbolizujące tysiąc Żydów mieszkających w Krakowie przed wybuchem wojny. Jak podkreślają przedstawiciele Muzeum Krakowa, gdyby postawić krzesła upamiętniające tych, którzy przeżyli, stanęłoby ich zaledwie kilka.

Wystawa fotografii na placu Bohaterów Getta w KrakowieJan Jakub Grabowski, Muzeum Krakowa

Na oparciach 33 krzeseł-pomników, w ramach obchodów 80. rocznicy likwidacji getta, ustawione zostały zdjęcia Żydów, którzy niegdyś mieszkali w Krakowie. Fotografie przetrwały do dziś między innymi za sprawą wniosków o kenkarty - dokumenty tożsamości, które wprowadziły na terenie okupowanej Polski władze Generalnego Gubernatorstwa.

Portrety rozpaczy, strachu i bohaterstwa

"Powrót" mieszkańców getta na dawny plac Zgody to inicjatywa pracowników "Apteki Pod Orłem" - oddziału Muzeum Krakowa. Było to jedyne miejsce, w którym mieszkańcy getta mogli zaopatrzyć się w leki. Do historii przeszedł też aptekarz - Tadeusz Pankiewicz, jedyny mieszkający w getcie Polak, który w swojej aptece ukrywał poszukiwanych przez Niemców Żydów. Z kolei po likwidacji getta to właśnie z tego miejsca organizowana była pomoc dla więźniów obozu KL Plaszow.

Wystawa fotografii na placu Bohaterów Getta w KrakowieJan Jakub Grabowski, Muzeum Krakowa

Teraz w dawnej "Aptece pod Orłem" mieści się muzeum, które przybliża historię Tadeusza Pankiewicza i krakowskiego getta.

Zdjęcia, które pojawiły się tuż przy aptece - na oparciach krzeseł upamiętniających żydowskich mieszkańców Krakowa - mają zachęcić do bliższego poznania historii tej społeczności. Same oparcia owinięte są chustami w barwach Izraela - biało-niebieskimi. Nie brakuje też wstęg biało-czerwonych.

- Pierwotnie planowaliśmy upamiętnić na krzesłach jedynie ofiary akcji likwidacyjnej. Po namyśle doszliśmy jednak do wniosku, że przecież plan zagłady ostatecznie się nie powiódł i należy pamiętać również o tych Żydach, którzy przeżyli wojnę - mówi tvn24.pl Jan Jakub Grabowski z "Apteki pod Orłem".

Za portretami krakowskich Żydów kryją się historie pełne smutki i strachu, ale też bohaterstwa i poświęcenia. Jest na przykład zdjęcie doktor Rozalii Blau, lekarki likwidowanego szpitala w getcie. Wyprowadzono stamtąd większość personelu, jednak część lekarzy postanowiła zostać. Jedną z nich była Blau, która ratowała swoją pacjentkę i przyjaciółkę zarazem, Dorotę Berger. Jej nieposłuszeństwo rozzłościło SS-manna Alberta Hujara, który zamordował lekarkę pierwszego lub drugiego dnia likwidacji getta.

Doktor Rozalia Blau. Wystawa fotografii na placu Bohaterów Getta w KrakowieJan Jakub Grabowski, Muzeum Krakowa
Dorota Berger. Wystawa fotografii na placu Bohaterów Getta w KrakowieJan Jakub Grabowski, Muzeum Krakowa

Dzieci w murach getta

Takich postaci jest więcej, a każda z 33 fotografii to wstęp do opowieści, którą muzeum rozszerza na swoich wystawach. Pośród fotografii możemy odnaleźć również tych, którzy zostali zamordowani przed akcją likwidacyjną. Jest tu zdjęcie Dawida Kurzmana, prowadzącego w getcie sierociniec. Podczas akcji październikowej w 1942 roku Niemcy postanowili zlikwidować placówkę, a jej podopiecznych wysłać do Bełżca i tam zamordować. Kurzman mógł przeżyć, ale musiałby opuścić dzieci. Nie zrobił tego. Zginął wraz z nimi w obozie zagłady. - Nie bez powodu jest nazywany "krakowskim Korczakiem" - powiedział Grabowski.

Jedną z najmłodszych bohaterek nowej wystawy jest Basia Israel. Mająca w czasie likwidacji getta zaledwie około pięciu lat dziewczynka została razem ze swoją matką Teofilą ewakuowana za polską stronę muru, ukrywana przez Polaków, a następnie wyprowadzona za granice miasta.

Basia Israel. Wystawa fotografii na placu Bohaterów Getta w KrakowieJan Jakub Grabowski, Muzeum Krakowa

Wśród zdjęć znajdziemy też portret Maryli Aleksandrowicz, która podczas pierwszego dnia likwidacji - wraz z mężem i dzieckiem - uciekła z likwidowanego getta kanałami. Za murami pomogli im później Polacy. Kilkuletnim wówczas dzieckiem był Jerzy Aleksandrowicz - późniejszy lekarz psychiatra, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Zdjęcia miały być wystawione tylko przez dwa dni, są już niemal tydzień

- Należy pamiętać, że gehenna krakowskich Żydów nie zakończyła się wraz z likwidacją getta. Od sześciu do nawet ośmiu tysięcy Żydów zostało przetransportowanych do obozu Plaszow, który funkcjonował do stycznia 1945 roku - mówi Jan Jakub Grabowski.

Muzealnik podkreśla, że ekspozycja cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem krakowian. - Zdjęcia miały być wystawione przez maksymalnie dwa dni, a minął już prawie tydzień. Niewykluczone, że pozostaną z nami do końca marca, stanowiąc bardzo emocjonalne i na swój sposób piękne uzupełnienie wystawy plenerowej i całej instalacji obecnej na placu Bohaterów Getta - ocenia Grabowski.

Autorka/Autor:bp/ tam

Źródło: tvn24.pl

Źródło zdjęcia głównego: Jan Jakub Grabowski, Muzeum Krakowa

Pozostałe wiadomości

Centymetr kwadratowy - tyle zostało wymierającego w Polsce gatunku mchu na torfowisku na Lubelszczyźnie. Samorządowcy wciąż wydają zgody na eksploatację torfu, nieraz mimo sprzeciwów regionalnych dyrekcji ochrony środowiska, bo wartość torfowisk w kontekście zmian klimatycznych i zapobieganiu powodziom jest nie do przecenienia. W Starym Stręczynie sprawą zajmuje się już prokuratura.

Wymierający gatunek zniszczony, cenne torfowisko wyeksploatowane. Sprawę bada prokuratura

Wymierający gatunek zniszczony, cenne torfowisko wyeksploatowane. Sprawę bada prokuratura

Źródło:
tvn24.pl

W niedzielę na drogach będzie ślisko. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed gołoledzią i oblodzeniem w różnych częściach kraju. Na terenie kilku województw może również niebezpiecznie silnie wiać.

Ostrzeżenia w ośmiu województwach

Ostrzeżenia w ośmiu województwach

Źródło:
IMGW

Szefowa sztabu generalnego kanadyjskiej armii generał Jennie Carignan skrytykowała publicznie kandydata na sekretarza obrony USA Pete'a Hegsetha, wysuniętego przez prezydenta elekta USA Donalda Trumpa. Ten jest zdania, że kobiety i mężczyźni nie powinni razem służyć w jednostkach frontowych.

"Po 39 latach służby nie mogę w to uwierzyć". Ostry komentarz pierwszej żołnierz Kanady

"Po 39 latach służby nie mogę w to uwierzyć". Ostry komentarz pierwszej żołnierz Kanady

Źródło:
PAP

Kuba mierzy się z przerwami w dostawach energii elektrycznej. Dotyczą - jak podają tamtejsze media - nawet połowy terytorium kraju. W sobotę dopłynęły tam dwa tankowce z łącznym ładunkiem 126 tysięcy ton oleju napędowego - podały niezależne kubańskie media. Choć transport pochodzi z portów w Danii i Holandii, "przypuszcza się, że ten szacowany na 81 milionów dolarów transport został opłacony z kredytu udzielonego przez Rosję" - przekazał niezależny kubański portal 14ymedio.

Pół kraju bez prądu, mieszkańcy toną w ciemnościach. Przypłynęła pomoc

Pół kraju bez prądu, mieszkańcy toną w ciemnościach. Przypłynęła pomoc

Źródło:
PAP, tvn24.pl
"Tu jest taka rurka, a tu dziurka". Marek Raczkowski chciał sprzedać nerkę, by ratować pęcherz

"Tu jest taka rurka, a tu dziurka". Marek Raczkowski chciał sprzedać nerkę, by ratować pęcherz

Źródło:
tvn24.pl
Premium

Policjanci z Warszawy poszukują 9-letniej Zosi i jej 31-letniej mamy. Dziewczynkę ostatni raz widziano w mieszkaniu przy ulicy Maltańskiej w Warszawie. Ojciec ostatni kontakt z dzieckiem miał 10 listopada.

Zaginięcie 9-latki i jej mamy. Policja prosi o pomoc

Zaginięcie 9-latki i jej mamy. Policja prosi o pomoc

Źródło:
tvn24.pl

W sobotę przy ulicy Inżynierskiej na warszawskiej Pradze Północ podczas interwencji wobec mężczyzny z maczetą został postrzelony policjant. Ranny mężczyzna zmarł w szpitalu. Jak podała Komenda Stołeczna Policji, broni użył jeden z interweniujących funkcjonariuszy.

Przyjechali do mężczyzny z maczetą. Zmarł postrzelony policjant

Przyjechali do mężczyzny z maczetą. Zmarł postrzelony policjant

Aktualizacja:
Źródło:
tvnwarszawa.pl

1005 dni temu rozpoczęła się rosyjska inwazja na Ukrainę. W Kijowie nad ranem słychać było eksplozje. Według agencji Reutera, Ukraina straciła 40 procent zajętych terenów w rosyjskich obwodzie kurskim. Trwają rozmowy sprawie dostarczenia Ukrainie nowych systemów obrony powietrznej. Władimir Putin chce umarzać kredyty żołnierzom walczącym na froncie i ich żonom. Oto co wydarzyło się w Ukrainie i wokół niej w ciągu ostatniej doby.

Eksplozje w Kijowie, rozmowy o nowej broni, rosyjski dowódca zdymisjonowany

Eksplozje w Kijowie, rozmowy o nowej broni, rosyjski dowódca zdymisjonowany

Źródło:
tvn24.pl, PAP, Reuters

W niedzielę po południu odbędzie się konwencja PiS z udziałem prezesa Jarosława Kaczyńskiego. Według zapowiedzi, partia ma ogłosić decyzję dotyczącą poparcia bezpartyjnego kandydata na prezydenta. Według nieoficjalnych informacji będzie to szef IPN Karol Nawrocki.

PiS poprze "bezpartyjnego kandydata". Dziś konwencja i wystąpienie Kaczyńskiego

PiS poprze "bezpartyjnego kandydata". Dziś konwencja i wystąpienie Kaczyńskiego

Źródło:
PAP

Łącząc ich najlepsze cechy, byliby pewnie idealnym kandydatem prezesa PiS w najbliższych wyborach prezydenckich. Zaufanie i lojalność, prezencja, młodość i świeżość, doświadczenie w politycznej walce, siła... - To są cztery dobre kandydatury - oceniał w czwartek w "Rozmowie Piaseckiego" w TVN24 Jacek Sasin. Ale... - Musimy wybrać jedną - dodał. Ten wybór zostanie zaprezentowany w niedzielę.

Cztery asy prezesa PiS. Kogo wystawi w wyborach

Cztery asy prezesa PiS. Kogo wystawi w wyborach

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl

Świeżość jest zawsze atutem w kampaniach i na to też może liczyć kandydat Prawa i Sprawiedliwości - powiedziała w "Faktach po Faktach" politolożka dr Anna Materska-Sosnowska. PiS ma ogłosić kandydata w niedzielę, ale pojawiają się już głosy, że może nim być prezes IPN Karol Nawrocki. Politolog dr hab. Sławomir Sowiński wskazywał, że niedocenienie wartości małej rozpoznawalności Nawrockiego, "to jest pierwszy krok, którego powinien dzisiaj wystrzegać się sztab Rafała Trzaskowskiego".

"Pierwszy krok, którego powinien wystrzegać się sztab Rafała Trzaskowskiego"

"Pierwszy krok, którego powinien wystrzegać się sztab Rafała Trzaskowskiego"

Źródło:
TVN24

Burmistrz Kłodzka przeprasza za zachowanie strażników miejskich. W sieci pojawiły się nagrania, które oburzyły mieszkańców. Widać i słychać obrażanie, upokarzanie - tamtejsza straż już dawno chciała odzyskać swoje dobre imię. Jakoś jej nie wychodzi.

Mieszkańcy Kłodzka oburzeni wulgarnym zachowaniem strażników miejskich. Jest nagranie z interwencji

Mieszkańcy Kłodzka oburzeni wulgarnym zachowaniem strażników miejskich. Jest nagranie z interwencji

Źródło:
Fakty TVN

W pobliżu izraelskiej ambasady w stolicy Jordanii doszło do strzelaniny. Napastnik został zabity, a trzech policjantów zostało rannych - podała w niedzielę agencja Reutera, powołując się na źródło w jordańskich służbach bezpieczeństwa.

Strzelanina przy ambasadzie Izraela. Trzech policjantów rannych

Strzelanina przy ambasadzie Izraela. Trzech policjantów rannych

Źródło:
PAP

Prezydent-elekt Donald Trump wybrał Brooke Rollins, prezes America First Policy Institute, na stanowisko sekretarza rolnictwa. To jego wieloletnia bliska współpracowniczka. Jeśli jej kandydaturę zatwierdzi kontrolowany przez republikanów Senat, 52-latka stanie na czele departamentu zatrudniającego w całym kraju 100 tysięcy osób.

To ona zadba o "prawdziwy kręgosłup" Ameryki. Kolejna nominacja Trumpa

To ona zadba o "prawdziwy kręgosłup" Ameryki. Kolejna nominacja Trumpa

Źródło:
PAP

W niedzielę w Rumunii odbywa się pierwsza tura wyborów prezydenckich. W kraju utworzono blisko 19 tysięcy lokali wyborczych, a za granicą - rekordową liczbę 950. Faworytem głosowania jest obecny premier Marcel Ciolacu, jednak przebieg drugiej tury wydaje się trudny do przewidzenia na podstawie sondaży. W wyborach startuje 14 kandydatów.

Rumunia wybiera prezydenta. 14 kandydatów, pięcioro z szansami na drugą turę

Rumunia wybiera prezydenta. 14 kandydatów, pięcioro z szansami na drugą turę

Źródło:
PAP

"Tak po ludzku wam powiem, że za śmierć policjanta odpowiada nie jego interweniujący kolega, tylko bandzior z maczetą" - napisał w mediach społecznościowych Donald Tusk, odnosząc się do tragicznej w skutkach interwencji służb w Warszawie. Premier zastrzegł przy tym, że "nie jest sędzią" i nie on "wyda wyrok". Rzecznik MSWiA Jacek Dobrzyński przekazał natomiast, że szef tego resortu Tomasz Siemoniak rozmawiał z Komendantem Głównym Policji "na temat dzisiejszego tragicznego zdarzenia z udziałem funkcjonariuszy".

Premier Donald Tusk o tragedii na warszawskiej Pradze Północ

Premier Donald Tusk o tragedii na warszawskiej Pradze Północ

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl

Co najmniej jedna osoba zginęła w wyniku trudnych warunków atmosferycznych, jakie przyniosła burza Bert na Wyspy Brytyjskie. W Wielkiej Brytanii obowiązuje sto alertów przed powodziami i podtopieniami, dziesiątki tysięcy domów nie ma dostępu do prądu. Lokalne służby informują o utrudnieniach w ruchu kolejowym i autobusowym.

Bert szaleje na Wyspach Brytyjskich. Ludzie uwięzieni na lotniskach, ofiara śmiertelna

Bert szaleje na Wyspach Brytyjskich. Ludzie uwięzieni na lotniskach, ofiara śmiertelna

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, PAP, Met Office, BBC, The Guardian

Teraz przyjdzie nam się bić o każdy głos, być w każdej nawet najmniejszej miejscowości. Nic tutaj nie jest rozdane, nawet dobre sondaże nie mogą uśpić czujności - mówił w "Faktach po Faktach" pełnomocnik rządu ds. odbudowy po powodzi, sekretarz generalny PO Marcin Kierwiński o przyszłych wyborach prezydenckich. Zapewniał też, że kandydat KO Rafał Trzaskowski "będzie miał za sobą armię ludzi".

"PiS będzie walczył o życie". Kierwiński o kampanii prezydenckiej

"PiS będzie walczył o życie". Kierwiński o kampanii prezydenckiej

Źródło:
TVN24

Poznaliśmy kandydata Koalicji Obywatelskiej na prezydenta. Prawo i Sprawiedliwość ogłosi, kto powalczy o schedę po Andrzeju Dudzie. Policjant zastrzelony podczas interwencji. Oto pięć rzeczy, które warto wiedzieć w niedzielę 24 listopada.

Decyzja koalicji, tragiczna interwencja policjantów, pierwszy konkurs skoków

Decyzja koalicji, tragiczna interwencja policjantów, pierwszy konkurs skoków

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Burza śnieżna nawiedziła w piątek północno-wschodnie Stany Zjednoczone. Przyniosła ze sobą obfity śnieg. Miejscami w stanie New Jersey spadło ponad 50 centymetrów tego opadu.

Zamknięte szkoły, paraliż na drogach. Miejscami spadło pół metra śniegu

Zamknięte szkoły, paraliż na drogach. Miejscami spadło pół metra śniegu

Źródło:
Reuters, FOX Weather

"Unia chce zakazać napraw samochodów starszych niż 15 lat" - taki przekaz pojawił się w sieci i wywołał oburzenie części internautów. Informacje mają pochodzić z unijnego rozporządzenia dotyczącego samochodów, które zostały wycofane z użytku. To jest fałszywa informacja. Komisja Europejska dementuje.

"To koniec naprawiania samochodów. Unia wprowadza zakaz"? Wrócił fake news

"To koniec naprawiania samochodów. Unia wprowadza zakaz"? Wrócił fake news

Źródło:
Konkret24
Zagadka wyjaśniona po 24 latach. Już wiemy, kto zmarł pod Matragoną

Zagadka wyjaśniona po 24 latach. Już wiemy, kto zmarł pod Matragoną

Źródło:
tvn24.pl
Premium
Odkąd pamięta, towarzyszyła mu presja. "Bo tak skoczył, gdy miał 10 lat", "bo następca Małysza"

Odkąd pamięta, towarzyszyła mu presja. "Bo tak skoczył, gdy miał 10 lat", "bo następca Małysza"

Źródło:
tvn24.pl
Premium

W najnowszym "Kadrze na kino" Ewelina Witenberg opowiedziała o najważniejszych wydarzeniach ze świata filmu i muzyki. W programie między innymi o długo wyczekiwanej premierze filmu "Gladiator 2" Ridley'a Scotta, nowym gospodarzu Oscarów oraz przyszłorocznym line up'ie festiwalu Open'er.

Powrót "Gladiatora", nowy gospodarz Oscarów i line up festiwalu Open'er. Co w świecie filmu i muzyki?

Powrót "Gladiatora", nowy gospodarz Oscarów i line up festiwalu Open'er. Co w świecie filmu i muzyki?

Źródło:
tvn24.pl