"Nikt z przywódców Rosji nie jest nietykalny". Specjalny trybunał rozliczy agresję wobec Ukrainy

We wtorek eksperci prawni Komisji Europejskiej, Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, Rady Europy, Ukrainy i 37 państw stworzyli podstawy prawne dla działania trybunału ds. agresji przeciwko Ukrainie.

Sekretarz generalny Rady Europy Alain Berset podkreślił, że osiągnięto "ważny postęp" w tworzeniu trybunału ds. agresji wobec Ukrainy. - Rada Europy stała przy Ukrainie od pierwszego dnia wojny - podkreślił szef Rady, która od początku była zaangażowana w inicjatywę tworzenia trybunału.

Sąd ten powstanie na mocy porozumienia między rządem Ukrainy i Radą Europy. Berset podkreślił, że powołanie trybunału umożliwi Ukrainie i Unii Europejskiej wykorzystanie w pełni doświadczenia i eksperckiej wiedzy Rady Europy.

CZYTAJ RÓWNIEŻ – MSZ: interpretacja sformułowana przez Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości spójna z interwencją Polski

- Widzimy dziś ważny postęp, o znaczącym wpływie dla narodu Ukrainy na kolejne pokolenia. Jednak ciężka praca dopiero się zaczyna. Nie zatrzymamy się, dopóki Rosja nie zostanie całkowicie pociągnięta do odpowiedzialności i sprawiedliwości nie stanie się zadość - oświadczył Berset.

Przypomniał, że Europejski Trybunał Praw Człowieka rozważa obecnie "ponad cztery tysiące spraw przeciwko Rosji związanych z wydarzeniami na Krymie, w Donbasie i wojną na Ukrainie".

- Nikt z przywódców Rosji nie jest nietykalny i to jest przesłanie trybunału ds. zbrodni agresji przeciwko Ukrainie - powiedziała we wtorek na konferencji prasowej szefowa dyplomacji UE Kaja Kallas.

Estonka przemawiała w Brukseli po spotkaniu specjalnej grupy ds. powołania trybunału. To inicjatywa, z którą jako pierwsza wystąpiła Rada Europy w połowie 2022 roku, a następnie została ona poparta m.in. przez unijne instytucje.

Kallas podkreśliła, że istnieje szerokie międzynarodowe poparcie dla tej inicjatywy. - Rozliczalność jest również integralną częścią sprawiedliwego i trwałego pokoju. Trybunał musi zostać utworzony zanim wojna się skończy - stwierdziła dodając, że prawnicy w Brukseli kończą pracę nad dokumentami legislacyjnymi.

- Oczywiście jest wiele kwestii prawnych związanych z takim trybunałem, ale myślę, że prawnicy wykonali świetną robotę i możemy zdecydowanie podjąć dalsze kroki - dodała Kallas.

Unijny komisarz ds. sprawiedliwości Michael McGrath, który także wziął udział w konferencji, przypomniał, że spotkanie odbywa się prawie trzy lata od rozpoczęcia rosyjskiej inwazji, a praca na rzecz powołania instytucji obrazuje zbiorowe zaangażowanie na rzecz sprawiedliwości dla Ukrainy i zasad, którymi kieruje się międzynarodowy system prawny.

Jego zdaniem "specjalny trybunał odegra kluczową rolę w zagwarantowaniu odpowiedzialności za rosyjską agresję na Ukrainę", a jednocześnie będzie domagać się "sprawiedliwości dla ofiar i zadośćuczynienia za wyrządzoną krzywdę".

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Prezydent Ukrainy wezwał do utworzenia trybunału dla rosyjskich elit politycznych i wojskowych

- Gdy specjalny trybunał zacznie działać, władze Ukrainy będą mogły kierować krajowe dochodzenia i postępowania karne związane ze zbrodnią agresji do prokuratora specjalnego trybunału. W tym procesie Ukraina prześle również odpowiednie dowody do trybunału - opisał McGrath.

Wyjaśnił też, że specjalny trybunał zostanie utworzony w ramach instytucjonalnych Rady Europy, co zagwarantuje, że postępowania karne będą prowadzone zgodnie z obowiązującymi międzynarodowymi regulacjami dotyczącymi praw człowieka.

Specjalny trybunał zostanie utworzony na mocy porozumienia między rządem Ukrainy a Radą Europy. Po rozpoczęciu działalności będzie miał prawo pociągnąć do odpowiedzialności rosyjskich przywódców politycznych i wojskowych, którzy ponoszą największą odpowiedzialność za zbrodnię agresji.

We wtorek Komisja Europejska przyjęła również zalecenie dotyczące udziału w formalnych negocjacjach w sprawie utworzenia Międzynarodowej Komisji Roszczeniowej dla Ukrainy.

KE będzie organem odpowiedzialnym za przegląd, ocenę i rozstrzyganie kwalifikujących się roszczeń zarejestrowanych w Rejestrze Szkód oraz ustalanie kwoty odszkodowania należnego w każdym przypadku. Utworzenie Komisji Roszczeniowej ma być kluczowym krokiem w kierunku rekompensaty dla ofiar wojny.