Po oskarżeniach o wsparcie Hamasu kilka państw wstrzymało finansowanie agencji ONZ. Płyną apele, by "nie głodzić dzieci"

Komisarz generalny Agencji ONZ ds. Uchodźców Palestyńskich (UNRWA, z ang. United Nations Relief and Works Agency) Philippe Lazzarini poinformował w piątek, że otrzymał od Izraela informacje o zaangażowaniu pracowników UNRWA w atakach Hamasu na Izrael z 7 października 2023 roku i ogłosił wszczęcie dochodzenia w tej sprawie. Lazzarini podkreślał przy tym, że "te wstrząsające oskarżenia pojawiają się w chwili, gdy przetrwanie ponad dwóch milionów ludzi w Strefie Gazy zależy od pomocy, którą Agencja dostarcza od początku wojny".

Izrael, jak na razie, nie podał do publicznej wiadomości informacji czego miałyby dotyczyć zarzuty stawiane pracownikom agencji ONZ.

W wyniku tych doniesień kilka krajów, w tym Stany Zjednoczone i Niemcy, wycofały swoje finansowanie dla Agencji. Sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres zaapelował do tych państw o ponowne rozważenie tej decyzji.

- Chociaż rozumiem ich obawy – sam byłem przerażony tymi oskarżeniami – gorąco apeluję do rządów, które zawiesiły swoje wpłaty, aby przynajmniej zagwarantowały ciągłość działań UNRWA – powiedział Guterres. Zapewniał też, że "każdy pracownik ONZ zaangażowanego w akty terroru" zostanie pociągnięty do odpowiedzialności.

Powiedział, że może to obejmować wszczęcie postępowania karnego. Jednak jak podaje Reuters, jest to rzadkim posunięciem, ponieważ większość pracowników Organizacji cieszy się immunitetem funkcjonalnym, chociaż Guterres ma prawo go uchylić.

Podkreślił też, że "dziesiątki tysięcy osób pracujących dla UNRWA, z których wiele naraża się na niebezpieczeństwo, nie powinno być karanych". Sekretarz generalny ONZ poinformował, że spośród 12 pracowników UNRWA zamieszanych w "odrażające rzekome czyny" dziewięciu zostało już zwolnionych, potwierdzono śmierć jednego, a tożsamość dwóch pozostałych jest w trakcie wyjaśniania.

UNRWA zatrudnia w Strefie Gazy 13 tysięcy osób i dysponuje 300 budynkami, gdzie mieszczą się szkoły, przedszkola, przychodnie i szpitale. Rozdzielana jest tam pomoc humanitarna. Guterres powiedział, że z usług UNRWA korzysta 87 proc. ludności Strefy Gazy. Jeżeli finansowanie nie będzie przywrócone, działania UNRWA muszą zostać ograniczone już w lutym - uprzedził sekretarz generalny.

Komisarz generalny Agencji Philippe Lazzarini tego samego wezwał poszczególne kraje do "ponownego rozważenia swoich decyzji, zanim UNRWA będzie zmuszona zawiesić swoją pomoc humanitarną".

Pojawiają się też inne apele w podobnym tonie. W niedzielnym oświadczeniu tureckie MSZ przekazało, że kraj jest "zatroskany" decyzją o wstrzymaniu przekazania środków i wezwało do jej ponownego rozpatrzenia. Napisano, że to "krzywdzi głównie" palestyńskich cywilów. "UNRWA zaspokaja potrzeby milionów" Palestyńczyków - podkreślił resort, dodając, że oenzetowska agencja działa "w bardzo trudnych warunkach".

- Darczyńcy, nie głodźcie dzieci za grzechy kilku pracowników organizacji humanitarnej – powiedział Jan Egeland, sekretarz generalny Norweskiej Rady ds. Uchodźców. Wyznaczony przez ONZ ekspert ds. prawa do żywności Michael Fakhri ostrzegł, że cięcia w funduszach oznaczają, że głód w Gazie jest obecnie "nieunikniony".

Minister spraw zagranicznych Egiptu Sameh Shoukry powiedział, że jest "zaskoczony" decyzjami wstrzymaniu finansowania. - Czy to działanie jest powiązane z polityką kar zbiorowych stosowaną wobec ludności cywilnej w Gazie? - pytał na konferencji.

Prezydent Autonomii Palestyńskiej Mahmoud Abbas oskarżył Izrael o prowadzenie kampanii przeciwko ONZ-owskiej agencji.

Do niedzielnego popołudnia 10 krajów: Francja, Wielka Brytania, Niemcy, Włochy, Holandia, Szwajcaria, Finlandia, Stany Zjednoczone, Australia i Kanada - zdecydowało o wstrzymaniu finansowanie Agencji, która odgrywa kluczową rolę w niesieniu pomocy dla ludności Strefy Gazy.

"Stany Zjednoczone są skrajnie zaniepokojone zarzutami, że 12 pracowników UNRWA mogło być zaangażowanych w zamach terrorystyczny Hamasu z 7 października na Izrael. Departament Stanu tymczasowo wstrzymał dodatkowe fundusze dla UNRWA na czas przeglądu tych zarzutów i kroków, które Organizacja Narodów Zjednoczonych podejmuje, by na nie odpowiedzieć" - oznajmił szef amerykańskiej dyplomacji Antony Blinken w wydanym w piątek oświadczeniu.

Gdy od piątku w kolejnych dniach spływały informacje o kolejnych krajach decydujących się na odcięcie pieniędzy, w sobotę szef Agencji wyraził "zaszokowanie" tymi decyzjami.

Tymczasem Norwegia i Irlandia oświadczyły, że będą nadal finansować Agencję.

Izraelski minister spraw zagranicznych Israel Katz wezwał w sobotę do natychmiastowego zwolnienia kierownictwa UNRWA. Ocenił, że należy bezzwłocznie wszcząć śledztwo w sprawie wszystkiego, co wydarzyło się w Strefie Gazy w kontekście pomocy UNRWA dla Hamasu.

Katz napisał na platformie X, że po ustaniu walk w Gazie i rozpoczęciu jej odbudowy, UNRWA powinna być zastąpiona "przez agencję zaangażowaną na rzecz prawdziwego pokoju".

Rzecznik ONZ Farhan Haq odmówił ustosunkowania się do wypowiedzi Katza. - Nie odpowiadamy na (taką - red.) retorykę. UNRWA ogólnie ma bardzo duże osiągnięcia, co wielokrotnie podkreślaliśmy - oświadczył.

Od dłuższego UNRWA wysyła alarmujące komunikaty, że jej zdolność do dostarczania pomocy w Strefie Gazy jest na wyczerpaniu. W 2022 roku największymi sponsorami Agencji były Stany Zjednoczone, Niemcy, Unia Europejska i Szwecja.

UNRWA jest agencją ONZ powołaną w 1949 roku do pomocy palestyńskim uchodźcom przebywającym na terytorium Libanu, Jordanii, Syrii i Autonomii Palestyńskiej. Jest to jedyna w historii agencja ONZ stworzona do zajmowania się wyłącznie pojedynczą grupą uchodźców, pochodzących z jednego regionu świata i jednego konfliktu.

Wszystkimi innymi uchodźcami, którzy opuścili domy w związku z wszystkimi innymi konfliktami, toczącymi się od 78 lat na wszystkich kontynentach, zajmuje się Wysoki Komisarz ONZ ds. Uchodźców (UNHCR).

UNRWA jest jednym z największych pracodawców w Strefie Gazy, prowadzi m.in. sieć szkół i innych ośrodków. Od dawna była oskarżana przez Izrael o przychylność wobec Hamasu. Izrael zarzucał, że pod szkołami agencji budowane są tunele terrorystów, zaś nauczyciele biorą udział w antyizraelskiej indoktrynacji palestyńskich dzieci. Do tej pory administracja Joe Bidena nie reagowała na tę krytykę.

Placówki ONZ-owskiej agencji niejednokrotnie były atakowane przez Izrael podczas obecnej operacji wojskowej. Na skutek tych ataków zginęło ponad 100 pracowników UNRWA.