Bezrobocie klasyczne – jakie są jego przyczyny i konsekwencje?

● Bezrobocie klasyczne jest rodzajem bezrobocia wyróżnionym ze względu na jego przyczynę. ● Bezrobocie klasyczne pojawia się, gdy wysokość płac jest zbyt duża, aby pracodawców było stać na zatrudnianie nowych pracowników. ● Przyczyną tego bezrobocia najczęściej jest ustawodawstwo państwa lub działalność związków zawodowych. ● Bezrobocie klasyczne może powodować poważne konsekwencje gospodarcze.

Problem bezrobocia i sposoby przeciwdziałania mu reguluje przede wszystkim ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. W ustawie tej nie występuje jednak pojęcie bezrobocia klasycznego.

Pojęcie to, podobnie jak i różne rodzaje klasyfikacji rodzajów bezrobocia, spotykane jest natomiast w opracowaniach ekonomicznych. Definicję bezrobocia klasycznego zawiera także encyklopedia PWN.

Bezrobociem nazywana jest sytuacja, w której część osób zdolnych i chętnych do podjęcia pracy nie ma możliwości znalezienia zatrudnienia. Aby zostać oficjalnie uznanym za bezrobotnego, osoby te muszą ponadto zarejestrować się jako takie w powiatowym urzędzie pracy. Bezrobotnymi nie są więc osoby, które nie chcą pracować, nie mogą pracować (bo np. są niezdolne do pracy), nie muszą pracować (bo np. otrzymują rentę lub emeryturę), albo uczą się pozostając na utrzymaniu rodziców.

Mierzeniem bezrobocia w Polsce zajmuje się przede wszystkim Główny Urząd Statystyczny. Publikowane przez GUS dane dotyczą wszystkich osób zarejestrowanych jako bezrobotne.

Bezrobocie pozostaje przy tym zjawiskiem niejednorodnym i można wyszczególnić różne jego rodzaje. Jednym z możliwych podziałów jest rozróżnienie bezrobocia jawnego – obliczanego i publikowanego przez GUS – oraz bezrobocia ukrytego obejmującego osoby, które nie chcą lub nie mogą zarejestrować się jako bezrobotne. Bezrobocie można również podzielić ze względu na przyczyny jego powstawania. W takim przypadku jednym z jego rodzajów jest bezrobocie klasyczne.

Zgodnie z definicją PWN bezrobocie klasyczne występuje, gdy płace są utrzymywane powyżej poziomu równowagi w gospodarce. Inaczej mówiąc, ma to miejsce gdy aktualnie zatrudnieni pracownicy otrzymują zbyt wysokie wynagrodzenia, aby pracodawcy mogli sobie pozwolić na zatrudnienie nowych osób. 

Zjawiska wzrostu płac oraz wzrostu zatrudnienia są w ekonomii niejako konkurencyjne wobec siebie. Wzrost jednego z tych parametrów ogranicza wzrost drugiego z nich. Tak samo brak równowagi pomiędzy wynagrodzeniami a wartością rynkową wykonywanej pracy skutkuje wzrostem poziomu bezrobocia.

Rosnące bezrobocie klasyczne może prowadzić do poważnych problemów gospodarczych. Jego skutkami będzie rosnące rozwarstwienie zamożności społeczeństwa (podział na dobrze zarabiających albo bezrobotnych) i ubożenie części społeczeństwa. Sytuacja taka zmniejsza wydatki społeczeństwa na dobra i usługi, co skutkować może spadkiem dochodów przedsiębiorstw i dalszym ograniczaniem zatrudnienia.

Bezrobocie klasyczne jest przykładem bezrobocia wywołanego zewnętrzną ingerencją w rynek pracy. Powodować je mogą:

– ustawodawstwo państwowe, np. zbyt wysoki poziom płacy minimalnej, – działalność związków zawodowych, – metody zarządzania poszczególnymi przedsiębiorstwami lub presja branżowa.

Przykładowo podnoszenie przez rząd płacy minimalnej może stanowić coraz większą trudność dla pracodawców w zatrudnianiu nowych pracowników – o ile wartość pracy wykonywanej przez tych pracowników nie będzie rosła w co najmniej takim samym tempie, jak płaca minimalna.

Jednocześnie bez zewnętrznej ingerencji na rynku pracy bezrobocie klasyczne nie powstaje, ponieważ wysokość wynagrodzeń naturalnie kształtowana jest dostępnością siły roboczej.