W nocy z czwartku na piątek Sejm uchwalił rządową nowelizację w sprawie rozszerzenia programu Rodzina 500 plus. Zgodnie z nią prawo do świadczenia będą miały wszystkie dzieci i nastolatkowie do 18 lat, również jedynacy, bez względu na dochody rodziny. Ustawa trafi teraz do Senatu.
Za ustawą głosowało 379 posłów, 20 było przeciw, a 8 wstrzymało się od głosu.
Obecnie 500 plus jest przyznawane na drugie i kolejne dziecko. Na pierwsze jest wypłacane tylko po spełnieniu kryteriów dochodowych – 800 zł netto miesięcznie na osobę w rodzinie lub 1200 zł netto w rodzinie, której członkiem jest dziecko z niepełnosprawnością.
Po rozszerzeniu programu świadczenie 500 plus będzie przysługiwać na wszystkie dzieci do 18 lat. Prawo do świadczenia zyskają również dzieci umieszczone w placówkach opiekuńczo-wychowawczych (do 18. roku życia).
Premier: program prospołeczny
Podczas wieczornej debaty premier Mateusz Morawiecki apelował do wszystkich parlamentarzystów i całej opozycji o przyjęcie nowelizacji.
- 500 plus na każde dziecko jest programem prospołecznym, solidarnościowym; jest programem, który w tej nowej odsłonie potwierdzi naszą tezę, że Polska przedsiębiorcza i Polska solidarna nie muszą stać wobec siebie w sprzeczności, że Polska solidarna i Polska przedsiębiorcza to jest jedna Polska – powiedział premier.
- Takie programy jak ten budują szansę na rozwój dla naszej ojczyzny, dlatego ja bardzo się cieszę, że ten program zyskuje coraz większą akceptację całej opozycji – dodał.
Podczas wystąpień klubowych parlamentarzystka z ramienia Prawa i Sprawiedliwości Urszula Rusecka, przedstawiając stanowisko klubu, podkreśliła, że w latach 2015-2017 skrajne ubóstwo wśród dzieci spadło niemal o połowę - "z poziomu 9 proc. na 4,7 proc., a wśród rodzin wielodzietnych z 12,2 do 6,4 proc., a wśród samotnych rodziców o ponad połowę". Dodała, że jest to wynik najlepszy spośród wszystkich krajów Unii Europejskiej.
Samotne matki
Marzena Okła-Drewnowicz (PO) ubolewała jednak, że "dopiero w takich okolicznościach samotne matki, niepełnosprawni czy dzieci z domów dziecka zostaną potraktowani jak inni, którzy nawet przy wielkich dochodach pobierali 500 plus". Zadeklarowała, że "obecnie skonstruowany w duchu odpowiedzialności program" zostanie poparty przez PO.
Poseł Krystian Jarubas z Polskiego Stronnictwa Ludowego i Unii Europejskich Demokratów także poparł w imieniu klubu rozszerzenie programu. Pytał jednak, "czy nie byłoby sprawiedliwie wyrównać tym rodzinom, które od 2015 roku do dziś straciły to świadczenie na pierwsze dziecko z powodu niewielkiego przekroczenia progu dochodowego".
Brak poparcia dla rozszerzenia programu 500 plus zapowiedziała natomiast w imieniu klubu Nowoczesna posłanka Ewa Lieder, motywując to brakiem weryfikacji programu przez sejmową komisję finansów.
Propozycje poprawek
Odrzucone zostały dwie poprawki, które do nowelizacji programu 500 plus zgłosił Ryszard Petru w imieniu klubu Teraz!. Pierwsza zakładała, że osoby "wpadające" w drugi próg podatkowy nie będą otrzymywały świadczenia.
- Ta poprawka jest zgodna z oczekiwaniami Polaków i zasadą, że trzeba pomagać tylko tym, którzy tej pomocy potrzebują. Na tej poprawce możemy zaoszczędzić 5 mld zł - mówił Petru.
Druga poprawka dotyczyła ograniczenia świadczenia na pierwsze dziecko o połowę. - 250 zł da oszczędność około 9,4 mld zł, a to wystarczy na podwyżki dla nauczycieli około 1000 zł - stwierdził poseł.
Minister pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska podkreśliła, że pieniądze na rozszerzenie programu 500 plus są w budżecie państwa zapewnione. - Te świadczenia, które będą przyznane od 1 lipca dla tych dzieci, które z powodu przekroczenia kryterium dochodowego nie otrzymywały tego świadczenia, będą obowiązywały nie przez rok, a przez 23 miesiące - poinformowała.
Wnioski o 500 plus na pierwsze dziecko - kiedy i jak składać
Minister @E_Rafalska w #sejm: wydłużony zostanie pierwszy okres na jaki zostanie przyznane świadczenie #Rodzina500plus na nowych zasadach. Rodzice nie będą składać ponownie wniosków o świadczenie wychowawcze w 2020 roku. pic.twitter.com/y6WDfdkjaQ
— Ministerstwo Rodziny (@MRPiPS_GOV_PL) April 25, 2019
Wnioski o przyznanie świadczenia na nowych zasadach, czyli bez kryterium dochodowego będzie można składać w dwóch formach: w wersji papierowej – od 1 sierpnia 2019 r., a w wersji elektronicznej – od 1 lipca 2019 r.
W razie złożenia wniosku w okresie lipiec-wrzesień 2019 r. świadczenie zostanie przyznane z wyrównaniem od 1 lipca 2019 r. Złożenie wniosku po 30 września 2019 r. będzie skutkowało przyznaniem świadczenia od miesiąca złożenia wniosku.
Znowelizowana ustawa wprowadza trzymiesięczny termin – liczony od dnia urodzenia dziecka – na złożenie wniosku o świadczenie wychowawcze na nowo narodzone dziecko. Wtedy świadczenie zostanie przyznane z wyrównaniem od dnia narodzin dziecka. Obecnie świadczenie 500 plus przysługuje – co do zasady – od miesiąca, w którym złożono wniosek.
Projekt umożliwi także przyznanie – z zachowaniem ciągłości – świadczenia wychowawczego drugiemu rodzicowi dziecka w razie śmierci rodzica, któremu świadczenie zostało przyznane na dany okres lub który zmarł przed rozpatrzeniem wniosku.
Obecnie w takiej sytuacji drugi rodzic musi złożyć "swój" wniosek o świadczenie.
Ustawa przewiduje, że przyznanie 500 plus nie będzie już miało formy decyzji administracyjnej. Informację potwierdzającą prawo do świadczenia na dany okres otrzymamy na adres poczty elektronicznej (obecnie list polecony).
Koszt programu
Jak wynika z danych Centrum Informacyjnego Rządu, od 1 kwietnia 2016 r., czyli od uruchomienia programu, przeznaczono na niego około 70 mld zł (stan na marzec 2019 r.). Obecnie z programu korzysta ponad 3,6 mln dzieci, czyli 52 proc. wszystkich do 18. roku życia.
Szacuje się, że po rozszerzeniu programu skorzysta z niego 6,8 mln dzieci. Po zmianach w 2019 r. na program trzeba będzie przeznaczyć około 31 mld zł, a w 2020 r. – około 41 mld zł
Autor: tol//dap / Źródło: PAP