Polacy w misji Artemis. "Zamierzamy wysłać na Księżyc polską aparaturę już w niedalekiej przyszłości"

Źródło:
PAP
Chris Hadfield o początkach kariery kosmicznej
Chris Hadfield o początkach kariery kosmicznej
TVN24
Chris Hadfield o początkach kariery kosmicznejTVN24

Polska Agencja Kosmiczna i NASA podpisały porozumienie w sprawie współpracy w programie eksploracji Księżyca i Marsa. Polscy naukowcy będą mogli pracować przy nadchodzącej misji Artemis. - Zamierzamy wysłać na Księżyc polską aparaturę już w niedalekiej przyszłości - przekazał profesor Grzegorz Wrochna.

Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) podpisała we wtorek 26 października deklarację Artemis Accords, która określa ramy współpracy w programie eksploracji Księżyca i Marsa koordynowanym przez Narodową Agencją Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej Stanów Zjednoczonych (NASA). Trwają już prace projektowe, między innymi nad stacją kosmiczną Gateway, która ma orbitować wokół Księżyca.

Według prezesa POLSA profesora Grzegorza Wrochny, program Artemis "to ogromny wachlarz możliwości dla rozwoju nauki i technologii w wielu dziedzinach". - Chcemy, aby polskie podmioty zyskały szansę na udział w tym niezwykłym przedsięwzięciu - podkreślił.

Podbój kosmosu. Wkład Polaków w eksploracje

Wrochna widzi duży potencjał polskiego sektora kosmicznego w obszarze eksploracji.

- Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk (CBK PAN) ma znaczące osiągnięcia: od lądowania na Tytanie (misja Cassini-Huygens), poprzez instrument STIX w misji Solar Orbiter, aż po koncepcję nabieraka koparki księżycowej - wyjaśnił. Zwrócił uwagę, że Astronika ma natomiast doświadczenie w mechanizmach wiertniczych (np. Kret w misji NASA Insight) oraz siłownikach liniowych, które mogłyby znaleźć zastosowanie w Gateway. Przypomniał, że Creotech wspólnie z CBK PAN opracował komponenty elektroniczne komputera pokładowego w misji ExoMars 2016 dla Gas Trace Orbiter, a PIAP Space rozwija technologię ramion robotycznych m.in. dla misji Mars Sample Return.

- Rozmawiamy z NASA na temat konkretnych planów na przyszłość. Zamierzamy wysłać na Księżyc polską aparaturę już w niedalekiej przyszłości, dzięki współpracy z NASA. Będziemy aktywnie włączać w ten proces nasz sektor kosmiczny - podkreślił.

Program Artemis zakłada powrót ludzi na Księżyc, ale, jak zaznaczył szef CBK PAN, nie po to, żeby tam tylko ponownie wylądować - celem programu jest stała obecność na srebrnym globie i przygotowanie do wysłania ludzi na Marsa. - Załogowa misja na Marsa to ogromnie złożone przedsięwzięcie - podkreślił. Podróż na Księżyc, jak porównał, zajmuje dwa dni, podczas gdy podróż na Marsa to w najlepszym razie 7-9 miesięcy w jedną stronę.

Wrochna wyjaśnił, że do takiej podróży potrzeba będzie znacznie większego statku kosmicznego, niż CSM (Command Service Module) oraz bardziej złożonego lądownika, niż LM (Landing Module) z programu Apollo. - W praktyce będziemy musieli zbudować coś w rodzaju "turbo ISS", czyli bardzo zmodyfikowanej wersji Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) - wyjaśnił. Dodał, że prace już trwają pod roboczą nazwą Gateway (Brama). Stacja ma powstawać na orbicie Księżyca, być może z wykorzystaniem jego zasobów, "przede wszystkim wody i księżycowego regolitu, z którego może uda się wydrukować w 3D elementy Gateway, żeby wszystkiego nie wozić z Ziemi".

Wrochna zastrzegł, że na razie trwają głównie prace nad dopracowaniem koncepcji Gateway. - Szanse dla naszych firm pojawią się na bardziej dojrzałych etapach. Jednakże, już teraz polskie firmy budują kompetencje, które mogą być wykorzystane w budowie Gateway - powiedział.

Porozumienie Artemis Accords

Prezes POLSA zwrócił uwagę, że Artemis Accords jest porozumieniem określającym zasady udziału w obecnie trwającym amerykańskim programie eksploracji kosmosu o nazwie Artemis (po polsku Artemida). Przyznał, że do realizacji zleceń bezpośrednio dla NASA, oprócz Artemis Accords potrzebne są umowy merytoryczne, obejmujące konkretne obszary technicznej współpracy.

- Takie umowy będą umowami międzynarodowymi, a proces ich zatwierdzania po obu stronach jest długi. Dlatego, już dziś zaczynamy dyskutować z NASA na temat konkretnych działań. Chcemy, aby polskie podmioty aktywnie uczestniczyły w tym procesie - wskazał.

KsiężycPAP/Adam Ziemienowicz

Autorka/Autor:anw/dd

Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed gołoledzią. Po marznących opadach na drogach będzie szczególnie ślisko. Ostrzeżenia drugiego stopnia obowiązują w niemal całej Polsce.

Bardzo niebezpieczna pogoda. Pomarańczowe ostrzeżenia

Bardzo niebezpieczna pogoda. Pomarańczowe ostrzeżenia

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Zima przynajmniej na razie opuszcza Polskę. Śnieg w niektórych regionach popada jeszcze w środę, a w dalszej części tygodnia będzie jesiennie, ponuro i mglisto. Szansa na słońce jest, ale przeważnie w górach.

W środę miejscami może spaść 10 centymetrów śniegu. Co nas czeka w kolejnych dniach?

W środę miejscami może spaść 10 centymetrów śniegu. Co nas czeka w kolejnych dniach?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Satelita zbudowany przez studentów Akademii Górniczo-Hutniczej we wtorek wieczorem zostanie wyniesiony na orbitę w ramach misji Falcon 9 Transporter-12. Według przedstawicieli uczelni jest to pierwszy satelita w pełni stworzony przez studentów oraz najmniejszy skonstruowany do tej pory w Polsce. Około godziny 23 warto spojrzeć w niebo. Deorbitacja rakiety może być wtedy widoczna nad Europą, w tym nad naszym krajem.

Rakieta Elona Muska wystrzeliła najmniejszego polskiego satelitę. Przelot może być widoczny na naszym niebie

Rakieta Elona Muska wystrzeliła najmniejszego polskiego satelitę. Przelot może być widoczny na naszym niebie

Źródło:
PAP, "Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Choć 15 stopni Celsjusza nie wydaje się niską temperaturą, dla mieszkańców stolicy Tajlandii to prawdziwe zimno. Właśnie tyle termometry pokazały w Bangkoku w poniedziałek rano. Jeszcze zimniej było na północy, gdzie zaskoczeni turyści fotografowali szron na trawie - opisują miejscowe media.

Nietypowo zimno w Tajlandii. "Nie pamiętam, kiedy tak było"

Nietypowo zimno w Tajlandii. "Nie pamiętam, kiedy tak było"

Źródło:
CNN, Bangkok Post

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa ostrzega przed opadami marznącego deszczu i gołoledzią. SMS-owy alert został wysłany na terytorium niemal całego kraju.

Alert RCB w prawie całej Polsce. "Uważaj na drodze i chodniku"

Alert RCB w prawie całej Polsce. "Uważaj na drodze i chodniku"

Źródło:
RCB

Zarówno w nocy, jak i w środę, czeka nas mieszanka opadów deszczu, deszczu ze śniegiem i samego śniegu. Na drogach będzie ślisko. Temperatura w ciągu dnia sięgnie od -1 do 5 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - środa 15.01. Deszcz, deszcz ze śniegiem i śnieg

Pogoda na jutro - środa 15.01. Deszcz, deszcz ze śniegiem i śnieg

Źródło:
tvnmeteo.pl

W rejonie niszczycielskiego i tragicznego w skutkach pożaru w Pacific Palisades w Los Angeles powstało ogniste tornado. Wirującą kolumnę płomieni udało się zarejestrować na nagraniu.

Ogniste tornado. Nagranie z Los Angeles

Ogniste tornado. Nagranie z Los Angeles

Źródło:
NBC News, tvnmeteo.pl

Dziewięć plaż w okolicach Sydney zamknięto po tym, jak woda wyrzuciła na brzeg szaro-białe kulki nieznanego pochodzenia. Są niewielkie i na ten moment ich skład pozostaje nieznany. Władze zarządziły już analizę tajemniczych obiektów.  

Woda wyrzuciła na brzeg tajemnicze kulki. Zamknięto najsłynniejsze plaże w regionie  

Woda wyrzuciła na brzeg tajemnicze kulki. Zamknięto najsłynniejsze plaże w regionie  

Źródło:
ABC, BBC, The Guardian, tvn24.pl

Australijscy naukowcy sklasyfikowali nowy gatunek pająka. "Big Boy", czyli Atrax christenseni, jest większą i bardziej jadowitą wersją ptasznika australijskiego - jednego z najbardziej niebezpiecznych pajęczaków na świecie.

"Nie radzę go dotykać, z całą pewnością wydziela duże ilości jadu"

"Nie radzę go dotykać, z całą pewnością wydziela duże ilości jadu"

Źródło:
PAP

39 131 nietoperzy 11 gatunków - to wynik 24. międzynarodowego liczenia nietoperzy w Międzyrzeckim Rejonie Umocnionym w województwie lubuskim. To jedno z największych polskich zimowisk tych latających ssaków. Naukowcy wskazują na zdolności adaptacyjne tych zwierząt do zmian klimatu.

Wielkie liczenie nietoperzy. Drugi rekordowy wynik

Wielkie liczenie nietoperzy. Drugi rekordowy wynik

Źródło:
PAP

Fala mrozów nadciągnęła nad Europę. Na początku tygodnia termometry, między innymi we Francji i Hiszpanii, pokazały nawet -12 stopni Celsjusza. Za ochłodzenie odpowiedzialne są masy powietrza z północnej części Starego Kontynentu. Według prognoz mroźna aura może utrzymać się przez kilka dni.

Powiew chłodu w części Europy. "Najmroźniejszy poranek tej zimy"

Powiew chłodu w części Europy. "Najmroźniejszy poranek tej zimy"

Źródło:
ENEX, AEMET, MeteoFrance

Za nami pierwsza pełnia Księżyca w 2025 roku. Nocne niebo rozświetlił tak zwany Wilczy Księżyc. W tym czasie doszło także do innego niezwykłego wydarzenia - koniunkcji Srebrnego Globu z Marsem.

Pierwsza pełnia Księżyca w tym roku. Była wyjątkowa

Pierwsza pełnia Księżyca w tym roku. Była wyjątkowa

Źródło:
Kontakt24, nocneniebo.pl

W Kalifornii wzrosły obawy o dalsze rozprzestrzenianie się pożarów. Strach wśród strażaków i mieszkańców budzą prognozy meteorologów, z których wynika, że w najbliższych godzinach w Los Angeles wystąpią kolejne silne podmuchy wiatru Santa Ana. Krajowa Służba Meteorologiczna (NWS) wydała najwyższe ostrzeżenie o "szczególnie niebezpiecznej sytuacji" związanej z poważnymi warunkami pożarowymi.

Wiatr w Los Angeles wzmaga się. "Przerażająca prognoza"

Wiatr w Los Angeles wzmaga się. "Przerażająca prognoza"

Źródło:
Rueters, CNN, PAP

Po weekendowych intensywnych opadach Zakopane zmaga się z nadmiarem zalegającego na poboczach śniegu. W tym tygodniu planowane jego jego wywożenie z miasta.

Zakopane tonie w śniegu. Trzeba go wywozić z ulic

Zakopane tonie w śniegu. Trzeba go wywozić z ulic

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Do trzeciego, znacznego stopnia wzrosło zagrożenie lawinowe w Tatrach. W wyższych partiach gór panują bardzo trudne warunki turystyczne. Na Kasprowym Wierchu leży 85 centymetrów śniegu, a w Dolinie Pięciu Stawów Polskich jest go ponad metr.

Duże zagrożenie w Tatrach. "Mogą schodzić samoistnie"

Duże zagrożenie w Tatrach. "Mogą schodzić samoistnie"

Źródło:
PAP

Północ Grecji zasypał śnieg. Na drogach panują bardzo trudne warunki, niektórzy mieszkańcy są odcięci od prądu, ponadto zamknięto szkoły. Pogoda nagle pogorszyła się też w Atenach.

Zima natarła na Grecję. Ludzie bez prądu, autobusy stanęły

Zima natarła na Grecję. Ludzie bez prądu, autobusy stanęły

Źródło:
PAP

W wyniku intensywnych opadów deszczu w stanie Minas Gerais na południowym wschodzie Brazylii zginęło co najmniej 10 osób - poinformowały miejscowe władze. Wiele domów zostało zniszczonych przez lawiny błotne. Nieprzejezdnych jest kilkaset dróg.

Ziemia zasypała domy i drogi. Co najmniej 10 osób nie żyje

Ziemia zasypała domy i drogi. Co najmniej 10 osób nie żyje

Źródło:
PAP, Reuters

Po śnieżnym i zimnym weekendzie wkrótce czeka nas duże ocieplenie. Sprawdź, co przyniesie pogoda w kolejnych 16 dniach w długoterminowej prognozie temperatury, przygotowanej przez prezentera i synoptyka tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: zima wpadła do nas na krótko

Pogoda na 16 dni: zima wpadła do nas na krótko

Źródło:
tvnmeteo.pl

Trzy osoby zginęły, a dwie zostały ranne w wyniku zejścia lawiny w Piemoncie na północy Włoch. Poszkodowani zostali przetransportowani do szpitala za pomocą helikoptera.

Lawina porwała narciarzy. Nie żyją trzy osoby

Lawina porwała narciarzy. Nie żyją trzy osoby

Źródło:
PAP, Euronews, Reuters

Lód z przejeżdżającego auta uszkodził szybę innego pojazdu. Zdarzenie, do którego doszło w jednym z amerykańskich miast w stanie Kansas, zostało uchwycone przez kamerkę samochodową.

Kawałek lodu leciał w jego kierunku. Nagranie

Kawałek lodu leciał w jego kierunku. Nagranie

Źródło:
CNN, KCTV

Do silnego trzęsienia ziemi doszło w nocy z soboty na niedzielę w Meksyku. Wstrząsy o magnitudzie 6,2 spowodowały panikę wśród mieszkańców kilku stanów, którzy w środku nocy wybiegli na ulice.

W środku nocy wybiegali z domów na ulice

W środku nocy wybiegali z domów na ulice

Źródło:
USGS, El Informador

Zimowa burza przeszła nad wschodnimi i południowymi Stanami Zjednoczonymi. Intensywne opady śniegu doprowadziły do odwołania tysięcy lotów, przerwania dostaw prądu i wody pitnej oraz zamknięcia niektórych szkół. Na oblodzonych drogach dochodziło do groźnych wypadków.

Tyle śniegu nie spadło tam od lat. Auta ślizgały się na "czarnym lodzie"

Tyle śniegu nie spadło tam od lat. Auta ślizgały się na "czarnym lodzie"

Źródło:
PAP, CBS News, NWS Atlanta

"Wyspa widmo" pojawiła się na Morzu Kaspijskim - i bardzo szybko zniknęła. Do powstania niewielkiego skrawka lądu doszło w 2023 roku po wybuchu wulkanu błotnego. Wystarczyło jednak kilkanaście miesięcy, by wyspa się rozmyła.

Satelita wykrył "wyspę widmo"

Satelita wykrył "wyspę widmo"

Źródło:
NASA Earth Observatory, anl.az