Przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk zapowiedział w czwartek, że jeszcze przed szczytem Unii Europejskiej spotka się z premier Wielkiej Brytanii Theresą May, by przeprowadzić rozmowy "ostatniej chwili". Unijna "27" przygotowuje deklarację o gwarancjach dla Londynu. Do Brukseli przybył także po południu premier Mateusz Morawiecki.
Na szczycie, który rozpoczął się w czwartek, omówione zostaną kwestie wieloletniego budżetu UE, a następnie brexitu. Spotkanie będzie podzielone na dwie części. Najpierw May ma przedstawić pozostałym przywódcom sytuację w swoim kraju i oczekiwania co do możliwej pomocy. Następnie - według nieoficjalnych informacji - już w formacie UE27 szefowie państw i rządów będą się zastanawiać, w jaki sposób odpowiedzieć.
"Przed Radą Europejską spotkam się z premier Theresą May na rozmowy ostatniej chwili" – napisał Donald Tusk na Twitterze.
Według przygotowanego na szczyt projektu oświadczenia, do którego dotarł Reuters, unijna "27" wyrazi gotowość do rozpatrzenia, czy możliwe będą dalsze gwarancje dla Wielkiej Brytanii.
Dokument, jaki może przyjąć szczyt, ma pomóc brytyjskiej premier przekonać parlamentarzystów w jej kraju do poparcia wynegocjowanej przez obie strony umowy o wyjściu Zjednoczonego Królestwa z UE.
Najbardziej prawdopodobną opcją jest przyjęcie deklaracji bądź protokołu wyjaśniającego i gwarantującego do zapisów umowy dotyczących granicy między Irlandią a Irlandią Północną.
Morawiecki: Polska chce łagodzić stanowiska
Premier Mateusz Morawiecki, który w czwartek po południu przybył na szczyt, zaznaczył w rozmowie z dziennikarzami, że głównym tematem spotkania będzie kwestia brexitu. Poza kwestią brytyjską, omawiany ma być również incydent na Morzu Azowskim.
- W obszarze brexitu, czyli tego bardzo trudnego i kluczowego tematu Rady Europejskiej, Polska stara się łagodzić stanowiska, sugerować partnerom, by wypracowywali jak najbardziej kreatywne rozwiązania - powiedział Mateusz Morawiecki.
- Cieszymy się z tego, że obie strony, czyli Komisja Europejska, która negocjuje, i Wielka Brytania, rozumieją to i cały czas utrzymujemy to nasze stanowisko - powiedział dziennikarzom premier.
Morawiecki w środę odpowiadając na pytania posłów podczas debaty nad wotum zaufania dla jego rządu ocenił, że brexit to wciąż problem dla Unii. Przekonywał, że obóz rządzący prowadził takie działania, żeby doprowadzić do kompromisu Wielkiej Brytanii z UE. - Życzyłbym sobie tylko, żeby w wyniku tych zawirowań Wielka Brytania została w Unii Europejskiej - tak by było pewnie najlepiej dla Polski - mówił szef polskiego rządu.
Chcą uniknąć "twardej granicy"
Umowa w sprawie brexitu zakłada, że - w razie braku innego rozwiązania - Zjednoczone Królestwo byłoby zmuszone do pozostania w unii celnej i elementach wspólnego rynku UE. Mogłyby też powstać granice regulacyjne między Wielką Brytanią a Irlandią Północną. Te zmiany pozwoliłyby na uniknięcie powrotu twardej granicy między Irlandią Północną a Irlandią i kontynuację trwającego od 1998 roku procesu pokojowego.
Z nieoficjalnych informacji wynika, że "27", aby odpowiedzieć na obawy sceptyków na Wyspach, miałaby zagwarantować, że nawet po wejściu w życie tego rozwiązania celem UE byłoby wynegocjowanie umowy w sprawie przyszłych relacji z Wielką Brytanią i tym samym rezygnacja z wyjścia awaryjnego.
Rozmów nie ułatwia sytuacja wewnętrzna w Wielkiej Brytanii. May wprawdzie obroniła się w środę przed wnioskiem o udzielenie jej wotum nieufności jako przewodniczącej Partii Konserwatywnej. Wynik głosowania jest jednak gorszy od spodziewanego, bowiem posłuszeństwo szefowej rządu wypowiedziało aż 37 proc. posłów jej macierzystego ugrupowania. Zapowiada to brak rozwiązania problemu niewystarczającej większości głosów w Izbie Gmin dla proponowanej treści umowy wyjścia Wielkiej Brytanii z UE.
Renegocjacje umowy mało prawdopodobne
Wiceszef MSZ ds. europejskich Konrad Szymański stwierdził, że nie widzi gotowości do renegocjowania dopiero co zatwierdzonej przez obie strony umowy. - Wyobrażam sobie na przykład dodatkowe dokumenty towarzyszące umowie wyjścia. Tak rozwiązaliśmy problem ratyfikacyjny umowy stowarzyszeniowej Unia Europejska-Ukraina. Wtedy pomogło - powiedział.
Kolejnym tematem szczytu ma być budżet Wspólnoty na lata 2021-2027. Donald Tusk zaproponował, aby porozumienie w tej sprawie zostało osiągnięte do jesieni przyszłego roku.
Szymański mówił, że pierwotna propozycja Komisji Europejskiej w sprawie Wieloletnich Ram Finansowych na lata 2021-2027 jest szeroko krytykowana.
Poszukiwanie kompromisów
- Odbudowaliśmy grupę przyjaciół polityki spójności, w której jest 17 państw Unii Europejskiej. Nowy budżet Unii musi być mniejszy ze względu na brexit, który oznacza spadek wpływów do budżetu o ponad 80 miliardów euro. Polska jest coraz bogatszym krajem, co także ograniczy rolę wsparcia unijnego wobec naszego kraju i całej Europy Środkowej. Rozumiemy też potrzebę silniejszego wspierania polityki obronnej Unii Europejskiej oraz powstrzymywania presji migracyjnej na Europę - powiedział Szymański.
- Jesteśmy gotowi do poszukiwania sensownych kompromisów, ale nie zgodzimy się na nieproporcjonalne cięcia w polityce spójności i polityce rolnej. Dlatego ta propozycja Komisji Europejskiej nie przejdzie - ocenił.
W czwartek przywódcy mają też omówić wnioski dotyczące polityki zagranicznej, w tym poruszyć temat eskalacji działań na Morzu Azowskim i kwestię szczytu UE-Liga Państw Arabskich, który odbędzie się w lutym przyszłego roku.
Wiceszef MSZ podkreślił, że Polska popiera intensyfikację współpracy UE z państwami Afryki Północnej w celu powstrzymania presji migracyjnej na Europę.
Piątkowe dyskusje unijnych liderów podczas szczytu mają być natomiast zdominowane przez kwestię wdrożenia postanowień w sprawie migracji z czerwcowego szczytu, kwestię jednolitego rynku, zmian klimatycznych, walce z dezinformacją, rasizmem i ksenofobią.
Autor: asty//kg,mtom / Źródło: PAP