"Dotknęliśmy lodu Antarktydy". Żeglarski biegun południowy zdobyty przez Polaków

- Od 22ej (12.02.2015) (czasu polskiego) stoimy zacumowani do lodowca szelfowego Rossa, czyli miejsca najbardziej na południe, gdzie dochodzą oceany. Jutro planujemy krótkie zwiedzanie okolicy, a potem wyruszamy dalej - na Wyspę Rossa. Tam stoi jeszcze zbudowana 107 lat temu chata Shackletona, chcemy ją odwiedzić. To przecież jemu dedykowaliśmy ten rejs. Pragniemy także spróbować wspiąć się na szczyt góry Erebus, o wysokości 3,800 m., może nam to zając nawet tydzień. Ale z Morza Rossa pragniemy wypłynąć na pewno przed końcem lutego. Potem, po pokonaniu paku lodowego czeka nas rejs powrotny wokoło Hornu. - powiedział Piotr Kuźniar, kapitan jedenastoosobowej ekipy "Selma Expeditions".

Pytanie o datę okazało się kłopotliwe.

- W Polsce jest 22, u nas ósma rano, ale... czwartek czy piątek? Jak to liczyć? Problem w tym, że my balansujemy na granicy linii daty. Przyjmujemy jednak czas Greenwich. Jest więc jeszcze czwartek... Jaki? Tłusty? Zapomnieliśmy o tym, jesteśmy w innym świecie - dodał Kuźniar.

Ekspedycja Selma-Antarktyda-Wytrwałość wyruszyła w kwietniu 2014 roku z Ushuaia w Argentynie.

- Zaczęliśmy okrążeniem Hornu, a po ponad 17 tys. mil osiągnęliśmy Zatokę Wielorybów. Od Hobart na Tasmanii, naszego ostatniego portu przepłynęliśmy 3,862 mile (7,150 km.), w tym na silniku ok. 70 mil (130 km.), czyli mniej niż 2% (mniej niż trzy godziny - red.) całej trasy. Silnik zmuszeni byliśmy użyć tylko raz, kilka dni temu, w sytuacji bezpośredniego zagrożenia jachtu i załogi na polu gór lodowych w trakcie sztormu o sile 8 w skali Beauforta. - powiedział Kuźniar.

- Pozostały dystans, w tym dotarcie do południowych brzegów Zatoki Wielorybów, pokonaliśmy wyłącznie na żaglach. Kiedy była cisza - czekaliśmy na wiatr, a kiedy wiatr był przeciwny - halsowaliśmy. Wiele razy płynęliśmy na żaglach wśród paku lodowego, halsując między górami lodowymi. Żegluga była fascynująca. - relacjonuje rejs kapitan Piotr Kuźniar.

Kiedy 15 stycznia opuścili Hobart (Tasmania), płynęli między górami lodowymi i growlerami (odłamki gór lodowych), wzdłuż zewnętrznej bariery paku Morza Rossa. - Mieliśmy ok. 100 mil morskich (185 km) zwartego lodu na zmianę ze zbitą krą wielkości boisk piłki nożnej. Było to spore wyzwanie dla lodołamacza, a co dopiero dla jachtu manewrującego pod żaglami - dodał zastępca kapitana, Krzysztof Jasica.

Zatoka Wielorybów to wielka wyrwa w szelfowym lodowcu Rossa położona w miejscu, gdzie morze dochodzi najbliżej do Bieguna Południowego. Najzimniejszy na świecie akwen odgradza od reszty oceanów kilkusetkilometrowa bariera zbitego paku lodowego, który otwiera się tylko na kilka tygodni w roku. - Brzegi morza wyznaczają południowy kres ziemskich oceanów. Dalej na południe już tylko lód i śnieg. Kilka razy w roku dopływają tu silne statki z mocnymi silnikami, ale nigdy nie dotarł żaden jacht pod żaglami. Jesteśmy pierwsi. Miejsce to, ze względu na góry i kry lodowe, gwałtowne, nieprzewidywalne zamarzanie i wiatry o sile dochodzącej do 200 km/h, bywa dostępne tylko podczas antarktycznego lata na przełomie stycznia i lutego - zaznaczył Kuźniar.

Załoga chciała dopłynąć do miejsca, skąd w 1911 roku Amundsen rozpoczął zwycięską wyprawę na Biegun Południowy. I cel osiągnęła. To tam w swojej pierwszej, antarktycznej wyprawie w 1909 roku dotarł Shackleton i nazwał zatokę na pamiątkę spotkanego wtedy wielkiego stada wielorybów. Wyprawa "Selma-Antarktyda-Wytrwałość" to wieloetapowy projekt żeglarski, zaplanowany na łącznie ponad 33 000 km. Rejs odbywa się śladem antarktycznych ekspedycji sprzed 100 lat Sir Ernesta Shackletona. Polski jacht po odwiedzeniu Georgii Południowej i Wyspy Słoniowej w 2013 roku, w następnym opłynął w kwietniu Przylądek Horn. Latem pokonał Pacyfik szlakiem Magellana, z Chile do Australii. W grudniu z powodzeniem wziął udział w regatach Sydney-Hobart. 15 stycznia obrał kurs na Morze Rossa. - Nasze przedsięwzięcie jest żeglarskim hołdem w 100-lecie ostatniej wyprawy Shackletona - irlandzkiego podróżnika i odkrywcy, badacza Antarktydy. Do dzisiaj postawa oraz nazwa statku Endurance (wytrwałość) są symbolem poświęcenia, wytrwałości i ludzkiego braterstwa. Selma jest jedynym jachtem, który odtworzy trasy wszystkich wypraw Shackletona - wspomniał kapitan "Selmy".

Dotychczasowy rekord świata w żegludze jachtowej pod żaglami na Południe nie przekraczał południowej szerokości geograficznej 77 st. 51 min., a bezwzględny należał od tygodnia do jachtu "Katharsis II" pod dowództwem Mariusza Kopra z polską załogą pod brytyjską banderą. Osiągnął on pozycję 78 st. 43 min. 566 tysięcznych S, dopłynął do Zatoki Wielorybów, ale nie dotarł do jej brzegów. "Selma" wpisuje się na listę wynikiem 78 st. 43 min. 926 tysięcznych S. Poprzedni rekord morski należał do potężnego holownika morskiego "Arctic P.- EYOS Expeditions" (długości prawie 100 m, wysokości trzech pięter) z Nowej Zelandii i był ustanowiony 27 stycznia 2014 roku na pozycji 78 st. 43 min. 336 tysięcznych S.

Kuźniar przez kilkanaście lat prowadził drukarnię. Jasica, inżynier mechanik, przez 20 lat projektował i budował stacje radiowe. Poznali się w studenckim klubie we Wrocławiu w latach 80. Sporo razem żeglowali. W 2005 roku popłynęli razem na Antarktydę. Po powrocie uznali, że mają dość życia na lądzie. - Ja sprzedałem drukarnię, Krzysztof wziął kredyt pod zastaw mieszkania. Z grupą kilku przyjaciół zakupiliśmy jacht przystosowany do żeglugi na wszystkich morzach, bez ograniczeń. Wybraliśmy 20-metrową stalową jednostkę zaprojektowaną we Francji i zwodowaną w 1981 roku. Pieniądze na remont i życie pozyskiwaliśmy z zarobkowego pływania - wspomniał kapitan.

Kapitan Piotr Kuźniar (Wrocław) żegluje od 1978 roku. Biolog, płetwonurek, wspinacz. Entuzjasta rejsów polarnych. Urzekła go przyroda Arktyki i Antarktyki. Prowadził wyprawy po Morzu Arktycznym, Grenlandzkim, Barentsa, Norweskim, Bellinghausena, Oceanie Południowym, Morzu Weddella, w okolicach Przylądka Horn i Cieśniny Drake'a. Ma opinię, że zachowuje zimną krew w trudnych sytuacjach. Zastępca kapitana Krzysztof Jasica (Warszawa). Zaczął żeglować już w podstawówce. Z zawodu inżynier mechanik, z doświadczenia radiowiec. W duszy trochę artysta. Zastępca kapitana Tomasz Łopata (Kraków). Przepłynął 130 tysięcy mil, w tym 20 tys. jako kapitan po wodach Antarktydy. Fotograf pasjonat. Michał Gawron (Chorzów). Podróżnik, miłośnik "adrenaliny". Niezależnie od pogody wychodzi na wachtę z uśmiechem. Dusan Jamny (Praga). Studiował w Szkole Morskiej w Szczecinie, zbudował czeską stację antarktyczną na wyspie Jamesa Rossa. Piotr Lubaczewski (Żyrardów). Podróżnik, żeglarz, nurek. Większość życia spędza na wyprawach. Krzysztof Pełka (Warszawa). Filozof. Był trzy razy na Antarktydzie. Leszek Rychlik (Warszawa). Miłośnik żeglarstwa, przyrody, podróży i motocykli. Ma zacięcie sportowca i opinię "dusza człowiek". Artur Skrzyszowski (Gliwice). Instruktor narciarstwa, podróżnik. Pływa na wymagających jachtach na Antarktydę, uczestnik regat Fastnet, Sydney-Hobart. Jego marzeniem jest udział w regatach wokółziemskich Volvo Ocean Race. Damian Święs (Warszawa). Znany jest jako poszukiwacz archiwaliów. Jak podkreśla kapitan "dopingował nas do tej wyprawy od zawsze". Jacek Załuski (Gliwice). Kucharz, wielbiciel swoich psów Kury i Bociana.

Autor: AD/mk / Źródło: PAP, TVN 24