Dziesięć pytań o "babciowe". Ministerstwo odpowiada

Aktywny rodzic to program wspierający rodziców w wychowywaniu dziecka oraz aktywności zawodowej. W ramach tej formy wsparcia dostępne będą trzy świadczenia:

Jak wyjaśnia resort rodziny, Aktywny rodzic przejmie beneficjentów funkcjonującego dotychczas Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego (RKO), a także żłobkowego, utrzymując nabyte prawa, a także poszerzając oferowane wsparcie. W przypadku RKO wsparcie obejmie także pierwsze dziecko, natomiast wartość świadczenia na pobyt w żłobku wzrośnie z 400 do 1500 złotych.

"W ramach ustawy rodzice mogą w danym miesiącu na dane dziecko korzystać tylko z jednego świadczenia, jednak mogą w trakcie jego obowiązywania dowolnie zmieniać rodzaj wsparcia wielokrotnie" - wyjaśnia resort rodziny.

Po ogłoszeniu programu Aktywny rodzic pojawiło się wiele pytań dotyczących jego funkcjonowania. W związku z tym Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej przygotowało zestawienie kwestii, które mogą budzić wątpliwości.

Czy aby pobierać świadczenia z nowego programu Aktywny rodzic konieczne będzie spełnienie kryterium dochodowego?

Każdy rodzic, który wychowuje dziecko w wieku 12 -35 miesięcy, może otrzymać jedno wsparcie w zależności od własnego wyboru czy sytuacji zawodowej, na każde dziecko w wieku od 12. do ukończenia 35. miesiąca życia dziecka. Żadne ze świadczeń nie będzie uzależnione od warunku kryterium dochodowego. Natomiast w przypadku świadczenia Aktywni rodzice w pracy weryfikowany będzie fakt i wymiar aktywności zawodowej rodziców.

Jaką umowę będzie musiał przedstawić rodzić, aby otrzymać "babciowe"? Na czas nieokreślony/określony? Czy wszystkie formy zatrudnienia są honorowane np. umowy zlecenie, działalność gospodarcza?

Z programu będą mogli również skorzystać rodzice, którzy wykonują pracę na umowie zlecenie czy też prowadzą własną działalność gospodarczą, jednak podobnie jak przy zatrudnieniu na etacie, warunkiem otrzymania świadczenia będzie zgłoszenie do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego od podstawy, której łączna (dla obojga rodziców) wysokość wynosić będzie nie mniej niż 100 procent minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Nie będzie konieczności przedstawiania umów o pracę - ZUS samodzielnie zweryfikuje czy rodzic jest zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i jaka jest podstawa jego wynagrodzenia, od której są odprowadzane składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Czy istnieje jakieś ograniczenie dotyczące dzietności i przysługujących funduszy, aby skorzystać z programu? Czy będzie działać jak 800 plus na każde dziecko, czy 1500 zł niezależnie od liczby dzieci w wieku 1-3?

Ministerstwo wyjaśnia, że w tym zakresie nie wprowadza żadnych ograniczeń. Oznacza to, że świadczenia z programu Aktywny rodzic przysługują na każde dziecko. Zatem każdy rodzic, który wychowuje np. troje dzieci w wieku 12 -35 miesięcy, może otrzymać na każde z tych dzieci świadczenie Aktywni rodzice w pracy, czyli 1500 zł x 3 dzieci miesięcznie.

Czy "babciowe" jest zabierane/wstrzymywane, gdy rodzic bierze L4 na opiekę nad chorym dzieckiem?

Nie, żadne ze świadczeń w ramach Aktywnego rodzica nie będzie "zabierane" w przypadku choroby rodzica bądź dziecka. Projekt ustawy zakłada, że przerwa w wykonywaniu pracy przez rodzica w związku z chorobą nie będzie miała wpływu na dalsze pobieranie świadczenia

W jaki sposób trzeba będzie udowodnić/rozliczyć się z "babciowego"? Jak wykazać (i czy będzie taki obowiązek), że pieniądze zostały przekazane komuś na opiekę?

Poza spełnieniem warunku aktywności zawodowej w przypadku świadczenia Aktywni rodzice w pracy nie będzie konieczności udowadniania rozliczenia środków lub składania umowy zawieranej z nianią, lub innym opiekunem dziecka.

Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać świadczenie Aktywnie w żłobku?

Aktywnie w żłobku będzie przysługiwało na dziecko, które uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego albo jest objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna. Aktywnie w żłobku będzie wypłacane, co do zasady, w wysokości 1500 zł miesięcznie na dziecko, ale nie więcej niż kwota ponoszonej opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki. W przypadku, gdy dziecko legitymuje się odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności, świadczenie będzie przysługiwało maksymalnie w wysokości 1900 zł miesięcznie, nie więcej jednak niż kwota opłaty za pobyt dziecka w instytucji opieki.

Podobnie jak dofinansowanie obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, świadczenie Aktywnie w żłobku nie będzie trafiało bezpośrednio do rodziców. Wniosek o przyznanie tego świadczenia będzie składał rodzic, natomiast świadczenie to będzie przekazywane co miesiąc bezpośrednio podmiotowi prowadzącemu instytucję opieki (na wskazany przez nią rachunek bankowy) z przeznaczeniem na obniżenie opłat za pobyt dzieci ponoszonych przez rodziców.

Czy można korzystać z kilku form wsparcia dla rodziców jednocześnie? Czy dołączenie do programu "babciowe" pozbawia innych dodatków?

Program Aktywny rodzic wprowadza trzy rodzaje świadczeń, są to Aktywni rodzice w pracy, Aktywnie w żłobku oraz Aktywnie w domu. W danym miesiącu na dane dziecko rodzic będzie mógł otrzymać tylko jedno z wybranych przez siebie świadczeń.

Ministerstwo przewiduje jednak możliwość zamiany wybranego wcześniej przez rodzica świadczenia na inne świadczenie z programu. I tak np. rodzic, który wybrał świadczenie Aktywnie w domu (500 zł miesięcznie) w przypadku kiedy podejmie aktywność zawodową, będzie mógł zamienić to świadczenie na Aktywni rodzice w pracy (1500 zł miesięcznie).

Jednocześnie każde z trzech świadczeń z programu Aktywny rodzic będzie można łączyć z innymi świadczeniami wypłacanymi na dzieci np. ze świadczeniem wychowawczym z programu Rodzina 800 plus czy świadczeniami rodzinnymi.

Czytaj też: Rząd przyjął program "Aktywny rodzic". Czy "babciowe" wymiecie babcie z rynku pracy

Co z rolnikami? Czy praca w gospodarstwie rolnym będzie traktowana jako aktywność zawodowa?

Rolnik, małżonek rolnika lub domownik podlegający obowiązkowi ubezpieczenia społecznego w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego również będą mogli ubiegać się o świadczenie Aktywni rodzice w pracy. Fakt ubezpieczenia takich rodziców w KRUS będzie traktowany jak praca na etacie w wymiarze 100 procent minimalnego wynagrodzenia za pracę. Oznacza to, że każdy rodzic ubezpieczony obowiązkowo w KRUS będzie spełniał warunek aktywności zawodowej i będzie mógł ubiegać się o świadczenie.

Co w przypadku rodziców, którzy są funkcjonariuszami służb mundurowych? Od ich wynagrodzeń nie są odprowadzane składki do ZUS, czy oni też będą mogli ubiegać się o "babciowe"?

W przypadku np. funkcjonariuszy, żołnierzy zawodowych, sędziów i prokuratorów, którzy zgodnie z obowiązującymi przepisami w okresie pełnienia służby nie są objęci obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, niepodleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu wykonywania pracy na podstawie stosunku służbowego uznaje się za równoważne z opłacaniem składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy, której łączna wysokość wynosi 100 procent minimalnego wynagrodzenia za pracę. Oznacza to, że każdy rodzic zatrudniony jako funkcjonariusz służb mundurowych, a także jako sędzia lub prokurator będzie spełniał warunek aktywności zawodowej i będzie mógł ubiegać się o świadczenie.

Czy "babciowe" obejmuje również rodziców prowadzących własną działalność gospodarczą?

Tak, z programu będą mogli również skorzystać rodzice, którzy prowadzą działalność gospodarczą, o ile spełniać będą określone warunki. Nie może to być działalność w okresie zawieszenia oraz niezbędny jest minimalny poziom oskładkowania takiej działalności.

Podobnie jak przy zatrudnieniu na etacie, warunkiem otrzymania świadczenia będzie zgłoszenie do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego od podstawy, której łączna wysokość obydwojga rodziców wynosi nie mniej niż 100 procent minimalnego wynagrodzenia za pracę i jednocześnie nie mniej dla każdego z rodziców niż 50 procent minimalnego wynagrodzenia za pracę.