Opłata cukrowa odchudzi nasze portfele. "Od płacenia podatków nie będziemy zdrowsi"

To będzie gorzka pigułka do przełknięcia. Zaraz po wyborach rząd wrócił do pomysłu nowego podatku, choć akurat tego słowa stara się unikać. - Przede wszystkim to nie jest podatek tylko opłata - mówi wiceminister zdrowia Janusz Cieszyński.

Innego zdania jest Arkadiusz Grądkowski z Konfederacja Lewiatan.  - Ta ustawa powinna być ustawą podatkową i powinna mieć całkiem inną nazwę. Bo narzędzia użyte w ustawie są narzędziami typowo fiskalnymi - przekonuje.

Jeśli Sejm przyjmie ustawę, od stycznia za słodkie napoje będziemy płacić więcej. Ministerstwo szacuje, że państwo zarobi na tym 2 miliardy złotych.

Cieszyński tłumaczy, że "przecież nie chodzi o pieniądze". - Chodzi o to, by Polacy spożywali mniej słodzonych napojów - dodaje.

Faktem jest, że cukru z roku na rok spożywamy coraz więcej - rocznie prawie 50 kilogramów na jednego mieszkańca. Z tego ponad połowa to tzw. cukier ukryty, który znajduje się m.in. właśnie w słodkich napojach. W litrowej butelce jest go często nawet ponad 100 gramów, czyli 21 łyżeczek.

Zdaniem ekspertów wyższe ceny odchudzą, ale... tylko nasze portfele. - Od płacenia podatków nie będziemy ani zdrowsi ani szczuplejsi - mówi Andrzej Gantner, dyrektor Polskiej Federacji Producentów Żywności.

Dietetyczka Edyta Litwiniuk dodaje: "Kluczem jest tutaj edukacja, ale edukacja nie przynosi dochodów do budżetu państwa".

2 miliardy złotych trafić mają co prawda nie do budżetu, a do NFZ i właśnie dlatego rząd nie nazywa podatku podatkiem. - Dzięki temu budżet nie będzie musiał dołożyć do NFZ, więc to takie sprytne rozwiązanie, takie "oszukiwanie" systemu - mówi Grądkowski.

Do ceny każdego słodkiego napoju dołożona ma być stała opłata 50 groszy plus opłata płynna w zależności od ilości cukru. Policzyliśmy, że np. litr popularnego napoju może zdrożeć o 90 groszy. - Po takie napoje często sięgamy w przypływie chwili, więc wtedy nie myślimy o cenie. A jeśli już to będziemy sięgać po tańsze i gorsze zamienniki - wyjaśnia Litwiniuk.

Właściciele jednej z rozlewni słodkich napojów w środkowej Polsce boją się, że za kilka miesięcy będą spore cięcia. - Boimy się najgorszego. Tego, że będziemy musieli redukować zatrudnienie. Ja oscyluję, że po wprowadzeniu podatku możemy stracić 30 proc. sprzedaży - mówi Janusz Rubas, prezes Hoop Polska.

Wiceminister Cieszyński, pytany skąd pewność, że ta opłata zadziała odpowiada: "Ponieważ wiem, że tak się dzieje w innych krajach".

Ale dzieje się różnie. Podobne opłaty wprowadziło już 25 krajów na całym świecie. O pozytywnych skutkach mówią w Wielkiej Brytanii i we Francji. Na Węgrzech liczba otyłych nie spadła, podobnie jak w Meksyku.

Wprowadzenie opłat rozważane było w Niemczech, ale tam zamiast kija w postaci wyższych podatków zastosowano marchewkę i obniżono podatki m.in. na usługi fitness. 

Polska i Świat/Łukasz Karusta