Jak wyrobić paszport? Ile kosztuje i jak długo się czeka

● Paszport to dokument, który uprawnia nie tylko do przekraczania granic państwowych, ale też zaświadcza naszą tożsamość we wszelkich relacjach z funkcjonariuszami państwa, do którego podróżujemy. ● Procedura wydania paszportu nie jest skomplikowana. Trzeba jednak przygotować komplet dokumentów, które składa się wraz z wnioskiem o jego wydanie. ● Formalności związane z ubieganiem się o paszport dla dziecka są podobne do tych dotyczących paszportu dla dorosłych, jednak różnią się w kilku szczegółach.

Paszport to dokument, który uprawnia do przekraczania granicy oraz pobytu za granicą. Wiele krajów nie wymaga paszportu przy wjeździe, ale wciąż w ogromnej większości krajów świata jest to jedyny dokument, na podstawie którego możemy przejść odprawę graniczną.

Wśród krajów, które nie wymagają paszportów do przekroczenia swoich granic, są państwa, które podpisały układ z Schengen. Na jego mocy zniesione zostały kontrole na granicach wewnętrznych państw należących do Strefy Schengen. Paszport nie jest wymagany wobec obywateli Unii Europejskiej także w niektórych krajach nienależących do strefy – na podstawie dowodu osobistego można wjechać m.in. do Albanii, Rumunii, Serbii, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Macedonii, Gibraltaru czy Gruzji.

Niezależnie od tego, czy państwo, do którego jedziemy, wymaga paszportu do przekroczenia granicy, czy też nie, warto mieć go ze sobą. Paszportem będziemy mogli się posłużyć we wszelkich sytuacjach, które będą od nas wymagały kontaktu z władzami kraju docelowego, np. w razie gdy padniemy ofiarą kradzieży czy w razie nieszczęśliwego wypadku. Okazanie polskiego dowodu osobistego może okazać się w takich okolicznościach niewystarczające.

Co ciekawe, paszport, którym posługujemy się wyjeżdżając za granicę, formalnie stanowi własność Rzeczypospolitej Polskiej. 

Nie ma możliwości wyrobienia paszportu on-line. Trzeba osobiście złożyć wniosek i odebrać gotowy dokument. Urzędnik zobowiązany jest bowiem do potwierdzenia naszej tożsamości i pobrania odcisków palców (od 2009 r. w paszportach umieszcza się również elektroniczne dane biometryczne: wizerunek twarzy oraz linie papilarne). Dotyczy to również osób całkowicie ubezwłasnowolnionych. Jeżeli paszport ma być wydany dla takiej osoby, to wniosek składa opiekun prawny, ale osoba ubezwłasnowolniona musi być obecna podczas składania wniosku. 

O paszport nie musimy starać się w urzędzie właściwym dla miejsca zameldowania – wnioskować o niego można w dowolnym referacie lub punkcie paszportowym w kraju. Adresy takich miejsc znajdziesz na stronach urzędów wojewódzkich. W punktach paszportowych dostępne są odpowiednie druki. Składać można tylko oryginalne formularze. Nie można pobrać ich na przykład z internetu czy kserować.

Podstawowa opłata paszportowa wynosi 140 zł, jednak niektórym osobom przysługują ulgi, na podstawie których kwota ta może ulec obniżeniu.

● Zwolnione z opłaty za paszport są osoby, które w dniu złożenia wniosku mają ukończone 70 lat.

● Ulgowa opłata paszportowa w wysokości 70 zł przysługuje (po udokumentowaniu prawa do ulgi) m.in. emerytom, rencistom, osobom niepełnosprawnym, osobom przebywającym w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczych albo korzystającym z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych, kombatantom, uczniom i studentom oraz rodzicom posiadającym ważną ogólnopolską Kartę Dużej Rodziny.

● Ulgowa opłata paszportowa w wysokości 35 zł przysługuje dorosłym dzieciom rodzin wielodzietnych legitymującym się Kartą Dużej Rodziny.

Opłata za wydanie paszportu tymczasowego wynosi 30 zł, z kolei osoby ubiegające się o wydanie drugiego paszportu (tylko w nadzwyczajnych i uzasadnionych przypadkach) muszą liczyć się z wydatkiem 280 zł, chyba że mogą skorzystać z ulgi. Specjalne stawki obowiązują też dla osób, które starają się o wydanie nowego paszportu po utracie lub zniszczeniu uprzednio wydanego dokumentu. W tej sytuacji koszt paszportu to: 210 zł (stawka ulgowa) i 420 zł (podstawowa). 

Paszport wydaje się na okres 10 lat, jednak w przypadku wydania nowego paszportu przed upływem terminu ważności dotychczas posiadanego dokumentu (w efekcie zmiany nazwiska, imienia lub innych danych) opłata ulega obniżeniu proporcjonalnie do czasu, który pozostał do utraty ważności starego dokumentu

Procedura wydania paszportu nie jest skomplikowana, ale wymaga przygotowania kompletu dokumentów. Co będzie potrzebne?

– wniosek o wydanie paszportu (formularze są dostępne w punktach paszportowych; nie należy drukować formularzy z internetu), – .jedno kolorowe, aktualne (nie starsze niż sześć miesięcy) zdjęcie paszportowe, – dowód opłaty za paszport (opłatę można zwykle uiścić w kasie właściwego urzędu wojewódzkiego lub bezpośrednio na jego rachunek bankowy), – dokument, który potwierdza ewentualne prawo do ulgi w opłacie, – wcześniej wydany ważny paszport lub – w przypadku jego braku – ważny dowód osobisty, – w przypadku zmiany nazwiska po ślubie za granicą skrócony lub zupełny odpis polskiego aktu małżeństwa.

Urzędnik może też poprosić o okazanie innych dokumentów, jeżeli konieczne okaże się dodatkowe potwierdzenie tożsamości lub obywatelstwa (np. skróconego odpisu polskiego aktu stanu cywilnego).

Wyrobienie paszportu trwa do 30 dni od daty złożenia wniosku. Zazwyczaj jest on gotowy wcześniej, ale w szczególnych przypadkach ten czas może się przedłużyć. Na stronie obywatel.gov.pl można sprawdzić, czy paszport jest już gotowy. Wystarczy podać numer sprawy z wniosku i po chwili dowiemy się, czy procedura już się zakończyła (usługa jest bezpłatna). O to, czy paszport jest już gotowy, można również zapytać, dzwoniąc do urzędu, w którym złożyliśmy wniosek. 

W nadzwyczajnych sytuacjach, np. gdy potrzebujemy pilnie paszportu, by pojechać na pogrzeb kogoś z rodziny, możemy złożyć wniosek o paszport tymczasowy. Jego wyrobienie trwa krócej niż zwykłego paszportu, jednak ma on też krótszy termin ważności – jedynie 12 miesięcy. Warto też pamiętać, że na podstawie paszportu tymczasowego niektóre kraje mogą nie wpuścić nas na swoje terytorium (informacje na temat obowiązujących w danym państwie procedur można znaleźć w prowadzonym przez MSZ serwisie „Polak za granicą”. Trzeba też mieć na uwadze, że przypadki, w których możemy ubiegać się o paszport tymczasowy, są ściśle określone.

Jeżeli planujemy wyjazd zagraniczny z dzieckiem, konieczne jest zaopatrzenie również jego w dokument umożliwiający podróż. Dziecko będzie potrzebowało paszportu albo dowodu osobistego w przypadku przemieszczenia się na terytorium krajów Strefy Schengen oraz dopuszczających wjazd bez paszportu, a w przypadku innych krajów –  bezwzględnie – paszportu. 

Wniosek o paszport dla dziecka można składać we wszystkich referatach i punktach paszportowych na terenie kraju, a procedura tylko nieznacznie różni się od wnioskowania o paszport w przypadku osoby dorosłej. W urzędzie należy przedłożyć ten sam komplet dokumentów, z tym że w przypadku dzieci inne dokumenty uprawniają do dodatkowej ulgi – może to być np. legitymacja szkolna lub Karta Dużej Rodziny. 

Czas oczekiwania na wyrobienie paszportu dla dziecka to również 30 dni.  W przypadku dzieci do lat pięciu podstawowa opłata paszportowa wynosi 30 zł, w wieku od pięciu do 13 lat – 60 zł, od 13 do 17 lat – 140 zł.

Wniosek o wydanie paszportu składają rodzice, jeden z rodziców lub opiekun prawny. Dziecko, które ukończyło pięć lat, musi być obecne podczas składania wniosku o paszport. Jeśli skończyło 12 lat, urzędnik pobierze również jego odciski palców.

Gdy o paszport dla dziecka wnioskuje tylko jeden z rodziców, potrzebne będą dodatkowo:  – potwierdzona notarialnie lub przez urzędnika punktu paszportowego pisemna zgoda drugiego rodzica albo opiekuna prawnego, – orzeczenie sądu, w którym jest informacja, że drugi rodzic nie ma prawa decydować o wydaniu paszportu dla dziecka lub orzeczenie sądu rodzinnego, w którym sąd zgadza się na wydanie paszportu dla dziecka lub – jeśli ojciec jest nieznany – zupełny odpis aktu urodzenia dziecka lub akt zgonu drugiego rodzica.

Trzeba pamiętać, że w niektórych krajach dziecko podróżujące indywidualnie lub z dorosłymi, którzy nie są jego opiekunami prawnymi, albo w towarzystwie tylko jednego z rodziców, może potrzebować dodatkowego dokumentu podpisanego przez obydwoje rodziców, drugiego rodzica lub opiekuna prawnego (opiekunów prawnych), w którym wyrażą oni zgodę na jego podróż.

Dokument dla dziecka do 13. roku życia (a więc i dla niemowlaka) ważny jest pięć lat. Niektórzy rodzice nie decydują się na wyrabianie paszportu, a na dowód osobisty – ze względu na dłuższy okres ważności. Jeśli dziecko ma mniej niż pięć lat, dowód jest ważny pięć lat, jednak jeśli ukończyło już piąty rok życia, jest ważny 10 lat. Wniosek o dowód osobisty – w przeciwieństwie do wniosku o paszport – możemy złożyć online.