Nie lubisz poniedziałku? Ten będzie już jesienny

Orbita okołosłoneczna Ziemi wyznacza w przestrzeni płaszczyznę, którą astronomowie nazywają ekliptyką. Zrzutowana na rozgwieżdżone niebo przecina ona 13 gwiazdozbiorów - 12 dobrze znanych zodiakalnych i konstelację Wężownika. Właśnie w tych trzynastu gwiazdozbiorach możemy obserwować Słońce na przestrzeni całego roku.

Podział na pory roku to efekt nachylenia osi obrotu naszej planety do ekliptyki. Gdyby wynosiło 90 stopni, na każdej szerokości geograficznej dzień trwałby zawsze tak samo długo, a Słońce zawsze górowało na jednej, określonej wysokości. Jednak oś obrotu Ziemi tworzy kąt 66,5 stopnia z ekliptyką, dzięki czemu obserwujemy zmiany pór roku, spowodowane różną długością dnia.

Ze względu na nachylenie osi obrotu Ziemi do ekliptyki ta ostatnia tworzy kąt 23, 5 stopnia z równikiem niebieskim (czyli rzutem równika ziemskiego na sferę niebieską). Słońce może więc znajdować się w od 23,5 stopnia pod równikiem niebieskim do 23,5 stopnia nad nim.

W pierwszym przypadku na półkuli północnej nasza dzienna gwiazda przebywa bardzo krótko nad horyzontem, a my nazywamy ten dzień przesileniem zimowym lub początkiem astronomicznej zimy. Pół roku później mamy do czynienia z odwrotnym przypadkiem. Występuje przesilenie letnie, Słońce najdłużej przebywa nad horyzontem, rozpoczynając tym samym astronomiczne lato.

Pomiędzy tymi dwiema datami nasza gwiazda musi przeciąć równik niebieski. Punkt przecięcia ekliptyki oraz równika niebieskiego, przez który Słońce przechodzi pomiędzy latem a zimą, astronomowie nazywają punktem Wagi. Znajdując się w nim, rozpoczyna astronomiczną jesień. Dzień w okolicach tej daty trwa dokładnie tyle samo czasu co noc, stąd też czas ten nazywa się momentem równonocy jesiennej.

Astronomiczny początek nie jest najwcześniejszym terminem inicjującym jesień. Już od 1 września trwa jesień meteorologiczna. O tej klimatycznej mówimy natomiast, kiedy średnie dobowe temperatury powietrza wahają się pomiędzy 15 a 5 st. C.

Autor: js//tka / Źródło: PAP