Gumowa kaczka i diamenty. Dlaczego asteroidy i komety mają dziwne kształty?

Źródło:
livescience.com
Położenie asteroidy Kleopatra w Układzie Słonecznym
Położenie asteroidy Kleopatra w Układzie SłonecznymESO/spaceengine.org
wideo 2/5
Asteroidy/planetoidy

Planety i księżyce zwykle są kuliste. Inaczej jest jednak w przypadku asteroid, planetoid czy komet. Te potrafią mieć czasami bardzo charakterystyczne kształty. Są takie obiekty, których wygląd pobudza naszą wyobraźnię. Skąd biorą się ich kształty?

Jak przekazała w rozmowie z portalem livescience.com Alessondra Springmann, wszystko zależy od masy i grawitacji. Naukowczyni zajmuje się badaniem planetoid w Laboratorium Księżycowym i Planetarnym przy amerykańskim Uniwersytecie Arizony. Grawitacja kształtuje duże obiekty, takie jak planety i niektóre księżyce. To ona, przy wystarczającej masie obiektu, nadaje mu kształt kuli.

Skąd takie kształty?

W naszym Układzie Słonecznym, za orbitą Neptuna, rozciąga się Pas Kuipera. Znajdują się tam planetoidy, komety i inne małe ciała astronomiczne. Obiekty te składają się z tego, co pozostało z okresu formowania się Układu Słonecznego, kiedy rodzące się planety pochłonęły większość pierwotnego materiału z dysku akrecyjnego. Jak przekazała ekspertka, ciała te są zbyt małe, aby grawitacja mogła wpłynąć na ich kształt.

W ich przypadku działają inne czynniki. Na przykład asteroida Arrokoth (2014 MU69) ma kształt sklejonych ze sobą... placków. Naukowcy uważają, że obiekt ten powstał z dwóch innych ciał, które powoli wirowały wokół siebie, zbliżały się coraz bardziej, aż w końcu zderzyły się i skleiły w całość.

Arrokoth (2014 MU69)NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute

Bennu i Ryugu

Planetoidy Bennu i Ryugu mają kształt rombu bądź diamentu. Wynika to z ich budowy geologicznej. Jak przekazała ekspertka, obiekty te to "kupy gruzu". Te dwie asteroidy są niezwykle porowate i trzymają się razem dzięki siłom innym niż grawitacja czy tarcie, takim jak słaba siła van der Waalsa. Działa ona na same cząsteczki, przyciągając je do siebie. Naukowcy podejrzewają, że te dwie asteroidy kształtem przypominają diamenty, ponieważ na ich prędkość obrotową wpływa sposób, w jaki pochłaniają i emitują promieniowanie słoneczne.

Asteroida Ryugu na zdjęciu z 2018 rokuJAXA, University of Tokyo & collaborators
Bennu na zdjęciach NASANASA/Goddard/University of Arizona/Lockheed Martin

Kometa w kształcie gumowej kaczki

Wśród komet o osobliwych kształtach jest 67P/Czuriumow-Gierasimienko. Patrząc na nią, możemy mieć skojarzenia z gumową kaczką. Jak mówiła Springmann, komety mają dziwne kształty nie tylko ze względu na swoje rozmiary, lecz także dlatego, że są zbudowane głównie z lodu. Kiedy zbliżają się do Słońca, lód od razu staje się gazem (pomijając fazę stanu ciekłego) i wylatuje w przestrzeń, tworząc wokół komety tymczasową atmosferę zwaną komą. Na kometach "zachodzą wszystkie aktywne procesy geologiczne", powodujące powstawanie na przykład pęknięć i szczelin.

Naukowcy sugerują, że 67P/Czuriumow-Gierasimienko, podobnie jak Arrokoth, uformowała się w wyniku zderzenia dwóch obiektów, które się do siebie przykleiły.

Kometa 67P/Czuriumow-Gierasimienko sfotografowana przez sondę Rosetta 3 sierpnia 2014ESA

dd

Źródło: livescience.com

Źródło zdjęcia głównego: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute

Pozostałe wiadomości

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) wydał alerty przed burzami. Wyładowaniom atmosferycznym mają towarzyszyć silne opady i porywy wiatru, a lokalnie także grad. W mocy są ostrzeżenia pierwszego stopnia. Kolejne dni także mają być groźne. Sprawdź, gdzie uważać.

Burze, silny deszcz, grad. Ostrzeżenia w 12 województwach

Burze, silny deszcz, grad. Ostrzeżenia w 12 województwach

Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Miasto Ruidoso w amerykańskim stanie Nowy Meksyk po raz trzeci tego lipca nawiedziła powódź błyskawiczna. Co najmniej kilka osób zostało uwięzionych przez rwącą wodę.

Woda porwała dom. Trzecia powódź błyskawiczna w tym miesiącu

Woda porwała dom. Trzecia powódź błyskawiczna w tym miesiącu

Źródło:
Reuters, USA Today

Pogoda na dziś. Sobota, 26.07 przyniesie pochmurną aurę z przelotnymi opadami deszczu. Na północnym wschodzie mogą pojawić się burze. Na termometrach zobaczymy do 28 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - sobota, 26.07. Niebo przykryją chmury, mogą pojawić się burze

Pogoda na dziś - sobota, 26.07. Niebo przykryją chmury, mogą pojawić się burze

Źródło:
tvnmeteo.pl

W piątek odwołano ponad 20 rejsów między Maderą a kilkoma lotniskami w Europie. Powodem był utrzymujący się nad portugalską wyspą porywisty wiatr.

Wichury sparaliżowały lotnisko na Maderze. Polscy turyści uziemieni

Wichury sparaliżowały lotnisko na Maderze. Polscy turyści uziemieni

Źródło:
PAP

W okolicach miasta Delvine w południowej Albanii trwa walka z pożarem roślinności. Ogień rozprzestrzenia się bardzo szybko i zagraża mieszkańcom okolicznych wiosek. Co najmniej pięć osób zostało przewiezionych do szpitala. Albańskie ministerstwo obrony zarządziło natychmiastową ewakuację miejscowej ludności.

"Cała nasza wieś spłonęła". Natychmiastowa ewakuacja z powodu pożaru

"Cała nasza wieś spłonęła". Natychmiastowa ewakuacja z powodu pożaru

Źródło:
Reuters, Bold News, shqiptarja.com

Powrót wilków do amerykańskiego Parku Narodowego Yellowstone sprawił, że po raz pierwszy od 80 lat zaczęły rosnąć dawno niewidziane tam drzewa - donoszą amerykańscy naukowcy.

Wilki wróciły do parku narodowego. Czegoś takiego nie widzieli od 80 lat

Wilki wróciły do parku narodowego. Czegoś takiego nie widzieli od 80 lat

Źródło:
livescience.com

"Niże pozostają przy piłce" - donoszą niemieccy meteorolodzy. To stwierdzenie zgadza się z rytmem natury, choć bywa on ostatnio mocno zachwiany. Między 21 a 30 lipca ma zwykle miejsce piąta fala monsunu europejskiego w Europie Środkowej, a między 1 a 10 sierpnia - szósta fala.

Czy grożą nam podtopienia? Sytuacja jest rozwojowa

Czy grożą nam podtopienia? Sytuacja jest rozwojowa

Źródło:
TVN24+

W nadchodzących dniach na niebie niemal cały czas będziemy oglądać chmury. Miejscami może ulewnie padać. Obniży się temperatura maksymalna.

Pogoda będzie przygnębiająca, a nawet niebezpieczna

Pogoda będzie przygnębiająca, a nawet niebezpieczna

Źródło:
tvnmeteo.pl

W Finlandii trwa najdłuższa od 1961 roku fala ciepła. W piątek w tym kraju odnotowano czternasty dzień z rzędu z temperaturą powietrza powyżej 30 stopni Celsjusza. Upał doskwiera także innymi krajom nordyckim. Norweskie pielęgniarki obawiają się o zdrowie pacjentów w szpitalach, a w Szwecji panuje niezwykle wysokie zagrożenie pożarowe.

Skandynawia kipi. Pociągi zwalniają, by nie zaprószać ognia

Skandynawia kipi. Pociągi zwalniają, by nie zaprószać ognia

Źródło:
ENEX, 8sidor.se, PAP

W ostatnich dniach północne Włochy nawiedziły burze, które połamały wiele drzew, zalały ulice i pola i wywołały osuwiska. Strażacy otrzymali setki wezwań do interwencji.

Osuwiska, zalane ulice i pola zamienione w jeziora

Osuwiska, zalane ulice i pola zamienione w jeziora

Źródło:
ENEX, oggitreviso.it

W piątek w Radżastanie w Indiach silne opady doprowadziły do zawalenia się dachu szkoły. Katastrofa budowlana doprowadziła do śmierci kilkorga dzieci.

Zginęły dzieci. Zawalił się dach szkoły

Zginęły dzieci. Zawalił się dach szkoły

Źródło:
Reuters, indianexpress.com

W piątek rano na popularnym wśród turystów kurorcie Mamaja na południowym wschodzie Rumunii obowiązywał zakaz pływania. Powodem wywieszenia czerwonej flagi nie były jednak wysokie fale i wzburzone morze, a gęsta mgła. Nad ranem widzialność na plaży wynosiła poniżej 20 metrów, co uniemożliwiało pracę ratowników.

Mgła spowiła popularną plażę. Wywieszono czerwoną flagę

Mgła spowiła popularną plażę. Wywieszono czerwoną flagę

Źródło:
ENEX

Tajfun Co-May uderzył w piątek rano w Filipiny. Przyniósł ze sobą obfite opady deszczu, które doprowadziły do powodzi i osunięć ziemi. Jak podają lokalne władze, żywioł zmusił do ewakuacji tysiące osób.

Tajfun uderzył. "Nie mogliśmy niczego uratować"

Tajfun uderzył. "Nie mogliśmy niczego uratować"

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, AP News, vietnamplus.vn

Alert RCB. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa wysłało w piątek 25.07 SMS-owe ostrzeżenia przed prognozowanymi gwałtownymi burzami. Dostali je odbiorcy sieci komórkowych przebywający na terenie powiatu tatrzańskiego.

Alert RCB w Tatrach

Alert RCB w Tatrach

Źródło:
RCB

Ekolodzy odnaleźli na Barbadosie najmniejszego węża świata Tetracheilostoma carlae - przekazał brytyjski dziennik "The Guardian", powołując się na tamtejsze ministerstwo środowiska. Gatunek ten uznano za wymarły 20 lat temu.

Cienki jak nitka spaghetti. Najmniejszy wąż świata wrócił

Cienki jak nitka spaghetti. Najmniejszy wąż świata wrócił

Źródło:
PAP, The Guardian

Pożary szaleją w południowej części Cypru. Jak podała lokalna policja, w wyniku żywiołu zginęły dwie osoby. W odpowiedzi na rozprzestrzenianie się ognia, swoje samoloty gaśnicze skierowały na wyspę Egipt, Grecja, Hiszpania, Izrael, Jordania, Liban, Unia Europejska i Wielka Brytania.

Spalone domy, ewakuacje. Na Cyprze trwa walka z pożarami

Spalone domy, ewakuacje. Na Cyprze trwa walka z pożarami

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, PAP

Morze Kaspijskie wysycha w alarmującym tempie. Poziom wody w akwenie spadł do najniższego poziomu w historii - podał w czwartek portal Times of Central Asia. Tafla wody znajduje się obecnie na wysokości niecałych 29 metrów poniżej poziomu morza.

Najniższy poziom w historii. Morze Kaspijskie wysycha

Najniższy poziom w historii. Morze Kaspijskie wysycha

Źródło:
PAP, timesca.com

Pogoda na dziś, czyli na piątek 25.07. W ciągu dnia popada, a na termometrach zobaczymy maksymalnie 26 stopni. Niewykluczone są wyładowania atmosferyczne.

Pogoda na dziś - piątek, 25.07. Spadnie deszcz, może zagrzmieć

Pogoda na dziś - piątek, 25.07. Spadnie deszcz, może zagrzmieć

Źródło:
tvnmeteo.pl

W norweskim hrabstwie Trondelag temperatura powyżej 30 stopni Celsjusza utrzymywała się przez 13 dni, bijąc poprzedni rekord sprzed 43 lat. Tak długiego gorącego okresu nie odnotowano odkąd prowadzone są pomiary meteorologiczne. Wyjątkowość zjawiska podkreślają zarówno lokalne władze, jak i naukowcy. I ostrzegają.

Tak długo upał nie trwał tam od ponad 40 lat

Tak długo upał nie trwał tam od ponad 40 lat

Źródło:
PAP, NRK

Część Danii zmaga się z ulewami i powodziami. Policja ewakuowała około 20 tysięcy osób z festiwalu muzycznego Gron Koncert. Wydano ostrzeżenia przed burzami i deszczem dla części kraju.

Burza, ulewa i powódź. Ewakuacja blisko 20 tysięcy osób z festiwalu

Burza, ulewa i powódź. Ewakuacja blisko 20 tysięcy osób z festiwalu

Źródło:
Reuters, Vafo.dk

Tureccy strażacy już czwarty dzień walczą z pożarem, który wybuchł w prowincji Bilecik, położonej w północno-zachodniej części kraju. Walkę z żywiołem utrudniają silny wiatr i wysoka temperatura.

Kolejny dzień walki. "Największy pożar w historii"

Kolejny dzień walki. "Największy pożar w historii"

Źródło:
Reuters

Patrzyliśmy, jak rakieta wynosi Sławosza do góry i to było w takim samym stopniu piękne, co zatrważające - mówiła w "Faktach po Faktach" Aleksandra Uznańska-Wiśniewska, opisując chwile startu jej męża w kosmos. Sławosz Uznański-Wiśniewski, który 20 dni spędził poza Ziemią, przyznał zaś, że "troszeczkę odzwyczaił się" od błękitnej planety. I opisywał, jak wygląda proces powrotu do zdrowia.

Pożegnanie wzrokiem i moment "w takim samym stopniu piękny, co zatrważający"

Pożegnanie wzrokiem i moment "w takim samym stopniu piękny, co zatrważający"

Źródło:
TVN24

Sławosz Uznański-Wiśniewski wrócił do Polski w czwartek po godzinie 11. Godzinę później, w towarzystwie szefów Polskiej i Europejskiej Agencji Kosmicznej, spotkał się z dziennikarzami i osobami zgromadzonymi na warszawskim lotnisku. Następnie udał się do kancelarii premiera, gdzie po godzinie 14 rozpoczęła się konferencja po spotkaniu z Donaldem Tuskiem. O godzinie 19.30 polski astronauta będzie gościem "Faktów po Faktach" w TVN24 i TVN24+.

"Pańska misja mogłaby mieć motto: warto marzyć"

"Pańska misja mogłaby mieć motto: warto marzyć"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, TVN24

Sławosz Uznański-Wiśniewski jest już w Polsce. O to jak przebiegała jego podróż i co robił na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, polski astronauta pytany był przez zgromadzone na lotnisku Chopina dzieci. Chętnych do powitania członka załogi misji Axiom-4 nie brakowało.  

Sławosz Uznański-Wiśniewski powitany na lotnisku pytaniami od dzieci

Sławosz Uznański-Wiśniewski powitany na lotnisku pytaniami od dzieci

Źródło:
TVN24

Sławosz Uznański-Wiśniewski wrócił na Ziemię po 20 dniach w kosmosie. Nawet tak krótka wizyta znacząco wpływa na organizm. O tym, jakie zmiany zachodzą w ciele człowieka po powrocie z warunków mikrograwitacji, i jak je odwrócić, opowiadał w TVN24 profesor Jędrzej Antosiewicz z Zakładu Bioenergetyki i Fizjologii Wysiłku Fizycznego na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym.

Co z organizmem po pobycie w kosmosie. "Niektóre funkcje mogą się poprawić"

Co z organizmem po pobycie w kosmosie. "Niektóre funkcje mogą się poprawić"

Źródło:
TVN24

W czerwcu doszło do wypadku na jeziorze w Kalifornii - wysokie fale wywróciły łódź, w wyniku czego zginęło osiem osób. Wstępny raport śledczych ujawnił ważne szczegóły tragedii.

Fale przewróciły łódź, zginęło osiem osób. Wstępny raport śledczych

Fale przewróciły łódź, zginęło osiem osób. Wstępny raport śledczych

Źródło:
PAP

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze wygłosił opinię doradczą, która może mieć kluczowe znaczenie dla przyszłych działań państw na rzecz walki ze zmianami klimatu. Choć opinia nie będzie prawnie wiążąca, stanie się ważnym punktem odniesienia dla setek toczących się procesów klimatycznych na całym świecie.

Trybunał w Hadze wydał opinię, która może pomóc "uniknąć szkód zagrażających ludzkości"

Trybunał w Hadze wydał opinię, która może pomóc "uniknąć szkód zagrażających ludzkości"

Źródło:
Reuters, Center for International Environmental Law, Al Jazeera

Fala upałów nawiedziła Włochy. Miejscami temperatura przekroczyła 40 stopni Celsjusza. W środę lokalne służby medyczne podały, że prawdopodobnie z powodu wysokiej temperatury na plażach w Apulii zmarło pięć osób.  

W dwa dni na plażach we Włoszech zmarło pięć osób  

W dwa dni na plażach we Włoszech zmarło pięć osób  

Źródło:
PAP, gazzetta.it

Trzecia w tym roku fala upałów ogarnęła Półwysep Bałkański. Wysoka temperatura powietrza w połączeniu ze skąpymi opadami deszczu spowodowały, że poziom wody w serbskim jeziorze Gruza jest alarmująco niski.

Jezioro wysycha. "Sytuacja jest alarmująca"

Jezioro wysycha. "Sytuacja jest alarmująca"

Źródło:
Reuters

Turystka została zaatakowana przez niedźwiedzia brunatnego na popularnym górskim szlaku na Alasce. Kobieta doznała obrażeń niezagrażających życiu i dzięki szybkiej akcji ratunkowej została ewakuowana do szpitala.

Niedźwiedź zaatakował kobietę. "Nie była w stanie chodzić"

Niedźwiedź zaatakował kobietę. "Nie była w stanie chodzić"

Źródło:
Anchorage Daily News