Odkryto nowy typ drewna. W badaniach brał udział Polak

Badania naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu w Cambridge skupiały się na analizie ewolucji drzew. W ich trakcie odkryto wcześniej nieznaną ultrastrukturę drewna w tulipanowcach - drzewach naturalnie występujących w Ameryce Północnej, Wietnamie i Chinach. Badacze sądzą, że dalsze poznanie struktury może pomóc w opracowaniu narzędzi do walki ze zmianami klimatu. Szczegóły opublikowano kilka dni temu na łamach czasopisma "New Phytologist".

Naukowcy analizowali drewno 33 różnych gatunków drzew i krzewów, uwzględniając gatunki ważne dla poznania ewolucji roślin, takie jak Amborella trichopoda, wybrane gatunki gniotowców oraz wspomniane tulipanowce. Głównym celem badań było poznanie struktury makrofibryl - włóknistych struktur o średnicy 10-40 nanomentrów (jeden nanometr równa się jednej milionowej metra) tworzących drewno. Aby dostrzec tak małe struktury, wykorzystano niskotemperaturowy mikroskop elektronowy, który dysponuje powiększeniem przekraczającym 50 000 razy.

Dr Jan Łyczakowski z Zakładu Biotechnologii Roślin Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ, wraz z dr Raymondem Wightmanem odkryli, że makrofibryle tworzące drewno jedynych przetrwałych do dziś gatunków tulipanowca - Liriodendron tulipifera (tulipanowiec amerykański) oraz Liriodendron chinense (tulipanowiec chiński) - jest inne niż to obecne w drzewach iglastych i liściastych.

- Co ciekawe, tulipanowce wyewoluowały 30-50 milionów lat temu w momencie, w którym atmosferyczne stężenie dwutlenku węgla znacznie spadało. Sądzimy, że struktura drewna tulipanowców może być przystosowaniem do zamykania dwutlenku węgla, którego rośliny miały coraz mniej w czasie, kiedy ewoluował badany przez nas gatunek - mówi Łyczakowski.

- Oba gatunki tulipanowców są bardzo dobre w wychwytywaniu dwutlenku węgla z atmosfery, a odkryta przez nas struktura drewna może im to umożliwiać - dodaje dr Jan Łyczakowski z Zakładu Biotechnologii Roślin Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ.

Naukowcy wierzą, że zrozumienie tego, w jaki sposób drewno tulipanowców magazynuje dwutlenek węgla pomoże w walce ze zmianami klimatu. Do tego potrzebne będą jednak kolejne badania, skupiające się na analizie składu biochemicznego oraz dokładniejszym poznaniu ultrastruktury nowego typu drewna.

Próbki do badań pozyskano z roślin rosnących w zbiorze "Livng Collections" należącego do ogrodu botanicznego Uniwersytetu w Cambridge.

Tulipanowce należą do jednych z najwyższych drzew liściastych. Niektóre z nich przekraczają 60 metrów wysokości i mają pojedynczy, prosty, późno rozgałęziający się pień. Choć ich naturalnym środowiskiem jest Ameryka Północna i Azja Wschodnia to od około 300 lat Liriodendron tulipifera (tulipanowiec amerykański) jest sadzony w Europie, jako drzewo ozdobne. Można go spotkać w parkach, ogrodach i miejskich alejkach.