Ukraińskie ministerstwo infrastruktury informowało w niedzielę, że w związku z decyzją Rosji o zawieszeniu udziału w inicjatywie zbożowej, ruch 218 statków uczestniczących jest zablokowany. Później Reuters przekazał, że ONZ, Turcja i Ukraina zgodziły się na plan odblokowania 14 statków, które znajdują się na wodach tureckich. Doradca prezydenta Zełenskiego Mychajło Podolak stwierdził, że Rosja sięga po groźbę głodu w ubogich państwach, ponieważ jej inne groźby okazały się bezskuteczne.
Decyzję o opuszczeniu tak zwanej inicjatywy zbożowej, dotyczącej transportu żywności z ukraińskich portów, rosyjskie ministerstwo obrony ogłosiło w sobotę. Powodem miał być rzekomy "atak terrorystyczny na okręty Floty Czarnomorskiej i statki cywilne, które biorą udział w zabezpieczeniu korytarza zbożowego". O przeprowadzenie "ataku" oskarżono stronę ukraińską, której - według rosyjskich zarzutów - mieli rzekomo pomagać "brytyjscy specjaliści".
W sobotę rano w Sewastopolu, który jest bazą rosyjskiej Floty Czarnomorskiej, słychać było eksplozje. Ukraiński portal zn.ua poinformował, że zamknięto dla żeglugi zatokę pomiędzy północną i południową częścią miasta. Propagandowe media rosyjskie oświadczyły, że okręty Floty Czarnomorskiej "odpierają atak dronów" - relacjonował serwis.
Następnie rosyjska administracja Krymu oskarżyła stronę ukraińską o "zmasowane" uderzenie na obiekty infrastruktury wojskowej i zapewniła, że atak został odparty przez rosyjską obronę przeciwlotniczą. Ukraińskie dowództwo operacyjne Południe poinformowało w oficjalnym oświadczeniu, że nie może potwierdzić doniesień o zniszczeniu trzech rosyjskich okrętów przenoszących pociski manewrujące Kalibr. Przyczyną incydentu mogło być "nieudane odpalenie rakiet obrony przeciwlotniczej" - oceniła rzeczniczka dowództwa operacyjnego Południe ukraińskiej armii Natalia Humeniuk.
Ukraińskie ministerstwo: zablokowanych 218 statków uczestniczących w transporcie zboża
Ukraińskie ministerstwo infrastruktury przekazało w niedzielę, że w związku z decyzją Rosji ruch 218 statków uczestniczących w tzw. inicjatywie zbożowej jest zablokowany.
"W związku z tym, że strona ukraińska według stanu z 30 października nie ma pozwolenia od Wspólnego Centrum Koordynacyjnego na przepłynięcie bezpiecznym korytarzem i przeprowadzenie inspekcji, 218 statków faktycznie jest zablokowanych na swoich bieżących pozycjach" - czytamy w komunikacie resortu.
Jak sprecyzowano, wśród tych statków jest 95 już załadowanych jednostek, które wypłynęły z ukraińskich portów i czekają na inspekcję, 101 statków czekających na inspekcję, by wpłynąć do ukraińskich portów oraz 22 załadowane statki czekające na wyjście z ukraińskich portów.
"Chcemy podkreślić, że od chwili wypłynięcia pierwszego statku udało się wyeksportować ponad 9 mln ton żywności, w tym ponad 5 milionów ton do krajów Afryki i Azji" - napisał resort.
Podolak: Rosja sięga po groźbę głodu, ponieważ inne groźby nie działają
Do zawieszenia przez Rosję swojego udziału w tzw. inicjatywie zbożowej odniósł się wcześniej także doradca prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego, Mychajło Podolak.
W komentarzu na Twitterze nazwał takie postępowanie "rosyjską klasyką" i porównał je do zachowania "bandziora". "Rosyjska klasyka (...). Gdy nikt nie padł na kolana po oświadczeniach (Rosji) o (ukraińskiej) 'brudnej bombie', komarach bojowych i zaminowaniu zapory (w kachowskiej elektrowni wodnej - red.), to wracamy do grożenia biednym krajom głodem i zrywamy umowę zbożową - napisał doradca prezydenta. Dodał następnie: "bandzior pozostaje bandziorem, nawet w Afryce...".
Polskie MSZ: to dowód, że Rosja nie zamierza dotrzymywać żadnych porozumień międzynarodowych
Głos w sprawie działań Rosji zabrało także polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych, które napisało na Twitterze: "Decyzja Rosji o zawieszeniu udziału w inicjatywie zbożowej to kolejny dowód na to, że Rosja nie zamierza dotrzymywać żadnych porozumień międzynarodowych. Polska wraz z partnerami z UE jest gotowa do dalszej pracy, by pomóc Ukrainie i potrzebującym w transporcie niezbędnych towarów" - czytamy.
Turcja: rozmawiamy z Moskwą i Kijowem, by przywrócić inicjatywę zbożową
Ministerstwo obrony Turcji podało w niedzielę, że szef resortu Hulusi Akar prowadzi rozmowy ze swoimi odpowiednikami w Rosji i w Kijowie, by przywrócić funkcjonowanie tzw. inicjatywy zbożowej. Minister zaapelował do stron o unikanie wszelkich "prowokacji", które mogą wpływać na kontynuację porozumienia - podaje agencja Reutera. Resort dodał, że w niedzielę i w poniedziałek kontynuowana będzie inspekcja statków ze zbożem, czekających na wpłynięcie do cieśniny Bosfor.
Do pilnego powrotu do tak zwanej inicjatywy zbożowej wezwało Moskwę NATO. - Prezydent (Władimir) Putin musi przestać wykorzystywać żywność jako broń i musi zakończyć swoją nielegalną wojnę przeciwko Ukrainie - stwierdziła rzeczniczka NATO Oana Lungescu. - Apelujemy do Rosji o ponowne rozważenie swojej decyzji i pilne wznowienie umowy, co pozwoli na to, że żywność dotrze do najbardziej potrzebujących - dodała. Zaznaczyła, że eksport z Ukrainy przyczynił się do zmniejszenia cen żywności na świecie.
Z kolei rzecznik ONZ Stephane Dujarric przekazał, że sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres jest "głęboko zaniepokojony" sytuacją wokół umowy zbożowej i opóźnił o dzień swój wyjazd na Szczyt Ligi Państw Arabskich, aby skoncentrować się na tej kwestii - pisze Reuters. Rzecznik dodał, że Guterres prowadzi "intensywne kontakty", by doprowadzić do zakończenia rosyjskiego zawieszenia udziału w inicjatywie. Działania te mają też na celu "przywrócenie i pełne wdrożenie inicjatywy, aby umożliwić eksport żywności i nawozów z Ukrainy oraz usunąć istniejące przeszkody dotyczące eksportu rosyjskiej żywności i nawozów".
Uzgodniony plan odblokowania 14 statków na Morzu Czarnym
W niedzielę wieczorem agencja Reutera poinformowała, że ONZ, Turcja i Ukraina zgodziły się na plan odblokowania 14 statków, które znajdują się na wodach tureckich. W oświadczeniu podanym przez Wspólne Centrum Koordynacyjne (JCC) w Stambule powiedziano, że trzy delegacje zgodziły się również na zapewnienie inspekcji w poniedziałek dla 40 statków wypływających z Morza Czarnego. JCC dodało, że delegacja rosyjska została poinformowana o obu planach.
Źródło: PAP