Tradycje świąteczne w Wigilię i Boże Narodzenie

Źródło:
Lasy Państwowe, gov.pl, brewiarz.pl
Boże Narodzenie 2021. Ile wydamy na święta?
Boże Narodzenie 2021. Ile wydamy na święta?
TVN24 BiS
Boże Narodzenie 2021. Ile wydamy na święta?TVN24 BiS

Święta Bożego Narodzenia to przede wszystkim czas, który spędza się z rodziną i bliskimi. W wielu domach nie może zabraknąć opłatka, choinki, potraw wigilijnych i śpiewania kolęd. Jakie są zwyczaje bożonarodzeniowe w Polsce?

Na wigilijnym stole nie może zabraknąć dodatkowego, pustego nakrycia i sianka pod obrusem.Święta Bożego Narodzenia co roku przypadają w tych samych dniach. Nie jest to święto ruchome.Tradycyjnie w Wigilię podaje się dwanaście potraw.

Święta Bożego Narodzenia

W tradycji chrześcijańskiej święta Bożego Narodzenia są upamiętnieniem narodzin Jezusa Chrystusa. W Polsce na święta te składają się trzy dni - Wigilia (24 grudnia) - nie jest to dzień wolny od pracy, Boże Narodzenie (25 grudnia) i drugi dzień świąt (26 grudnia), który obchodzony jest na pamiątkę św. Szczepana.

Tradycje wigilijne

Skąd się wzięła Wigilia? Wigilia w Polsce zaczęła być obchodzona w XVIII wieku, a w kolejnych dziesięcioleciach się upowszechniała. Obecnie jest rodzinnym świętem, dla wielu osób jednym z najważniejszych w roku.

Tradycyjnie wieczerza wigilijna rozpoczyna się, kiedy na niebie zabłyśnie „pierwsza gwiazdka”. Jednak to określenie może wprowadzać w błąd, ponieważ „pierwszą gwiazdką” zostaje najczęściej jedna z planet, które są najlepiej widoczne na niebie. „Pierwsza gwiazdka” jest upamiętnieniem Gwiazdy Betlejemskiej, która prowadziła Mędrców ze Wschodu do Betlejem.

Kiedy przy wigilijnym stole zbiorą się już wszyscy, tradycyjnie Wigilia rozpoczyna się od czytania opisu narodzenia Jezusa z Ewangelii św. Łukasza (Łk. 2, 1-14). Zwyczajowo Ewangelię czyta najstarszy członek rodziny lub głowa rodziny. Następnie wszyscy łamią się opłatkiem i składają sobie życzenia. Jest to znak pojednania i miłości.

Wigilijny opłatekPAP

Na wigilijnym stole, pod obrusem, zwyczajowo kładzie się siano. To pozostałość po obchodach przesilenia zimowego, które przypada mniej więcej w czasie świąt Bożego Narodzenia. W tradycji chrześcijańskiej jest to pamiątka tego, że Jezus urodził się w stajence.

Na wigilijnym stole ustawia się również jedno wolne nakrycie. Ma być ono pozostawione dla zbłąkanego, niespodziewanego wędrowca. Dawniej wierzono, że takie dodatkowe nakrycie przypomina o duszach zmarłych krewnych, którzy w czasie przesilenia wracali na ziemię. Obecnie wiąże się to przede wszystkim z gościnnością.

Dania wigilijne

12 potraw wigilijnych to jednak z najbardziej znanych tradycji świątecznych. Mówi się, że jest to symbol dwunastu apostołów lub dwunastu miesięcy w roku. Dawniej tradycja nakazywała mniejszą liczbę potraw. Obecne potrawy wigilijne różnią się w zależności od regionu. Przez lata w Wigilię podawano postne dania, jednak od 2003 roku takiego obowiązku wierzący już nie mają. Biskupi zachęcają mimo wszystko do przestrzegania postu.

Jakie dania na Wigilię? - barszcz czerwony i uszka z grzybami, - ryby przygotowane na różne sposoby, w tym przede wszystkim karp, - kutia, - pierogi lub krokiety z kapustą i grzybami, - kompot z suszonych owoców, - kapusta z grochem, - piernik, - makowiec.

Wiele wigilijnych potraw ma swoje znaczenie. Ryby symbolizują odrodzenie i Jezusa. Składniki kompotu z suszu to między innymi zapewniające długowieczność gruszki, dające miłość jabłka i śliwki, które odpędzają złe moce. Mak natomiast ma przynosić bogactwo.

Jeden z przesądów mówi, że należy chociaż spróbować każdej z dwunastu wigilijnych potraw, aby nadchodzący nowy rok był szczęśliwy.

Dlaczego karp na Wigilię? Karp popularność w Polsce zyskał dopiero w PRL-u. Swoją sławę „zawdzięcza” ministrowi przemysłu i handlu z czasów Władysława Gomułki o imieniu Hilary Minc. To on stworzył hasło - karp na każdym wigilijnym stole. Karp dzięki łatwej hodowli i stosunkowo niskiej cenie szturmem podbił wigilijne stoły Polaków.

Jak wybrać dobrą rybęPAP

Boże Narodzenie - tradycje i zwyczaje

Boże Narodzenie rozpoczyna się uroczystą mszą, która odprawiana jest w nocy z 24 na 25 grudnia. Pasterka to pierwsza msza w Boże Narodzenie i najczęściej odbywa się o północy. Jest ona upamiętnieniem oczekiwania przez pasterzy, którzy jako pierwsi złożyli hołd nowo narodzonemu Jezusowi.

Jedną z tradycji bożonarodzeniowych jest śpiewanie kolęd, czyli pieśni związanych z Bożym Narodzeniem. Kolędy pojawiły się na przełomie XV i XVI wieku, a popularność zyskały na przełomie XVII i XVIII wieku. Obecnie śpiewane są podczas mszy świętych, a w święta również w domach. 

Jedne z najpopularniejszych kolęd to: „Wśród nocnej ciszy” „Lulajże, Jezuniu” „Dzisiaj w Betlejem” „Przybieżeli do Betlejem” „Gdy śliczna panna” 

Co symbolizuje jemioła?

Jednym z elementów świątecznej dekoracji jest jemioła, którą wiesza się pod sufitem. Jest to symbol wieczności, a pocałunek pod nią ma gwarantować trwałość związku.

Niektórzy wieszają też jemiołę nad drzwiami wejściowymi, co ma chronić domostwo przed działaniem złych mocy.

W święta Bożego Narodzenia w domach pojawia się również inna roślina - Gwiazda Betlejemska, inaczej nazywana poinsecją. Ona również jest upamiętnieniem gwiazdy, która wskazywała drogę mędrcom.

Choinka świąteczna

Skąd się wzięła choinka? Jest wiele teorii dotyczących pochodzenia zwyczaju ubierania choinki. Jedna z nich mówi, że zwyczaj ten dotarł do Polski w XVIII-XIX wieku z Niemiec. Tam natomiast ukształtował się w XV wieku. Genezy choinki upatruje się jeszcze w czasach antycznych, kiedy z okazji świąt do świątyń i domów wnoszono ejresione, czyli przystrojone gałęzie drzewa laurowego lub oliwnego. W Polsce początkowo choinki pojawiły się w bogatszych domach mieszczan i arystokracji. Wcześniej w wielu regionach Polski pojawiała się podłaźniczka, czyli ozdobiony czubek świerka lub jodły, albo gałązka sosny wieszana pod sufitem. Była to ozdoba, która trwała w polskich domach do lat 20. XX wieku.

Co symbolizuje choinka? Niektórzy twierdzą, że jest ona symbolem rajskiego Drzewa Życia. Ozdobom przypisuje się też symbolikę rajskich owoców, a łańcuchom - węża. Są też inne interpretacje - słomiane łańcuchy, które kolorem przypominają złoto mogą symbolizować bogactwo, gwiazda na czubku - Gwiazdę Betlejemską. Na choince wieszano dawniej plony z pola, ogrodu czy lasu - słomę, kłosy zbóż, rajskie jabłuszka, orzechy, ale również ciastka czy pierniczki.

Kiedy ubiera się choinkę? Tradycyjnie choinkę ubiera się w Wigilię. Obecnie jednak coraz więcej osób przystraja świąteczne drzewko nawet na początku grudnia, aby jak najdłużej czuć było świąteczną atmosferę.

Pod choinką zwyczajowo pojawiają oczywiście prezenty, które przynosi - w zależności od regionu - Święty Mikołaj, Gwiazdor, aniołek lub dzieciątko.

Jaką choinkę kupić?

Jakie są święta w innych krajach?

W różnych krajach świata święta Bożego Narodzenia obchodzone są inaczej niż w Polsce. W Wielkiej Brytanii dzieci dla Świętego Mikołaja zostawiają ciasteczka i mleko, a na balustradzie schodów lub kominku wieszają skarpety, w których pojawiają się prezenty. Świąteczny posiłek spożywa się w gronie rodzinnym 25 grudnia, a tradycyjną potrawą jest pieczony indyk lub nadziewana gęś. Ważnym elementem jest świąteczne przemówienie królowej.

W Austrii ważnym elementem świąt są jarmarki świąteczne, na których spotykają się ze znajomymi i rodziną. Prezenty Austriakom przynosi Dzieciątko, czyli Christkindl.

W Niemczech bardzo popularne są kalendarze adwentowe, które znaleźć można w wielu domach. Dużą popularnością cieszą się też jarmarki. Święta w Niemczech rozpoczynają się Wigilią, a na stołach króluje strucla, kiełbasa i sałatka kartoflana.

Autorka/Autor:aw//mro

Źródło: Lasy Państwowe, gov.pl, brewiarz.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne. W dużej części kraju wydane zostały alarmy przed burzami, które będą obowiązywały do późnego wieczora. W mocy jest także ostrzeżenie przed upałem.

Uwaga na burze i skwar. IMGW ostrzega

Uwaga na burze i skwar. IMGW ostrzega

Źródło:
IMGW

Alert RCB został wydany w piątek przed południem. W części południowej Polski spodziewane są burze, którym mają towarzyszyć silne podmuchy wiatru. Eksperci apelują o zachowanie ostrożności.

Alert RCB. "Znajdź bezpieczne schronienie"

Alert RCB. "Znajdź bezpieczne schronienie"

Źródło:
RCB, tvnmeteo.pl

W czwartek nad Polską przechodziły silne burze. Do piątkowego poranka strażacy w całym kraju otrzymali ponad 1900 zgłoszeń o niebezpiecznych zjawiskach pogodowych. Silny wiatr uszkodził wiele budynków, w tym zabytkową bazylikę w Trzebini. Jedna osoba została ranna.

Wiatr zerwał dach zabytkowej bazyliki. Prawie dwa tysiące interwencji, jedna osoba ranna

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Nadchodzące dni - w tym weekend - upłyną nam pod znakiem zachmurzenia. Nie zabraknie także opadów deszczu, które w burzach mogą być ulewne. Na horyzoncie widać także ochłodzenie.

Przed weekendem silne burze, później przyjdzie zmiana

Przed weekendem silne burze, później przyjdzie zmiana

Źródło:
tvnmeteo.pl

Dym z pożarów lasów w centralnej i zachodniej Kanadzie spowija największe miasta kraju. W Toronto, Ottawie i Vancouver wydano ostrzeżenia przed wyjątkowo złą jakością powietrza. Do tej pory ogień strawił ogromne powierzchnie lasów i zmusił do ewakuacji ponad 35 tysięcy osób.

Ewakuowano dziesiątki tysięcy ludzi. Miliony dusi gęsty dym

Ewakuowano dziesiątki tysięcy ludzi. Miliony dusi gęsty dym

Źródło:
PAP, CBC

Pogoda na dziś. Piątek 6.06 przyniesie zróżnicowaną temperaturę. Lokalnie termometry pokażą nawet prawie 30 stopni Celsjusza. W części Polski znów prognozowane są burze. Wraz z nimi pojawią się ulewy oraz silny wiatr.

Pogoda na dziś - piątek, 6.06. Będzie blisko upału

Pogoda na dziś - piątek, 6.06. Będzie blisko upału

Źródło:
tvnmeteo.pl

We Włoszech odnotowano trzęsienie ziemi o magnitudzie 3,2. Choć siła zjawiska nie była duża, na stanowisku archeologicznym w Pompejach odnotowano pewne uszkodzenia.

Trzęsienie ziemi we Włoszech. Uszkodzenia w Pompejach

Trzęsienie ziemi we Włoszech. Uszkodzenia w Pompejach

Źródło:
Reuters

Czerwiec i lipiec to idealny czas, by spojrzeć w nocne niebo i wypatrzyć na nim obłoki srebrzyste - chmury sięgające aż nawet do 100 kilometrów nad powierzchnię Ziemi. Jak tłumaczą eksperci, ich obecność może mieć związek nie tylko z naturą, ale też z działalnością człowieka i lotami kosmicznymi.

Przyszedł czas na obserwację obłoków srebrzystych. Skąd się biorą?

Przyszedł czas na obserwację obłoków srebrzystych. Skąd się biorą?

Źródło:
PAP

Burze z silnymi opadami deszczu przetoczyły się nad amerykańskim stanem Kansas. Ulewy doprowadziły do powodzi błyskawicznej, która wystąpiła w miastach Wichita i El Dorado. Lokalne władze ogłosiły stan klęski żywiołowej.

"Wyszłyśmy z pokoju, a woda sięgała mi już do kolan"

"Wyszłyśmy z pokoju, a woda sięgała mi już do kolan"

Źródło:
CNN, Fox Weather

Już na początku przyszłego tygodnia z Florydy ma ruszyć misja kosmiczna Ax-4 z doktorem Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim na pokładzie. Polak już niedługo będzie miał szansę dotrzeć na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Na miejscu, skąd lot ma wystartować, jest już Hubert Kijek, reporter TVN24.

Odliczanie do lotu Polaka. Na miejscu jest już reporter TVN24 BiS

Odliczanie do lotu Polaka. Na miejscu jest już reporter TVN24 BiS

Źródło:
tvnmeteo.pl, TVN24

- Wyglądało to tak, jakby przyszedł celowo - stwierdziła sklepikarka z Tajlandii, komentując wejście słonia do jej sklepu. Nietypowy gość, którego pobyt w sklepie zarejestrowały kamery monitoringu, spokojnie zajadał słodycze, nim udało się go wyprosić strażnikom.

Głodny słoń wpadł do sklepu po słodycze

Głodny słoń wpadł do sklepu po słodycze

Źródło:
CNN

Choroby alergiczne są problemem cywilizacyjnym i określa się je mianem epidemii XXI wieku. Jak wskazuje Światowa Organizacja Zdrowia, zajmują już trzecią pozycję na liście najczęstszych chorób przewlekłych. Z alergiami zmagają się nie tylko dzieci, lecz także również dorośli. Sprawdź, jak rozpoznać objawy, kiedy zgłosić się do specjalisty i jak radzić sobie z alergią na co dzień.  

Alergie u osób dorosłych. Jak sobie z nimi radzić? 

Alergie u osób dorosłych. Jak sobie z nimi radzić? 

Źródło:
Otrivin

Dąb Bartek ucierpiał w wyniku wtorkowych burz. Na skutek silnego wiatru i intensywnych opadów złamał się jeden z konarów pomnika przyrody. W najbliższym czasie przy drzewie zostaną wykonane dalsze zabiegi pielęgnacyjne.

Dąb Bartek uszkodzony po burzy

Dąb Bartek uszkodzony po burzy

Źródło:
PAP

Na drzewach w Bieszczadach można zaobserwować podłużne ślady. Ubytki kory najczęściej obserwowane są na jodłach, rzadziej na innych gatunkach. Charakterystyczne rany są dziełem jednego z bieszczadzkich drapieżników.

Dziwne ślady na drzewach. Wiemy, skąd się wzięły

Dziwne ślady na drzewach. Wiemy, skąd się wzięły

Źródło:
PAP

Astronomowie odkryli nietypowy układ planetarny, w którym planeta o wielkości połowy Saturna okrąża gwiazdę ważącą pięć razy mniej od Słońca. Dotąd sądzono, że przy tak małych gwiazdach duże planety nie mogą ani powstać, ani się utrzymać. Szczegóły opisano na łamach czasopisma "Nature Astronomy".

Modele nie potrafią tego wyjaśnić. Jest jak pół Saturna, a okrąża maleństwo

Modele nie potrafią tego wyjaśnić. Jest jak pół Saturna, a okrąża maleństwo

Źródło:
PAP

Dwoje motocyklistów zderzyło się z mierzącym niemal dwa metry aligatorem na jednej z dróg na Florydzie. 67-letni mężczyzna i 25-letnia kobieta trafili do szpitala.

Motocykliści zderzyli się z aligatorem

Motocykliści zderzyli się z aligatorem

Źródło:
CNN, Associated Press, Fox News

Gęste kłęby dymu pochodzące z pożarów lasów w Kanadzie znacząco pogorszyły jakość powietrza w części Stanów Zjednoczonych. Zanieczyszczenia dotarły między innymi do stanów Wisconsin, Michigan i Minnesota. We wtorek mieszkańcy miasta Minneapolis oddychali najgorszym powietrzem na świecie.

Chmura dymu nad Stanami Zjednoczonymi. Fatalna jakość powietrza w miastach

Chmura dymu nad Stanami Zjednoczonymi. Fatalna jakość powietrza w miastach

Źródło:
Reuters, AP, CBS News, CIFFC

Firma Axiom Space po raz kolejny opóźniła start misji Ax-4. We wtorek na konferencji prasowej poinformowano, że lot Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) odbędzie się 10 czerwca.

Lot Polaka w kosmos znów przełożony. Kiedy Sławosz Uznański-Wiśniewski poleci w kosmos

Lot Polaka w kosmos znów przełożony. Kiedy Sławosz Uznański-Wiśniewski poleci w kosmos

Źródło:
tvnmeteo.pl, Axiom Space, PAP, POLSA

We wtorek 3.06 pogoda znów jest dynamiczna. W części kraju występują burze z opadami deszczu oraz gradu. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia i nagrania z Mazur i województwa śląskiego.

Burze w Polsce. Interweniowały służby

Burze w Polsce. Interweniowały służby

Aktualizacja:
Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Wodnisty katar, swędzenie nosa czy uporczywe kichanie to uciążliwe objawy związane z alergicznym nieżytem nosa (ANN). To jedna z najczęstszych chorób alergicznych, która może występować zarówno sezonowo, jak i przez cały rok. W Polsce z tą przypadłością boryka się około 22 procent społeczeństwa. Jakie są jej przyczyny i jak łagodzić objawy?

Czym jest alergiczny nieżyt nosa? Objawy, przyczyny, leczenie

Czym jest alergiczny nieżyt nosa? Objawy, przyczyny, leczenie

Źródło:
Otrivin

Grecką wyspę Kreta we wtorek po południu nawiedziło trzęsienie ziemi. Wstrząsy miały magnitudę 5. Minionej nocy, na skutek trzęsienia ziemi w Turcji, ziemia zatrzęsła się na Rodos.

Trzęsienie ziemi na Krecie

Trzęsienie ziemi na Krecie

Źródło:
tvnmeteo.pl, Protothema, PAP

14-letnia dziewczynka nie żyje, a kilkadziesiąt osób zostało rannych w wyniku trzęsienia ziemi o magnitudzie 5,8, jakie nawiedziło wybrzeże Turcji w nocy z poniedziałku na wtorek. Ludzie w panice wyskakiwali z okien oraz balkonów. Wstrząsy były odczuwalne także w Grecji.

W panice wyskakiwali z okien, 14-latka nie żyje. Trzęsienie ziemi w Turcji

W panice wyskakiwali z okien, 14-latka nie żyje. Trzęsienie ziemi w Turcji

Źródło:
AP, eKathimerini, tvnmeteo.pl, PAP

Etna wybuchła w poniedziałek, wysyłając w powietrze ogromne ilości popiołu i dymu. Na zboczach wulkanu znajdowali się turyści. Choć wulkan się uspokoił, lokalne służby monitorują jego aktywność.

"Wszystko działo się błyskawicznie". Nagranie ze zbocza Etny

"Wszystko działo się błyskawicznie". Nagranie ze zbocza Etny

Źródło:
tvnmeteo.pl, CNN, Rai News, The Independent, Reuters, ANSA

Naukowcy przebadali zwyczaje kilkudziesięciu tysięcy pracujących w USA pielęgniarek po 50. roku życia. Zauważyli, że kobiety, które wypijały od jednej do trzech filiżanek kawy dziennie, mogą mieć większą szansę na zachowanie lepszego zdrowia na starość.

Ten napój może pomóc kobietom zdrowiej się starzeć

Ten napój może pomóc kobietom zdrowiej się starzeć

Źródło:
PAP, CNN

W Namibii w rejonie rzeki Hoanib w regionie Kunene zastrzelono lwicę, która przed weekendem zagryzła na śmierć znanego namibijskiego badacza tych zwierząt oraz biznesmena.

Lwica zagryzła biznesmena. Zwierzę zastrzelono

Lwica zagryzła biznesmena. Zwierzę zastrzelono

Źródło:
PAP

Na ich trop naukowcy wpadli podczas analizy skał wulkanicznych z okolic Hawajów.

Z wnętrza Ziemi wyciekają cenne metale

Z wnętrza Ziemi wyciekają cenne metale

Źródło:
CNN, LiveScience