Wynalazki Leonarda da Vinci: rower, helikopter, spadochron

● Leonardo da Vinci żył 67 lat, ale odcisnął swoje piętno na wielu dziedzinach życia przełomu XV i XVI wieku - malarstwie, ówczesnym teatrze, naukach inżynieryjnych, czy wreszcie wojskowości.

● Da Vinci zasłynął swoimi dziełami: “Mona Lisą”, "Ostatnią Wieczerzą", czy znajdującą się w polskiej kolekcji “Damą z gronostajem”, do dziś uznawanymi za przykłady ponadczasowego malarskiego geniuszu.

● Znaczna część notatek sporządzanych przez całe życie przez Leonarda da Vinci jest dostępna online.

Leonardo da Vinci był nieślubnym dzieckiem urodzonym w 1452 roku w toskańskiej miejscowości Vinci niedaleko Florencji we Włoszech. Status nieślubnego dziecka nie pomagał mu w zdobyciu dobrego wykształcenia, ale nie przeszkodził w zdobywaniu szerokiej wiedzy z różnych dziedzin. W wieku 15 lat da Vinci został uczniem florenckiego malarza Andrei del Verrocchio. Tam rozwijał swoje umiejętności artystyczne. 

W 1482 roku przeniósł się do Mediolanu, gdzie m.in. pracował jako inżynier wojskowy dla księcia Ludwika Sforzy i rozwijał swoje wojenne maszyny. W Mediolanie spędził 17 lat. Później podróżował do Rzymu, Wenecji, czy Paryża, gdzie pracował nad wieloma projektami, koncentrując się przede wszystkim na sztuce i studiach anatomicznych. Da Vinci zostawił po sobie wiele ponadczasowych dzieł sztuki i wyprzedzających epokę wynalazków. Zmarł w 1519 roku we Francji, w wieku 67 lat.

Leonardo da Vinci był człowiekiem niezwykle ciekawym świata, o bardzo szerokim wachlarzu zainteresowań. Przez niemal całe życie prowadził bardzo dokładne i wyczerpujące notatki ze swoimi spostrzeżeniami, przemyśleniami, projektami, ale też sprawami przyziemnymi i codziennymi - jak listy zakupów czy zestawienia wydatków. Pisał je tzw. pismem lustrzanym, wyglądającym jak odbicie pisma w lustrze. Wynikało to najprawdopodobniej z jego leworęczności - pisząc pismem lustrzanym unikał rozmazywania tekstu dłonią bezpośrednio po jego zapisaniu.

Do obecnych czasów nie przetrwały wszystkie notatki. Z jego notesów przez lata wyrywano kartki, które trafiały pojedynczo bądź po kilka do prywatnych zbiorów. Dziś wiadomo o istnieniu kilku tysięcy stron zapisanych ręką geniusza. Na szczęście w większości są one dostępne w publicznych zbiorach. A dostęp do nich jest całkiem łatwy - ponieważ zostały zdigitalizowane.

Kodeks Atlantycki - największy zbiór, który powstał w latach 1489-1492. Kodeks Forester - zbiór z lat 1487-1490. Traktat o locie ptaków - powstał na przełomie XV i XVI wieku.

Leonardo da Vinci wielu osobom kojarzy się przede wszystkim z malarstwem. Niewątpliwe każdy zna jego największe dzieła: “Monę Lisę”, “Ostatnią wieczerzę” czy pozostającą w polskiej kolekcji “Damę z gronostajem”. Trzeba jednak pamiętać, że da Vinci w swoim życiu wykonał więcej projektów technicznych niż tych związanych ze sztuką. 

Rower Leonarda da Vinci. Z postacią artysty związana jest historia roweru. Mówi się, że to właśnie da Vinci miał pierwszy wizję pojazdu, przypominającego rower. Miał on mieć dwa koła, szprychy, kierownicę, zębatkę, łańcuch i mechanizm korbowy. Szkic tego wehikułu odnaleziony został jednak dopiero w 1974 roku. Przez wcześniejsze stulecia był jednak ukryty i trudno powiedzieć, że mógł mieć wpływ na powstanie roweru. Za pierwszy rower na świecie uważa się natomiast ten, który został wynaleziony w 1817 roku przez niemieckiego barona Karla von Draisa. Był to pierwszy dwukołowy środek transportu, który napędzany był przez człowieka.

Da Vinci stworzył wiele projektów maszyn latających. Jedną z nich - wyróżniającą się, ponieważ nie jest próbą naśladowania ruchu ptasich skrzydeł - jest helikopter, nazywany również śrubą powietrzną. Projekt wymyślony został najprawdopodobniej na potrzeby teatru i zapierających dech w piersi efektów, z których słynął Leonardo na początku pobytu w Mediolanie. Mechanizm składał się ze spiralnie skręconego płótna, drewnianych słupków i drutu. Cała ta machineria powinna wirować wokół osi i - w teorii - wznosić się. Niestety twórca nie wspomina, gdzie i jak miałby w tym wszystkim odnaleźć się pilot.

Leonardo fascynował się lotnictwem. Jego najsłynniejszym wynalazkiem była właśnie maszyna latająca, która inspirowana była nietoperzami, latawcami i ptakami. Rama maszyny miała rozpiętość skrzydeł przekraczającą 33 stopy, rama była sosnowa i pokryta jedwabiem. Aby napędzić skrzydła, pilot leżący na desce, miał pedałować korbą. 

W związku z tym, że da Vinci tworzył wiele projektów maszyn latających, powstał też awaryjny środek ucieczki, czyli spadochron. W jego opisie można przeczytać o lnianym namiocie z uszczelnionymi wszystkimi otworami. Czasza więc była trójkątna, a nie zaokrąglona jak obecnie. Wynalazek nigdy nie został zbudowany i przetestowany przez da Vinci. Za oficjalnego wynalazcę spadochronów uważa się Sebastoiana Lenormanda.

Maszyny wojenne Leonarda da Vinci. Najsłynniejszą z nich jest czołg. Wyglądem przypomina on żółwia połączonego ze statkiem kosmitów. Pancerz zbudowany jest z metalowych płyt, które dzięki ukośnemu położeniu miały lepiej odbijać naboje. Machineria miała być napędzana siłą mięśni załogi (która mogła liczyć do ośmiu osób). W projekcie był jednak błąd, odwrotnie ułożone koła zębate. Uznaje się, że jest on celowy, aby nikt nie mógł bez poprawek twórcy zbudować maszyny.

Poza czołgiem wśród wojennych wynalazków były również działo wielolufowe, które można uznawać za pierwowzór karabinu maszynowego, działo parowe, wielką kuszę na kołowym podwoziu, a nawet sprzęt do nurkowania. Leonardo był też twórcą zamku kołowego. Mechanizm ten pozwalał na wykrzesanie iskry zapalającej proch na przykład w muszkiecie. 

Źródło: PWN, “Leonardo da Vinci”, da-vinci-inventions.com, histmag.org

Bibliografia:

encyklopedia.pwn.pl - "Leonardo da Vinci" “Leonardo da Vinci”, Walter Isaacson da-vinci-inventions.com histmag.org "Latajacy cyrk Leonarda da Vinci"