Finlandia 31. członkiem NATO. Co to oznacza dla niej i dla reszty Europy?

4 kwietnia Finlandia oficjalnie została 31. członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego. - Finlandia będzie bezpieczniejsza, a NATO silniejsze - podkreślił sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg, zaznaczając, że Finlandia dostanie "żelazne gwarancje bezpieczeństwa". Jakie konsekwencje będzie miało to rozszerzenie dla Finlandii i reszty Europy?

Podstawową konsekwencją wejścia Finlandii do NATO będzie znaczące wzmocnienie jej bezpieczeństwa. Kwestia akcesji zawsze była tematem debat w fińskiej polityce, jednak dopiero rosyjska inwazja na Ukrainę w lutym 2022 roku wywołała skokowy wzrost poparcia społecznego dla wstąpienia do NATO. W 2017 roku popierało je zaledwie 21 proc. Finów, podczas gdy w marcu 2022 roku było to niemal trzy razy więcej - 62 proc. Finów.

Wstąpienie Finlandii do NATO oznacza, że będzie ona objęta gwarancjami bezpieczeństwa wynikającymi z art. 5 Traktatu północnoatlantyckiego. Zgodnie z nim atak na choćby jednego z członków organizacji będzie potraktowany jako atak na wszystkich z nich. Inaczej mówiąc, w przypadku jakiejkolwiek agresji wobec Finlandii w jej obronie staną wszyscy członkowie NATO.

W czerwcu 2022 roku dowódca fińskich sił zbrojnych zauważył także, że członkostwo w NATO pozwoli Finlandii zwiększyć jej zdolność wczesnego ostrzegania poprzez bycie częścią systemu wspólnego nadzoru przestrzeni powietrznej Sojuszu.

ZOBACZ TEŻ: Największy sojusz wojskowy na świecie. Tak rozszerzało się NATO

Przystąpienie Finlandii do NATO ma także duże znaczenie dla NATO jako całości. Przede wszystkim oznacza ono wzmocnienie obecności Sojuszu w Europie Północno-Wschodniej, wypełniając istniejącą dotychczas "lukę" w tym regionie. Obecność tego kraju w Sojuszu "zabezpiecza interesy NATO w regionie Oceanu Arktycznego i Morza Bałtyckiego poprzez wypełnienie luki w obronie wzdłuż granicy z Rosją" - oceniał w swojej analizie Jason Institute.

Najnowsze rozszerzenie NATO zmienia również sytuację na Bałtyku. Finlandia staje się siódmym krajem w strukturach NATO leżącym nad tym akwenem. O strategicznych zmianach w związku z planowanym przyjęciem do NATO Finlandii i Szwecji mówił w TVN24 Mariusz Cielma z Nowej Techniki Wojskowej. - Z perspektywy na przykład Morza Bałtyckiego, o którym bardzo często się mówi, to nawet pojawiła się dzisiaj taka wypowiedź, że ono stanie się wręcz morzem wewnętrznym NATO - zauważał ekspert w 2022 roku, gdy planowano, że Finlandia i Szwecja wejdą do Sojuszu jednocześnie.

Akcesja Finlandii do NATO oznacza jednocześnie, że długość granicy państw Sojuszu z Rosją ulegnie podwojeniu. Dotychczasowe 1215 kilometrów granicy lądowej Rosji z pięcioma krajami członkowskimi NATO po akcesji Finlandii wydłuża się aż o 1340 kilometrów.

Oznacza to "poważną zmianę w krajobrazie bezpieczeństwa w północno-wschodniej Europie", oceniła stacja CNN. Dostateczne zabezpieczenie dwukrotnie dłuższej granicy jest wyzwaniem zarówno dla Rosji, jak i NATO, jednocześnie jednak zwiększa możliwości prowadzenia rozpoznania i wywiadu przez kraje Sojuszu.

Można uznać to także za porażkę wieloletnich starań Rosji, by nie dopuścić do wejścia Finlandii do NATO. "W dłuższej perspektywie akcesja Finlandii i Szwecji będzie oznaczać poważne polityczne i psychologiczne konsekwencje dla Moskwy", w październiku 2022 roku stwierdzali eksperci Centrum Carnegie. Jak zauważali, wzdłuż granicy z Finlandią Rosja posiada terytorium przypominające długi, "zalesiony korytarz słabo zaludnionych ziem pomiędzy Murmańskiem i Petersburgiem". "W jaki sposób Moskwa planuje go bronić, dopiero się okaże" - oceniono, dodając, że obecnie część ze stacjonujących w tym regionie sił została dodatkowo wywieziona na front w Ukrainie.

ZOBACZ TEŻ: Finlandia w NATO. Kreml: to wkraczanie w bezpieczeństwo Rosji

Finlandia jako członek NATO nie tylko sama będzie korzystać ze zwiększonego bezpieczeństwa, ale także zapewni wymierne korzyści reszcie sojuszu. - Najważniejsze jest dla nas bezpieczeństwo Finlandii, ale jako członek NATO, Finlandia będzie też ponosić odpowiedzialność za bezpieczeństwo całego Sojuszu - zaznaczała premier Sanna Marin po ogłoszeniu w maju 2022 roku ubiegania się o przystąpienie do NATO.

W praktyce, jak odnotowywał Jason Institute, obecność Finlandii w NATO oznacza wzmocnienie potencjału militarnego Sojuszu. Ten niewielki kraj, liczący ok. 5,5 miliona mieszkańców, posiada ok. 280 tysięcy żołnierzy i 870 tys. przeszkolonych rezerwistów. W Finlandii nie zniesiono także poboru do wojska, jak zrobiła to większość członków NATO po zakończeniu zimnej wojny. Kraj ten słynny jest także ze swoich zdolności do prowadzenia walki w zimie. Doświadczenia te mogą być bardzo przydatne dla pozostałych państw Sojuszu.

Ponadto Finlandia, przeznaczająca co roku na swoją obronę dwa procent PKB, posiada dobrze funkcjonujący przemysł zbrojeniowy. Helsinki są m.in. współwłaścicielem jednego z ważnych europejskich koncernów zbrojeniowych Patria, Finlandia posiada także m.in. jedną z najsilniejszych i najbardziej nowoczesnych artylerii w Europie, fińskie wojska inżynieryjne są doskonale wyszkolone w zakresie budowania instalacji obronnych, a fińskie siły powietrzne czekają na dostawę aż 64 nowoczesnych samolotów wielozadaniowych F-35. Ten potencjał militarny Finlandii po jej wstąpieniu do NATO zostanie zintegrowany z siłami pozostałych członków.

ZOBACZ TEŻ: Finlandia planuje wydać na uzbrojenie armii rekordowe sześć miliardów euro

Wejście Finlandii do NATO ma również znaczenie polityczne. Nie tylko zwiększa ono znaczenie Sojuszu, do którego należy większość państw europejskich, ale także "zwiększa globalną presję na Rosję, by wycofała się z Ukrainy", jak oceniał Jason Institute. Zdaniem ekspertów starania Finlandii i Szwecji o wstąpienie do Sojuszu to "ostatni cios" dla Rosji po wprowadzeniu szeregu sankcji i wycofaniu się z tego kraju wielu zagranicznych firm.

Objęcie Finlandii gwarancjami bezpieczeństwa NATO ma także duże znaczenie symboliczne. Wiele osób, nie tylko w Finlandii, wspomina przy tej okazji wojnę zimową, rozpoczętą gdy Związek Sowiecki 30 listopada 1939 roku zaatakował Finlandię. Wojna ta bywa porównywana do trwającej obecnie rosyjskiej agresji na Ukrainę. Moskwa także wówczas spodziewała się szybkiego zwycięstwa, jednak "szybko stanęła w obliczu trudności związanych z niskim morale, niewystarczającymi zapasami, atakami cywilów i nieodpowiednim wyszkoleniem wojskowym", przypominał Jason Institute. W 1939 roku NATO jednak nie istniało, a Finlandia nie mogła w związku z tym liczyć na dostateczną pomoc reszty świata.

ZOBACZ TEŻ: Stoltenberg: popieram plan pokojowy Zełenskiego, ale Putin nie szykuje się do pokoju