Ministra zdrowia zasłabła po nagłym spadku glikemii. Kiedy to może być niebezpieczne?

Z badań przeprowadzonych przez naukowców z Mayo Clinic wynika, że omdlenia dotykają około 15 proc. dzieci i 19 proc. osób dorosłych. Są one przyczyną około 1 proc. wizyt w szpitalnych oddziałach ratunkowych i stanowią szóstą pod względem częstości przyczynę hospitalizacji pacjentów powyżej 65. roku życia. - Powodów omdleń może być sporo, ale przeważają przyczyny sercowo-naczyniowe oraz metaboliczne - mówi w rozmowie z tvn24.pl dr Michał Sutkowski, prezes-elekt Kolegium Lekarzy Rodzinnych.

Problem "hydrauliczny"

Jeśli weźmiemy pod uwagę czynniki sercowo-naczyniowe, to najczęściej mamy do czynienia z omdleniami wynikającymi z chwilowego niedokrwienia mózgu wskutek nieprawidłowej kontroli ciśnienia krwi przez tzw. baroreceptory . Dochodzi do tego zwłaszcza wówczas, gdy ktoś przez długi czas pozostaje w pozycji wyprostowanej, na przykład stojąc w kościele lub na koncercie.

- Dochodzi do zmniejszenia ciśnienia krwi w tętnicach szyjnych, z powodów bardzo prostych, można wręcz powiedzieć, że hydraulicznych. Ten spadek jest szczególnie zauważalny, jeśli chodzi o serce. Zmniejsza się rzut do ośrodkowego układu nerwowego i przez to dochodzi do przejściowego omdlenia bez utraty przytomności, z pełną świadomością - tłumaczy dr Michał Sutkowski .Jak mówi lekarz, właśnie taką przyczynę należy brać pod uwagę w pierwszej kolejności.

Kiedy nagle spada cukier

Drugi najczęstszy powód omdleń to zaburzenia metaboliczne, związane głównie z gospodarką węglowodanową, czyli stan hipoglikemii (znacznego spadku poziomu glukozy we krwi).

- Kiedy jesteśmy głodni, to źle się czujemy, jesteśmy coraz słabsi, doświadczamy drobnych zaburzeń koncentracji. Jeżeli wtedy czegoś nie zjemy, to po pewnym czasie, i to niezależnie od tego, czy mamy cukrzycę, czy nie, dochodzi do takiej sytuacji, że człowiek się osuwa i mdleje. Czasem dochodzi też przy tym do zaburzeń świadomości, szczególnie wtedy, kiedy ta hipoglikemia jest duża, albo na przykład wystąpiła z powodu cukrzycy i zażytych wcześniej leków, na przykład insuliny - wskazuje dr Sutkowski.

Jak podkreśla lekarz, taki stan może występować zarówno u diabetyków, jak i u osób zupełnie zdrowych. - Takie typowe omdlenia pojawiają się na przykład u dzieci na pierwszych lekcjach w szkole czy takich, które nie zjadły śniadania i poszły na lekcję WF - zauważa.

Jak udzielić pomocy mdlejącemu?

Choć teoretycznie problem jest błahy i stosunkowo powszechny, to w przypadku bardzo dużego spadku glikemii, co dotyczy przede wszystkim osób z cukrzycą, może nawet dojść do stanu śpiączki, a to już stan dużego zagrożenia. Między innymi dlatego osobę mdlejącą należy objąć uważną opieką.

- W sytuacji, kiedy mamy osobę, która traci przytomność, a wcześniej miała jakieś zaburzenia świadomości, przymglenia, zachwiania równowagi, bóle czy zawroty głowy, to wtedy bezwzględnie trzeba dzwonić pod 112. Jeśli ktoś jest nieprzytomny, to oczywiście nie możemy mu podawać płynów czy cukru. Jeśli jednak zawczasu zauważymy wspomniane wcześniej symptomy, to wtedy możemy taką sytuację opanować, podając takiej osobie coś słodkiego – radzi lekarz rodzinny.

A co jeśli zaburzenia metaboliczne raczej nie wchodzą w grę i przypuszczamy, że do omdlenia doszło przez to, że ktoś zbyt długo pozostawał w pozycji stojącej? - Podstawową rzeczą, jeśli widzimy, że ktoś mdleje, jest przede wszystkim uchronienie takiej osoby przed skutkami upadku. Należy ją przytrzymać. Jeżeli pacjent oddycha, wyczuwamy tętno, to możemy go ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. Pamiętajmy też o tym, że dobrze by było, żeby w tym pierwszym momencie, kiedy ktoś taki jest jeszcze przytomny, tylko bardzo słabo się czuje, kręci mu się w głowie, podnieść jego nogi. Wtedy dochodzi do centralizacji krążenia - mówi Michał Sutkowski.

Jak dodaje lekarz, zawsze w przypadku omdlenia warto poszukać pomocy medycznej, ponieważ taki objaw to czasem pierwszy symptom udaru lub zawału.