Nowy program mieszkaniowy przegłosowany przez Sejm

Ustawa umożliwia też waloryzację dopłat do czynszów w ramach programu Mieszkanie na start. Ponadto ogranicza cesje umów rezerwacyjnych i deweloperskich, a także zwiększa tegoroczny limit wydatków na budownictwo społeczne i komunalne. Do ustawy dodano przepisy umożliwiające wypłatę rekompensat dla przedsiębiorców w związku z zamknięciem przejścia granicznego w Bobrownikach.

Za ustawą wraz z trzema poprawkami klubu PiS głosowało 386 posłów, przeciw było 48, a od głosu wstrzymało się 15 posłów. Dwie z przyjętych poprawek są redakcyjne, trzecia rozszerza katalog uprawnionych do wzięcia bezpiecznego kredytu o osoby, które dostały nieruchomość w drodze dziedziczenia lub darowizny i zbyły ją przed osiągnięciem pełnoletności. Odrzucono poprawki opozycji, w tym propozycje Koalicji Obywatelskiej, by kredyt 2 proc. zamienić na kredyt 0 proc., oraz by zamrozić raty kredytów mieszkaniowych na poziomie z grudnia 2021 r. Nie poparto też poprawek Koalicji Polskiej-PSL, m.in. by rodziny wielodzietne mogły zaciągnąć większą kwotę "bezpiecznego kredytu", oraz by BGK udzielał gwarantowanej dopłaty kredytobiorcy w wysokości 100 tys. zł do zakupu domu lub lokalu mieszkalnego.

Zgodnie z ustawą, bezpieczny kredyt z okresowo stałą stopą procentową będzie mogła zaciągnąć osoba do 45. roku życia; jeśli kredyt udzielany jest obojgu osobom prowadzącym gospodarstwo domowe, warunek wieku będzie musiała spełnić przynajmniej jedna z nich. Kredyt może być udzielony tylko na pierwsze mieszkanie - osoby wchodzące w skład gospodarstwa domowego kredytobiorcy nie będą mogły mieć w dniu udzielenia kredytu ani w przeszłości mieszkania, domu ani spółdzielczego prawa do lokalu lub domu.

Kwota "bezpiecznego kredytu" nie będzie mogła przekroczyć 500 tys. zł albo - jeśli kredytobiorca prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z małżonkiem lub ma co najmniej jedno dziecko - 600 tys. zł. Wkład własny nie będzie mógł być wyższy niż 200 tys. zł. W przypadku braku wkładu własnego lub niepełnego wkładu będzie można skorzystać z gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego.

Dopłata do rat będzie przysługiwała przez 10 lat, a kredyt będzie spłacany w formule stałych rat kapitałowych (malejących rat kapitałowo-odsetkowych). W okresie stosowania dopłat oprocentowanie kredytu, według wyjaśnień na stronie Ministerstwa Rozwoju i Technologii, wyniesie dla kredytobiorcy 2 proc. powiększone o marżę, prowizję i inne opłaty bankowe (jeśli będą pobierane). "Bezpieczne kredyty" będą udzielane przez banki, które zawrą w tej sprawie umowę z BGK.

Ustawa wprowadza specjalne konto oszczędnościowe. Systematyczne wpłaty (co najmniej 11 wpłat rocznie w kwocie co najmniej 500 zł) będą gwarantować dodatkową premię mieszkaniową z budżetu państwa. Premia będzie równa rocznemu wskaźnikowi inflacji albo wskaźnikowi zmiany wartości ceny 1 m kw. powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego. W każdym roku wybierany będzie wskaźnik korzystniejszy dla oszczędzającego. Oszczędności będą dodatkowo oprocentowane zgodnie z ofertą banku, przy czym odsetki będą zwolnione z tzw. podatku Belki.

Kolejne zapisy to waloryzacja dopłat do czynszów w ramach programu Mieszkanie na start. Chodzi o dopłaty realizowane z Funduszu Dopłat BGK za pośrednictwem gmin, które przystąpiły do programu. Z dopłat mogą korzystać m.in. najemcy osiedli PFR Nieruchomości. Jednocześnie ustawa zmniejsza w latach 2024–2028 limit maksymalnych wydatków budżetu na dopłaty do czynszów w ramach Mieszkania na start o 1,5 mld zł rocznie.

Przepisy zmierzają też do wyeliminowania możliwości handlu cesjami umów rezerwacyjnych, deweloperskich oraz innych umów zobowiązujących do przeniesienia na nabywcę praw do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego. Wprowadzony będzie zakaz cesji umowy rezerwacyjnej (z wyjątkiem cesji dokonywanej na rzecz członków rodziny). Ponadto znacząco ograniczona będzie możliwość cedowania umowy deweloperskiej. Poza przypadkami cedowania na rzecz członków rodziny, cesji takiej umowy będzie można dokonać, jeżeli dotyczyć będzie nie więcej niż jednego lokalu mieszkalnego i będzie dokonywana przez nabywcę, który w ciągu 3 lat nie dokonał podobnej cesji innej umowy deweloperskiej.

Zwiększony zostanie limit wydatków z budżetu państwa na program wspierający budowę mieszkań komunalnych i społecznych na 2023 r. z 1 mld zł do 1,5 mld zł.

Do ustawy o ochronie granicy państwowej dodano zapisy o rekompensatach dla przedsiębiorców z budżetu państwa w przypadku czasowego zawieszenia ruchu na przejściu granicznym. Będą one przysługiwać osobom prowadzącym działalność gospodarczą na obszarze gminy, w której położone jest zamknięte przejście graniczne w zakresie: gastronomii, wymiany walut, sprzedaży detalicznej oraz – także w przypadku rolników - świadczenia usług hotelarskich.

Warunkiem uzyskania rekompensaty będzie spadek przychodów w miesiącu, w którym obowiązywało czasowe zawieszenie ruchu na przejściu granicznym, o co najmniej 50 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w jednym z dwóch poprzedzających miesięcy albo w analogicznym miesiącu ubiegłego roku. Ponadto nie można zalegać z płatnościami podatkowymi i na ubezpieczenia społeczne.

Rekompensata będzie udzielana na wniosek przedsiębiorcy lub rolnika składany do wojewody. Jej wysokość ma odpowiadać kwocie minimalnego wynagrodzenia za każdego ubezpieczonego zgłoszonego do ZUS lub KRUS. Wsparcie będzie można otrzymać maksymalnie trzy razy w roku kalendarzowym.

Przepisy dotyczące bezpiecznego kredytu i konta mieszkaniowego mają wejść w życie 1 lipca br. Zmiany w zakresie umów rezerwacyjnych i deweloperskich oraz waloryzacji dopłat do czynszów w Mieszkaniu na start zaczną obowiązywać po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia. Rekompensaty w związku z zamknięciem przejścia granicznego wejdą w moc dzień po ogłoszeniu.

Ustawa zostanie teraz skierowana do Senatu. Większość przepisów ma wejść w życie 1 lipca br.

Czytaj też: Tyle kosztuje utrzymanie mieszkania. "Zdrożały wszystkie elementy"