Rewolucja w zwolnieniach lekarskich. To może się zmienić

Pod koniec października do konsultacji publicznych i opiniowania trafił projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw.

Zasadniczą zmianą w propozycji ministerstwa jest wprowadzenie możliwości wykonywania pracy podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim. Zgodnie z obecnymi przepisami ubezpieczony, który w czasie orzeczonej niezdolności do pracy wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia, traci prawo do tego świadczenia za cały jego okres.

W projekcie zaproponowano zdefiniowanie "pracy zarobkowej" jako każdej czynności mającej charakter zarobkowy, niezależnie od stosunku prawnego będącego podstawą jej wykonania. Jednocześnie wprowadzono zastrzeżenie, że pracą zarobkową nie będą czynności incydentalne, których wymagają "istotne okoliczności".

Autorzy projektu argumentują w ocenie skutków regulacji projektu, że zapis realizuje "utrwaloną wykładnię Sądu Najwyższego w tym zakresie".

"Oznacza to, że praca zarobkowa, jako negatywna przesłanka prawa do zasiłku chorobowego, nie będzie utożsamiana z każdą aktywnością ludzką realizowaną na każdej podstawie prawnej. Zatem podjęcie czynności, której zaniechanie mogłoby prowadzić m.in. do znacznych strat finansowych dla pracodawcy czy kontrahenta (np. podpisanie faktur, listów przewozowych, innych dokumentów) nie będzie prowadziło do odebrania świadczenia z ubezpieczenia społecznego" - czytamy.

W projekcie zaproponowano również odejście od dotychczasowej stosowanej zasady, "zgodnie z którą każde wykonywanie pracy zarobkowej na rzecz jednego płatnika składek w okresie pobierania zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia u innego płatnika składek, pozbawia ubezpieczonego prawa do zasiłku za cały okres zwolnienia lekarskiego".

"Dotyczy to przypadku, gdy osoba ubezpieczona spełnia warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym z co najmniej dwóch tytułów do tych ubezpieczeń (np. jest zatrudniona u dwóch płatników składek). Jeżeli wystawiający zwolnienie od pracy wskaże w orzeczeniu, że praca zarobkowa w ramach określonego tytułu może być wykonywana z uwagi na rodzaj tej pracy, niezdolność do pracy z powodu choroby będzie orzekana w ramach określonego tytułu, a w ramach innego praca może być wykonywana, gdy rodzaj pracy nie uzasadnia orzekania o niezdolności do pracy w tym przypadku" - czytamy.

Jak podają autorzy projektu, wynika z tego, że możliwe będzie pobieranie zasiłku chorobowego z jednego tytułu, a z drugiego tytułu wynagrodzenia za pracę.

"Możliwe są bowiem sytuacje, że stan zdrowia pracownika wpłynie niekorzystnie na możność wykonywania jednej z prac, jeżeli są różnego rodzaju (np. chrypka uniemożliwi dziennikarzowi prowadzenie audycji w telewizji, ale nie stanowi przeszkody do pracy w redakcji lub innej instytucji)" - wyjaśniają autorzy projektu.

Jak wynika z oceny skutków regulacji ustawy, osoba przebywająca na L4 będzie musiała podać płatnikowi składek oraz ZUS aktualną informację o miejscu zamieszkania lub pobytu.

"W przypadku, gdy podczas kontroli osoby kontrolujące nie zastaną ubezpieczonego, będzie to stanowiło podstawę do utraty przez niego prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia od pracy" - napisano.

Wyjątkiem ma być sytuacja, gdy nieobecność będzie uzasadniona "względami zdrowotnymi lub koniecznością podjęcia czynności incydentalnych, których podjęcie w okresie zwolnienia od pracy wymagają istotne okoliczności" "Chodzi tu o przypadki, gdy ubezpieczony w szczególności odbywał wizytę u lekarza, rehabilitację, udał się na badania, do apteki lub na spacer w ramach rekonwalescencji. W przypadku zasiłku opiekuńczego czynnością taką będzie np. odebranie z przedszkola dziecka osoby, nad którą sprawowana jest osobista opieka" - wymieniono.