Oregano - właściwości, zastosowanie, uprawa, olejek z oregano

● Oregano, inaczej lebiodka pospolita, to jadalna i lecznicza roślina z rodziny jasnotowatych. ● Oregano używane jest w kuchni, szczególnie w potrawach z basenu Morza Śródziemnego. ● Oregano można uprawiać z powodzeniem w domowych warunkach. ● Olejek z oregano ma szereg właściwości zdrowotnych, działa m.in. odkażająco, przeciwzapalnie, przeciwwirusowo, przeciwgrzybicznie. ● Olej z oregano można zrobić w domu, zalewając gałązki lebiodki pospolitej olejem jadalnym i odstawiając na kilka tygodni w ciepłe miejsce.

Oregano, czyli lebiodka pospolita lub dziki majeranek (Origanum vulgare) to wieloletnia roślina jadalna i lecznicza z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Oregano pochodzi z rejonu śródziemnomorskiego, a w starożytnej Grecji nazywano go "ziołem szczęścia" i traktowano jako symbol szczęścia. Oregano jest niezastąpione w daniach kuchni włoskiej i greckiej (greckie oregano uważane jest za najbardziej aromatyczne). Ma też duże zastosowanie w ziołolecznictwie ze względu na swoje właściwości prozdrowotne.

Lebiodka pospolita, czyli oregano, rośnie w niemal całej Europie. W Polsce może być z powodzeniem uprawiana w doniczkach i ogrodach. Lebiodka pospolita rośnie też dziko w zaroślach, na obrzeżach lasów i na słonecznych terenach podgórskich. Liście oregano mają cierpki, aromatyczny zapach. Krzaczki lebiodki pospolitej są dość silnie rozgałęzione, osiągają ok. 20-80 cm wysokości. Oregano kwitnie na różowo od lipca do września.

Oregano pasuje do dań kuchni śródziemnomorskiej. Jest składnikiem m.in. ziół prowansalskich. Dodaje się go do zup, duszonych i pieczonych warzyw oraz mięs. Wspaniale smakują frytki z dodatkiem oregano, posypuje się nim także pizzę. Oregano można dodawać do ryb i makaronów oraz dressingów do sałatek. Można nim aromatyzować oleje jadalne, a nawet alkohole. 

Napary z ziela oregano oraz olejek stosuje się ze względu na ich właściwości: - przeciwbakteryjne, - antywirusowe, - przeciwgrzybicze, - przeciwpasożytnicze, - antyoksydacyjne, - przeciwzapalne, - wykrztuśne, - rozkurczowe.

Oregano ma również obniżać poziom cukru we krwi i zmniejszać ryzyko nowotworów. Oregano reguluje też trawienie - warto pić napar z liści lebiodki pospolitej i dodawać oregano do ciężkostrawnych dań. Łagodzi również stłuczenia - wystarczy przyłożyć ciepły okład z oregano na miejsce stłuczenia.

Oregano można z powodzeniem uprawiać w doniczce na domowym parapecie i w ogrodzie. Oregano potrzebuje dużo słońca, bogatej przepuszczalnej gleby i ciepła. Podlewamy regularnie, ale nie dopuszczamy do przelania. Dorosłe oregano zniesie nawet chwilowe okresy suszy. Lebiodkę pospolitą można rozmnażać z nasion lub sadzonek. Warto przycinać oregano, by zachowało zwarty kształt, a kwiaty ucinać zaraz po zakwitnięciu. 

Olejek z oregano powstaje z suszonej lub świeżej lebiodki po destylacji z parą wodną. Taki olejek oraz olejek z dzikiego oregano, można kupić w aptekach, sklepach ekologicznych, zielarskich, internetowych w postaci kropli lub kapsułek. Cena olejku z oregano to ok. 10 do ponad 100 zł. Kupując olejek z oregano, warto sprawdzić skład i wybrać ten naturalny bez sztucznych i niepotrzebnych dodatków.

Olejek z oregano ma udowodnione właściwości lecznicze. W olejku z oregano znajdują się m.in. fenole: karwakrol i tymol, składniki o działaniu m.in. przeciwbakteryjnym. Olej z oregano pomaga na problemy trawienne w przypadku niestrawności, biegunki, skurczów żołądka. Łagodzi także dolegliwości związane z chorobą wrzodową żołądka. Stosowany przy kaszlu mokrym i infekcjach górnych dróg oddechowych ułatwia odkrztuszanie.

Olejek z oregano jest szczególnie zalecany w przebiegu grzybiczego zapalenia skóry drożdżakiem Candida albicans. Wystarczy dodać go do kosmetyku, którym smarujemy skórę, a także nanosić dwa razy dziennie bezpośrednio na zmiany grzybicze. Olejek z oregano stosuje się także z dobrym skutkiem w leczeniu zakażeń lamblią

Aby zrobić olej z oregano, należy wymieszać jedną część olejku z oregano z dziewięcioma częściami oleju jadalnego (oliwy, oleju rzepakowego, słonecznikowego). Można również do butelki włożyć świeże gałązki oregano, zalać oliwą lub olejem i odstawić w ciepłe miejsce na ok. trzy tygodnie, co jakiś czas wstrząsając butelką. W ten sposób otrzymamy aromatyzowany olej z oregano, idealny do celów spożywczych.

To, jak stosujemy olej z oregano, zależy od tego, w jakim celu chcemy go użyć. Zazwyczaj producenci gotowych olejków sugerują spożywanie preparatu dwa lub trzy razy dziennie w ilości określonej na opakowaniu. Olejek z oregano można:

wymieszać z innym olejem roślinnym, np. z oliwą. Aby otrzymać 10-proc. roztwór olejku z oregano, należy wymieszać 1 ml olejku z oregano z 9 ml oliwy. Taką mieszankę możemy dodawać do sosów do sałatek, makaronu, polewać nią pizzę;

stosować do inhalacji na zatoki, katar, kaszel - ok. 30 kropli olejku na jedną inhalację;

nanosić bezpośrednio na skórę - w przypadku zmian skórnych, takich jak trądzik czy grzybica. Należy jednak rozcieńczać go z olejem jadalnym (patrz wyżej) lub kosmetycznym, ponieważ może podrażniać skórę. Zalecane stężenie roztworu olejku z oregano do stosowania na skórze u dorosłej osoby to 1 proc.;

dodawać do naparów na problemy trawienne;

pić z herbatą na przeziębienie i problemy żołądkowe.

Nie powinno się stosować olejku z oregano dłużej niż siedem dni. Po tym czasie warto zrobić dwutygodniową przerwę.

Olejek z oregano może zmniejszać przyswajalność żelaza, dlatego bez konsultacji z lekarzem nie powinny go stosować dzieci, kobiety w ciąży oraz matki karmiące. Jeśli lekarz wyrazi zgodę, olejek z oregano podajemy dziecku rozcieńczony w innym oleju jadalnym lub w jogurcie. Jeśli chcemy stosować go na skórę dziecka, rozcieńczamy olejek z oregano w olejku kosmetycznym lub jadalnym. Zwykle dawkowanie olejku z oregano dla dzieci określa się na jedną kropelkę. W przypadku stosowania na skórę, u dzieci należy stosować 0,2 proc. roztwór olejku z oregano.