Donald Trump zapowiedział, że wycofa USA z traktatu INF zawartego z ZSRR jeszcze w 1987 roku - podaje agencja AP. Według amerykańskiego prezydenta, Kreml od lat nie wywiązuje się z porozumienia.
- Rosja naruszyła porozumienie. Robi to od lat - stwierdził Trump podczas spotkania wyborczego w mieście Elko w stanie Newada. Amerykański prezydent nie podał jednak, o jakie naruszenia chodzi.
INF to układ o całkowitej likwidacji pocisków rakietowych pośredniego i średniego zasięgu.
- Będziemy rozwijać tę broń, chyba że Rosja i Chiny przyjdą do nas i powiedzą: postąpmy wszyscy naprawdę mądrze i niech nikt z nas tego nie robi. To jednak nie do przyjęcia, jeśli Rosja ją rozwija i robią to Chiny, a my przestrzegamy warunków porozumienia - mówił Trump.
Chiny nie są członkiem traktatu.
Ochrona USA i sojuszników
Układ INF zawarty w 1987 roku przez ówczesnego prezydenta USA Ronalda Reagana i sekretarza Michaiła Gorbaczowa wszedł w życie rok później. Pomaga on chronić USA i ich sojuszników z Europy i Dalekiego Wschodu.
Na jego mocy zabrania się Stanom Zjednoczonym i Rosji posiadania, produkcji i testowania rakietowych pocisków balistycznych pośredniego oraz średniego zasięgu.
"Guardian": Bolton napotkał opór
Wcześniej o sprawie pisał w sobotę brytyjski "Guardian" informując, że doradca prezydenta USA ds. bezpieczeństwa narodowego John Bolton rekomenduje wycofanie się Stanów Zjednoczonych z traktatu rozbrojeniowego INF w związku z postawą Rosji, która narusza postanowienia tego układu. Gazeta twierdziła, że Bolton napotyka w tej kwestii na opór ze strony Departamentu Stanu USA i Pentagonu oraz sojuszników Stanów Zjednoczonych. Do 15 stycznia 2019 roku prezydent Donald Trump ma poinformować Senat – zgodnie z zapisem projektu ustawy o wydatkach na obronność – czy Rosja narusza INF, i czy układ ten pozostaje prawnie wiążący dla USA.
"Guardian" twierdzi, że Bolton jest znany z tego, iż sprzeciwia się układom o kontroli zbrojeń. Powołując się na swoje źródła informuje, że blokuje on rozmowy w sprawie przedłużenia układu New Start ograniczającego liczbę strategicznych głowic nuklearnych i środków ich przenoszenia posiadanych przez USA i Rosję. Układ ten wygasa w 2021 roku i – jak odnotowuje "Guardian" – Moskwa sygnalizuje zainteresowanie jego przedłużeniem.
Dziennik pisze, że USA powiadomiły w tym tygodniu swych europejskich sojuszników o rekomendacji Boltona w sprawie INF, by wysondować ich stanowisko i podkreśla, że "zaalarmowało to" Brytyjczyków, którzy postrzegają ten układ jako ważny filar kontroli zbrojeń.
"Guardian" odnotowuje, że USA twierdzą, iż Rosja narusza INF, rozmieszczając pociski manewrujące 9M729, czemu Moskwa zaprzecza.
Wyprawa do Moskwy
"Guardian" wskazuje, że zgodnie z postanowieniami tego układu wycofanie się z niego zajęłoby sześć miesięcy. Brytyjski dziennik zwraca też uwagę, że ministrowie obrony państw NATO, którzy spotkali się w tym miesiącu w Brukseli podkreślili kluczowe znaczenie układu INF dla euroatlantyckiego bezpieczeństwa. Jednak minister obrony USA James Mattis dał jasno do zrozumienia, że "wszystkie opcje są otwarte", jeśli chodzi o reakcję Waszyngtonu na naruszanie układu przez Moskwę.
Z kolei "New York Times" poinformował w piątek, że Bolton, który w przyszłym tygodniu ma udać się do Moskwy i – jak podał Kreml – spotkać się z prezydentem Rosji Władimirem Putinem, zamierza poinformować stronę rosyjską o planach wycofania się USA z INF, m.in. aby umożliwić Stanom Zjednoczonym przeciwdziałanie chińskim zbrojeniom na Pacyfiku. "NYT" powołuje się tu na amerykańskich urzędników i zagranicznych dyplomatów.
NATO krytykuje Rosję
Na początku miesiąca sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg skrytykował Rosję za nowy system rakietowy, podkreślając, że prawdopodobne narusza on układ INF.
- Mamy obawy co do nierespektowania przez Rosję jej międzynarodowych zobowiązań, w tym układu o całkowitej likwidacji pocisków rakietowych pośredniego i średniego zasięgu (INF). (...) Traktat ten jest kluczowym elementem naszego bezpieczeństwa. Jest on zagrożony przez działania Rosji. (..) Po latach zaprzeczeń Rosja niedawno potwierdziła istnienie nowego systemu rakietowego, nazwanego 9M729. Rosja nie dostarczyła żadnych wiarygodnych odpowiedzi w kwestii tych nowych rakiet - powiedział Stoltenberg na konferencji przed spotkaniem ministrów obrony krajów NATO. Jak dodał, wszystkie kraje członkowskie Sojuszu uważają za "najbardziej wiarygodne wyjaśnienie (tej sytuacji - red.) łamania przez Rosję postanowień traktatu (INF)". - Rosja musi pilnie odpowiedzieć na te zarzuty - zaznaczył szef NATO.
Autor: TG/adso / Źródło: PAP, Guardian, tvn24.pl