"FT": Przełom w badaniach nad fuzją jądrową. Wkrótce oświadczenie Departamentu Energii USA

Źródło:
Financial Times, Independent, tvn24.pl
Fuzja jądrowa w National Ignition Facility. Wideo w języku angielskim
Fuzja jądrowa w National Ignition Facility. Wideo w języku angielskimLawrence Livermore National Laboratory
wideo 2/3
Fuzja jądrowa w National Ignition Facility. Wideo w języku angielskimLawrence Livermore National Laboratory

Amerykańscy naukowcy dokonali przełomu w pracach nad nieograniczoną, bezemisyjną energią osiągając po raz pierwszy zysk energetyczny z fuzji jądrowej - w niedzielę informuje "Financial Times" powołujący się na anonimowych informatorów. Naukowcy od dekad pracują nad opanowaniem reakcji zachodzącej na Słońcu do produkowania energii, nigdy dotąd nie udało się jednak uzyskać z niej większej ilości energii niż wymagało zainicjowanie procesu. Departament Energii USA zapowiedział ogłoszenie 13 grudnia "dużego naukowego przełomu", nie udzielono jednak oficjalnie więcej informacji.

Fuzja jądrowa, nazywana też kontrolowaną syntezą termojądrową, jest uważana za jedno z najbardziej perspektywicznych źródeł energii. Opanowanie tej technologii oznaczałoby nowe, niemal nieograniczone źródło czystej energii elektrycznej pozyskiwanej z wykorzystaniem niewielkiej ilości paliwa dostępnego na całym świecie z niedrogich materiałów. Fuzja jest przy tym bezpieczna, gdyż prawie nie powstają w jej wyniku niebezpieczne odpady, nie można również rozpocząć procesu, którego nie da się kontrolować, tak jak w przypadku rozszczepiania atomu.

Udana fuzja jądrowa

Badania nad wykorzystaniem fuzji jądrowej do wytwarzania energii trwają od lat 50. XX wieku, jak dotąd nigdy nie udało się jednak uzyskać z niej większej ilości energii niż zużyło samo zainicjowanie reakcji. Brytyjski "Financial Times" 11 grudnia poinformował o przełomie, jaki udało się osiągnąć amerykańskim naukowcom, którzy po raz pierwszy osiągnęli zysk energetyczny z fuzji jądrowej. Gazeta powołuje się na trzech niewymienionych z nazwiska informatorów posiadających wiedzę na temat wstępnych wyników eksperymentów przeprowadzonych w ostatnich dwóch tygodniach.

Przełom miał zostać osiągnięty w kalifornijskim Narodowym Laboratorium Lawrence'a w Livermore. Według "FT" w fuzji jądrowej udało się uzyskać 2,5 megadżuli energii zużywając wcześniej do zasilania laserów 2,1 megadżula energii. Oznacza to zysk energetyczny na poziomie 20 procent i byłoby pierwszym takim osiągnięciem w historii. Źródła, na które powołuje się gazeta, zaznaczają jednocześnie, że są to wstępne wyniki ostatnich eksperymentów, które wciąż są analizowane. Najlepszy dotąd potwierdzony oficjalnie wynik fuzji jądrowej osiągnięty został w 2021 roku i zapewnił wyprodukowanie ok. 70 proc. ilości energii potrzebnej do przeprowadzenia reakcji, inaczej mówiąc oznaczał stratę na poziomie 30 proc.

Wzmacniacze National Ignition Facility, lasera, który pomógł odtworzyć warunki panujące w planetarnych wnętrzachLawrence Livermore National Laboratory

Dwóch informatorów dziennika twierdzi, że uzyskana energia była znacznie większa niż spodziewana, co doprowadziło nawet do uszkodzenia części przyrządów pomiarowych i utrudniło analizę wyników. - Jeśli to zostanie potwierdzone, jesteśmy świadkami historii - podkreślił specjalizujący się w fizyce plazmy dr Arthur Turrell. - Naukowcy od lat 50. starali się wykazać, że ta fuzja może uwolnić więcej energii niż kosztuje jej wywołanie, a badacze z Lawrence Livermore wygląda na to, że ostatecznie osiągnęli ten cel - dodał.

"Duży naukowy przełom"

Według "Financial Times" amerykański Departament Energii zapowiedział, że sekretarz Jennifer Granholm i podsekretarz ds. bezpieczeństwa nuklearnego Jill Hruby 13 grudnia ogłoszą w Narodowym Laboratorium Lawrence'a w Livermore "duży naukowy przełom". Nie udzielono więcej informacji na temat wystąpienia. Oficjalnie laboratorium potwierdza, że miał w ostatnim czasie miejsce zakończony sukcesem eksperyment, ale podkreśla, że analiza jego wyników wciąż trwa. "Wstępne dane diagnostyczne wskazują na kolejny zakończony sukcesem eksperyment (...) Jednak dokładny zysk (energetyczny) wciąż jest wyliczany i nie możemy potwierdzić, że przekroczył on tym razem próg", brzmi oświadczenie publikowane przez "FT".

Podczas tegorocznej inauguracji nowej strategii fuzji jądrowej Białego Domu kongresmen Don Beyer nazwał tę technologię "świętym graalem" czystej energii. "Fuzja ma potencjał do wyciągnięcia z ubóstwa większej liczby ludzi na całym świecie niż cokolwiek od czasów wynalezienia ognia", ocenił.

"Choć wielu naukowców jest zdania, że miną jeszcze dekady nim powstaną pierwsze elektrownie termojądrowe, potencjał tej technologii jest trudny do zignorowania", pisze w swoim komentarzu "FT". "Fuzja jądrowa nie emituje dwutlenku węgla, nie wytwarza długotrwałych odpadów radioaktywnych, a mała filiżanka paliwa wodorowego może teoretycznie zasilić w energię cały dom przez setki lat", podkreślono. Opanowanie technologii fuzji jądrowej do wytwarzania olbrzymich ilości energii pozwoliłoby też uwolnić się od wysokich cen paliw kopalnych takich jak węgiel, ropa czy gaz ziemny, których zasoby są ograniczone.

National Ignition Facility w kalifornijskim Narodowym Laboratorium Lawrence'aLawrence Livermore National Laboratory

Synteza termojądrowa

Fuzja jądrowa to proces, który "zasila" gwiazdy takie jak nasze Słońce. Z fizycznego punktu widzenia to proces połączenia dwóch atomów, na przykład deuteru z deuterem albo deuteru i trytu, które tworzą inny atom, czyli hel. Przy okazji tego procesu wydziela się energia. Jądra atomów mają ładunek dodatni, dlatego się odpychają. Do zderzenia można je jednak zmusić, na przykład kompresując plazmę impulsem laserowym albo rozpędzając ją przez podgrzewanie gazu do bardzo wysokiej temperatury, sięgającej 80 albo 100 milionów stopni Celsjusza. Im temperatura jest wyższa, tym większa jest prędkość i szansa, że atomy zdążą się ze sobą zderzyć.

Plazmę można podgrzewać mikrofalami, przepuszczając przez nią prąd albo za pomocą iniektorów, wstrzeliwujących w obszar plazmy rozpędzoną wiązkę atomów deuteru. Po podgrzaniu plazma zaczyna produkować energię. Podobnie jak w elektrowni węglowej czy atomowej, ciepło odbierane jest za pomocą wody. Fuzja jądrowa może być jednak nieporównywalnie bardziej efektywna, produkując z każdego kilograma paliwa taką samą ilość energii jak z 10 mln kilogramów paliwa kopalnego. Jednocześnie paliwo do fuzji jest niemal nieskończone i może być łatwo osiągalne w dowolnym miejscu na Ziemi. Deuter produkować można z wody, zaś tryt produkuje się ze znajdującego w skorupie ziemskiej litu.

Komora, w której testowana jest fuzja jądrowa w National Ignition FacilityLawrence Livermore National Laboratory

ZOBACZ TEŻ: Padł rekord energetyczny dla syntezy jądrowej. "To jest przyszłość"

Dwie metody fuzji jądrowej

Obecnie prowadzone są eksperymenty nad dwoma głównymi technikami przeprowadzania fuzji jądrowej. Pierwsza z nich nazywana jest inercyjnym uwięzieniem plazmy. Nazwa wzięta została od tego, że plazmę rozgrzaną do temperatury setek milionów stopni Celsjusza - większej, niż temperatura wewnątrz Słońca i zbyt gorącej, by mogła mieć kontakt ze ściankami zbiornika w którym się znajduje - więzi się przy użyciu pola elektrostatycznego. Fuzję jądrową inicjuje się kierując laserami impuls o mocy sięgającej 500 terawatów na mierzącą ok. 2 milimetry kulkę paliwa deuterowo-trytowego powodując w ten sposób jej implozję. To tę technikę wykorzystuje się w Narodowym Laboratorium Lawrence'a w Livermore.

Implozja deuteru i trytu w National Ignition FacilityLawrence Livermore National Laboratory

Drugą i najpopularniejszą obecnie techniką testowania fuzji jądrowej jest magnetyczne uwięzienie plazmy przeprowadzane w tzw. tokamakach. W tym przypadku rozgrzana plazma jest więziona nie przy użyciu pola elektrostatycznego, ale przy pomocy pola magnetycznego. Fuzja odbywa się w specjalnym zbiorniku, w którym panuje bardzo niskie ciśnienie. Największe eksperymentalne urządzenie tego typu ITER powstaje w południowej Francji w okolicy Marsylii.

Reaktor termojądrowy ITER do przeprowadzania kontrolowanej fuzji jądrowejPAP/AFP - Maciej Zieliński

ZOBACZ TEŻ: Udany eksperyment z fuzją jądrową. Energia wnętrza Słońca na Ziemi

Autorka/Autor:mm

Źródło: Financial Times, Independent, tvn24.pl

Źródło zdjęcia głównego: lasers.llnl.gov / Lawrence Livermore National Laboratory

Pozostałe wiadomości

Donald Trump ogłosił w niedzielę, że Stany Zjednoczone i Unia Europejska osiągnęły porozumienie w sprawie umowy handlowej. Stało się to po rozmowach prezydenta z USA z przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulą von der Leyen w Turnberry w Szkocji. W ramach porozumienia ustanowiono stawkę celną w wysokości 15 procent na przeważającą część eksportu unijnego do Stanów Zjednoczonych.

Jest porozumienie handlowe między UE a USA

Jest porozumienie handlowe między UE a USA

Źródło:
PAP

Wyspa Poveglia - uznawana za jedno z najbardziej tajemniczych miejsc w lagunie weneckiej - zostanie przekształcona w park miejski dostępny wyłącznie dla mieszkańców Wenecji. Od 1 sierpnia lokalna społeczność przejmie ją w 99-letnią dzierżawę od państwa i rozpocznie rewitalizację terenu, który przez stulecia służył jako miejsce kwarantanny oraz szpital psychiatryczny. Wokół wyspy narosła legenda.

Zakaz wstępu dla turystów. Mieszkańcy przejmują nawiedzoną wyspę

Zakaz wstępu dla turystów. Mieszkańcy przejmują nawiedzoną wyspę

Źródło:
CNN

Dane osobowe większości z 1,4 miliona klientów Allianz Life w Ameryce Północnej zostały wykradzione przez hakerów - poinformowała spółka-matka ubezpieczyciela.

Wyciek danych klientów giganta. Trwa dochodzenie

Wyciek danych klientów giganta. Trwa dochodzenie

Źródło:
BBC

- Kiedy słucham o tym, co w Polsce może wejść, to mam wrażenie, że cofam się (w czasie o) dwie dekady - mówiła w programie "Wstajesz i weekend" Marta Balukiewicz, autorka reportażu o czeskich parach jednopłciowych, odnosząc się do polskich projektów ustawy o związkach partnerskich. - Wygląda u nas to bardzo źle - ocenił na antenie TVN24 mecenas Artur Kula.

Polska "dwie dekady" za Czechami. "Wygląda to u nas bardzo źle"

Polska "dwie dekady" za Czechami. "Wygląda to u nas bardzo źle"

Źródło:
TVN24

Amerykańska agencja kosmiczna NASA zapowiedziała, że w najbliższym czasie z pracy odejdzie około 20 procent zatrudnionych - poinformowała agencja Reuters. Według przedstawicieli NASA, decyzja ma na celu usprawnienie funkcjonowania instytucji.

Potężne cięcia w NASA. "Katastrofalne skutki"

Potężne cięcia w NASA. "Katastrofalne skutki"

Źródło:
PAP

Dom gotowy w kilka godzin - tak reklamują się firmy sprzedające budynki modułowe. Ale rozwiązania alternatywne mają też swoje wady: gorszą akustykę, mniejszą trwałość. To jednak nie zniechęca tych, którzy nie chcą poświęcać lat na budowę. - To jest najlepszy dom na świecie. Nic się nie sypie, nie cieknie - mówi nam Małgorzata z Dolnego Śląska. - Dom na pokolenia? Kto dzisiaj takiego potrzebuje? - pyta.

Polacy nie chcą męczyć się z budową domu. Oto rozwiązanie

Polacy nie chcą męczyć się z budową domu. Oto rozwiązanie

Źródło:
tvn24.pl

W sobotnim losowaniu Lotto żadnemu z graczy nie udało się wytypować prawidłowo wszystkich sześciu liczb. Oznacza to, że kumulacja rośnie do dziesięciu milionów złotych. Oto wyniki losowania Lotto i Lotto Plus z 26 lipca 2025 roku.

Duża kumulacja w Lotto

Duża kumulacja w Lotto

Źródło:
tvn24.pl

Koszty budowy domu jednorodzinnego w Polsce poszybowały. W ciągu pięciu lat wzrosły aż o 50 procent. Eksperci przewidują dalsze podwyżki, choć ich tempo ma być bardziej umiarkowane. Za co zapłacimy najwięcej?

Koszty wzrosły aż o połowę. To jeszcze nie koniec

Koszty wzrosły aż o połowę. To jeszcze nie koniec

Źródło:
PAP

Rosnące globalne zainteresowanie japońską herbatą matcha przekłada się na gwałtowny wzrost cen. Eksperci wskazują, że boom na ten produkt, połączony z ograniczoną podażą i barierami handlowymi, powoduje trudności w zaopatrzeniu.

Globalny szał. "Proszą nawet o kilogram dziennie"

Globalny szał. "Proszą nawet o kilogram dziennie"

Źródło:
BBC

Na obecnym etapie nie da się jednoznacznie ocenić jakości gazu ziemnego w złożu odkrytym w pobliżu Świnoujścia - ocenił profesor Christian Holden z Norweskiego Uniwersytetu Naukowo-Technicznego (NTNU) w Trondheim. Jego zdaniem nie są również znane potencjalne koszty inwestycji ani wydobycia.

Złoża na Bałtyku. Ekspert studzi entuzjazm

Złoża na Bałtyku. Ekspert studzi entuzjazm

Źródło:
PAP

Sektor lotniczy mierzy się obecnie z wyjątkowo trudną sytuacją - oceniają ekonomiści Allianz Research w najnowszym raporcie. Z jednej strony rośnie globalny popyt na podróże lotnicze, z drugiej - zakłócenia w łańcuchach dostaw ograniczają dostępność nowych maszyn.

Branża w krytycznym momencie. "Poważne wąskie gardło"

Branża w krytycznym momencie. "Poważne wąskie gardło"

Źródło:
PAP

Średnia kwota podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), płaconego przez Polaków, wyniosła w 2025 roku pięć tysięcy złotych - wynika z raportu firmy PITax. To wzrost o czterdzieści dwa procent w porównaniu z rokiem 2023.

Rekordzista otrzymał 193 tysiące złotych

Rekordzista otrzymał 193 tysiące złotych

Źródło:
PAP

Już wkrótce podróżowanie po krajach Bliskiego Wschodu stanie się łatwiejsze pod względem formalnym. Wszystko za sprawą nowej wizy turystycznej - The GCC Grand Tours Visa - która umożliwi swobodne odwiedzanie Arabii Saudyjskiej, Bahrajnu, Kataru, Kuwejtu, Omanu oraz Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

Jedna wiza do sześciu krajów

Jedna wiza do sześciu krajów

Źródło:
PAP

Elektryki, hybrydy, auta o napędzie wodorowym i alternatywnym - o takie pojazdy ma się wydłużyć lista samochodów, którym przysługiwałby zwrot kosztów użytkowania - wynika z odpowiedzi Ministerstwa Infrastruktury dla tvn24.pl. Stawki za tak zwane kilometrówki mają być obliczane na podstawie mocy silnika, a nie pojemności, jak było do tej pory.

Zmiany w kilometrówkach. Kto może na tym zyskać?

Zmiany w kilometrówkach. Kto może na tym zyskać?

Źródło:
tvn24.pl

- Jesteśmy w tej chwili dwudziestą największą gospodarką na świecie, ale oczywiście chcemy więcej. Musimy wzmocnić kluczowe branże polskiego przemysłu, chociażby przemysł kosmiczny, który ma potencjał do tego, aby w polskiej gospodarce mieć rosnące znaczenie - powiedział w "Faktach po Faktach" minister finansów i gospodarki Andrzej Domański. Pytany o plany podniesienia kwoty wolnej od podatku minister nie podał konkretnej daty.

"Jesteśmy 20. gospodarką świata, ale chcemy więcej"

"Jesteśmy 20. gospodarką świata, ale chcemy więcej"

Źródło:
TVN24

W piątek w Eurojackpot została rozbita olbrzymia kumulacja. W Polsce padła duża wygrana drugiego stopnia w wysokości prawie 3,5 miliona złotych. Oto wyniki losowania z 25 lipca 2025 roku.

Kumulacja w Eurojackpot rozbita. Wysoka wygrana w Polsce

Kumulacja w Eurojackpot rozbita. Wysoka wygrana w Polsce

Źródło:
tvn24.pl

Bezpieczna podróż to nie tylko przestrzeganie przepisów, ale także świadome decyzje, które pozwolą uratować życie - przekazała Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) w drogowym dekalogu bezpiecznego kierowcy. Jak podkreślono, kluczowe znaczenie mają między innymi odpowiednie przygotowanie pojazdu, zabezpieczenie bagażu i pełna koncentracja za kierownicą.

Jak bezpiecznie dotrzeć do celu? Wakacyjny kodeks dla kierowców

Jak bezpiecznie dotrzeć do celu? Wakacyjny kodeks dla kierowców

Źródło:
PAP

W przyszłym tygodniu ceny na stacjach paliw pozostaną względnie stabilne - przewidują analitycy e-petrol. Z kolei według Biura Maklerskiego Reflex, możliwe są delikatne spadki. Za litr benzyny Pb95 kierowcy płacą obecnie o 52 gr mniej niż przed rokiem. Diesel w skali roku staniał o 37 gr na litrze - wskazali analitycy Refleksu.

Sytuacja na stacjach benzynowych jest "korzystna dla kierowców"

Sytuacja na stacjach benzynowych jest "korzystna dla kierowców"

Źródło:
PAP

Meta, właściciel Facebooka i Instagrama, poinformowała, że z początkiem października przestanie wyświetlać reklamy związane z polityką, wyborami i kwestiami społecznymi dla użytkowników w Unii Europejskiej. Decyzja amerykańskiego koncernu wynika "z powodu niepewności prawnej wynikającej z przepisów Unii Europejskiej dotyczących reklam politycznych".

Bez politycznych reklam na Facebooku i Instagramie

Bez politycznych reklam na Facebooku i Instagramie

Źródło:
Reuters

Właściciel koncernu LVMH Bernard Arnault powiedział w czwartek "Wall Street Journal", że naciska na europejskich przywódców, by zawarli porozumienie handlowe z USA. Według gazety najbogatszy Europejczyk zachęca do przyjęcia warunków podobnych do tych, które USA zawarły z Japonią.

Najbogatszy Europejczyk "naciska ze wszystkich sił" na liderów UE

Najbogatszy Europejczyk "naciska ze wszystkich sił" na liderów UE

Źródło:
PAP

Główny Inspektorat Sanitarny (GIS) ostrzegł w piątek przed talerzami z Chin, dystrybuowanymi przez Woolworth Polska. Powodem jest stwierdzona wysoka migracja ołowiu, która może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia - poinformowano w komunikacie.

Talerze z Chin wycofane ze sklepów. "Istotne zagrożenie dla zdrowia"

Talerze z Chin wycofane ze sklepów. "Istotne zagrożenie dla zdrowia"

Źródło:
PAP

Komornicy będą mogli pracować do 70. roku życia. Tak wynika z nowelizacji ustawy, którą podpisał prezydent Andrzej Duda. Wcześniejsze regulacje pozwalały na pracę do 65. roku życia. Ta sama nowela znosi także maksymalny okres asesury komorniczej, wynoszący obecnie 6 lat.

Koniec z dyskryminacją komorników. Prezydent podpisał nowelizację

Koniec z dyskryminacją komorników. Prezydent podpisał nowelizację

Źródło:
PAP

Spółka Pepco Germany planuje przeorganizować swoją sieć sklepów w Niemczech w ramach postępowania restrukturyzacyjnego i w związku z tym złożyła wniosek o upadłość - poinformowano w komunikacie prasowym.

Niemiecki oddział popularnej sieci składa wniosek o upadłość

Niemiecki oddział popularnej sieci składa wniosek o upadłość

Źródło:
PAP

Administracja prezydenta USA Donalda Trumpa wydała koncernowi Chevron nową licencję na wydobycie ropy w Wenezueli – podał w czwartek dziennik "Washington Post", powołując się na anonimowe źródła. Oznacza to zwrot w polityce Waszyngtonu wobec reżimu w Caracas.

Zwrot Trumpa. Licencja na wydobycie ropy w kraju o największych na świecie złożach

Zwrot Trumpa. Licencja na wydobycie ropy w kraju o największych na świecie złożach

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Amerykańska firma technologiczna Intel poinformowała w czwartek, że rezygnuje z realizacji zapowiadanych inwestycji w Polsce i w Niemczech. Intel planował otworzyć fabrykę półprzewodników pod Wrocławiem.

Gigant rezygnuje z wielkiej inwestycji w Polsce

Gigant rezygnuje z wielkiej inwestycji w Polsce

Źródło:
PAP

Nie chciałbym, by nie tylko takie decyzje jak mrożenie cen energii, ale też decyzje strategiczne dla polskiej energetyki były wetowane - powiedział w programie "Jeden na jeden" na antenie TVN24 minister energii Miłosz Motyka. Zapowiedział, że złożenie ustawy mrożącej ceny energii, bez elementów dotyczących farm wiatrowych, "jest absolutnie na stole". Szef ME zabrał także głos w sprawie zmian w rozliczaniu fotowoltaiki.

Minister o cenach prądu: to jest absolutnie na stole

Minister o cenach prądu: to jest absolutnie na stole

Źródło:
TVN24