Wiza – do jakich państw jest potrzebna?

● Wiza jest zezwoleniem na przekroczenie granicy i pobyt na terenie kraju, który ją wystawił. ● Wjazd do kraju na podstawie wizy obwarowany jest pewnymi ograniczeniami wynikającymi z rodzaju wizy. ● Z obowiązkiem wizowym trzeba liczyć się, chcąc zwiedzić większość krajów Azji.

Wiza to rodzaj formalnego potwierdzenia zgody władz danego państwa, udzielanego cudzoziemcom na przekroczenie granicy lub pobyt na jego terenie. Wystawianiem wiz zajmują się przedstawicielstwa dyplomatyczne lub konsulaty krajów, do których zamierzamy wjechać. Niektóre państwa umożliwiają otrzymanie wizy przy odprawie granicznej. Dotyczy to przede wszystkim wiz turystycznych. W ten sposób uzyskamy wizę, podróżując np. na Zanzibar. 

Wizy mają swoje ograniczenia: przede wszystkim cel podróży musi być zgodny z rodzajem wizy, jaką dostaliśmy. Jeżeli podejmiemy pracę zarobkową, podróżując na podstawie wizy turystycznej, nasz pobyt stanie się nielegalny i musimy liczyć się z konsekwencjami. Wizy mają także datę ważności oraz określony czas, w którym można się nimi posługiwać, wjeżdżając na terytorium kraju. Jeżeli nasz pobyt będzie trwał dłużej niż maksymalny czas dozwolonego pobytu, również może to oznaczać dla nas kłopoty (choć najczęściej czas ważności wizy może zostać przedłużony przez władze imigracyjne danego kraju).

Różne państwa mają różne wymogi formalne związane z wystawieniem wizy, ale aby ubiegać się o nią, zawsze potrzebny jest paszport. Władze konsularne mogą odrzucić wniosek i odmówić wydania wizy. Czas oczekiwania na decyzje jest różny i może się wahać od kilku dni do nawet kilkunastu tygodni.

Wiza może zezwalać na jednokrotny wjazd (traci ważność po opuszczeniu danego kraju) lub też umożliwiać wielokrotny wjazd i wyjazd w całym okresie, na jaki została wydana. Zwykle ma formę naklejki umieszczanej w paszporcie, ale czasem jest przyznawana w postaci stempla lub wpisu, może mieć również formę elektroniczną. 

Najczęściej spotykane rodzaje wiz to: 

– wiza turystyczna – wydawana podróżującym w celach turystycznych lub niezwiązanych bezpośrednio z pracą zarobkową, – wiza biznesowa – przeznaczona dla osób wjeżdżających do danego kraju w celach biznesowych, np. w celu dokonania transakcji handlowej, – wiza pracownicza – ubiegają się o nią osoby, które zamierzają wyjechać do danego kraju w celu podjęcia pracy zarobkowej, – wiza Schengen – rodzaj wizy uznawanej przez wszystkie państwa należące do strefy Schengen; wymagana od obywateli krajów niebędących członkami Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a podróżujących do krajów należących do strefy, – wiza studencka – wydawana dla celów edukacyjnych, – wiza tranzytowa – wydawana na krótki czas, najczęściej kilku dni, w celu umożliwienia przejazdu przez terytorium danego państwa, do kraju trzeciego, – wiza na granicy – wydawana bezpośrednio przy wjeździe, na przejściu granicznym; ogranicza do maksimum formalności związane z wcześniejszym ubieganiem się o wizę w konsulacie, – wiza elektroniczna – wydawana jedynie w formie elektronicznej, bez zostawiania fizycznego śladu w paszporcie, chociaż przypisana do konkretnego paszportu; ma postać wpisu w systemie komputerowym służb granicznych, – wiza dyplomatyczna – przeznaczona jedynie dla podróżujących posługujących się paszportem dyplomatycznym.

O tym, czy podróż do danego kraju wymaga ubiegania się o wizę, decydują umowy międzynarodowe zawierane w tym względzie między państwami. Często działa tu wzajemność – jeżeli jedno z państw zezwala na wjazd na swoje terytorium obywatelom drugiego w ramach ruchu bezwizowego, to najprawdopodobniej posiadanie wizy przez obywateli kraju pierwszego nie będzie również wymagane, gdy będą oni podróżowali do kraju drugiego. Od reguły tej są wyjątki np. w wypadku Stanów Zjednoczonych, które wymagają wiz od obywateli wielu państw, mimo że obywatele USA mogą podróżować do nich jedynie na podstawie paszportu. 

Kolejnym po ruchu bezwizowym stopniem ułatwień w przemieszczaniu się między państwami jest brak konieczności posługiwania się paszportem – wówczas przekraczanie granicy może odbywać się wyłącznie na podstawie dokumentu tożsamości (dowodu osobistego). Z ułatwień takich korzystają np. obywatele państw, które przystąpiły do strefy Schengen, a także Białorusini i Rosjanie przekraczający granicę dzielącą te dwa państwa.  Dla obywateli Polski (a także wszystkich państw UE) podróżujących w celach turystycznych najłatwiejsze jest poruszanie się po Europie – wizy są konieczne jedynie w przypadku podróży do Rosji i na Białoruś. 

Planując wyjazd za Atlantyk również prawdopodobnie nie będziemy potrzebowali wizy – niedawno Polska została włączona do Programu Ruchu Bezwizowego USA i obecnie przemieszczanie się w celach turystycznych wymaga ubiegania się o wizy tylko w przypadku kilku państw Ameryki: Kuba, Gujana, Surinam i Montserrat. 

Z formalnościami wizowymi trzeba z kolei liczyć się, chcąc zwiedzić większość krajów Azji (wiz nie wymagają Izrael, Gruzja, Tajlandia, Japonia, Malezja, Brunei, Filipiny, Tajwan, Japonia i Korea Południowa) oraz Afryki (wśród nielicznych państw umożliwiających wjazd jedynie na podstawie paszportu są m.in. Tunezja, Maroko i RPA).

Warto pamiętać, że niektóre państwa, np. Japonia, zniosły cześć ułatwień związanych z ruchem bezwizowym w reakcji na zagrożenie epidemiczne COVID-19. Z podstawowymi przepisami dotyczącymi przekraczania granicy i wjazdu na terytorium kraju, do którego planujemy podróż, należy zapoznać się przed wyjazdem na stronach konsulatów lub wydziałów konsularnych ambasad.

Złożenie wniosku wizowego wiąże się z opłatą pobieraną za formalności związane z wydaniem wizy. W większości przypadków koszt wydania wizy turystycznej to równowartość od kilkudziesięciu do kilkuset złotych. Nieco droższe od turystycznych są wizy umożliwiające podjęcie pracy i biznesowe. Najwyższą opłaty wizowe mają: Nigeria, Lesotho, Arabia Saudyjska, Kamerun, Ghana, Kongo, Demokratyczna Republika Konga, Czad, Sierra Leone i Chiny. 

Zdarza się, że wiza jest bezpłatna, np. gdy ubiegamy się o wizę dla dziecka, lub gdy na terytorium, do którego podróżujemy, wystarczy wiza elektroniczna.