Po wejściu talibów do Kabulu i faktycznym przejęciu przez bojowników kontroli nad Afganistanem pojawiły się obawy o to, że po 20 latach, od kiedy zostali pozbawieni władzy wskutek amerykańskiej interwencji, ponownie narzucą prawo szariatu w jego najbrutalniejszej formie. To może oznaczać powrót okrutnych kar oraz utratę przez kobiety praw, które udało im się uzyskać w konserwatywnym Afganistanie na przestrzeni ostatnich dwóch dekad.
Talibowie uspokajają. Ich rzecznik Zabihullah Mudżahid na wtorkowej konferencji prasowej przekazał, że w Afganistanie będą szanowane prawa kobiet, ale - jak zaznaczył - w ramach prawa muzułmańskiego, czyli szariatu. - Nie będzie dyskryminacji, nie będzie przemocy (...), pozwolimy kobietom pracować i uczyć się w ramach podstawowych zasad naszego prawa muzułmańskiego - zapewnił Mudżahid.
Niewielu jednak w to wierzy. Rządy grupy w latach 1996-2001 charakteryzowały się bowiem realizowaniem bardzo surowej wersji prawa szariatu. Przeciwnicy i kraje zachodnie oskarżają talibów o chęć powrotu do tego stylu rządzenia.
W środę przedstawiciel talibów Wahidullah Haszimi oznajmił w rozmowie z Agencją Reutera, że Afganistan nie stanie się demokracją, podstawą systemu politycznego będzie szariat, a talibowie będą zachęcać żołnierzy i pilotów regularnej armii, aby dołączyli do ich sił.
Laureatka Nagrody Nobla Malala Jusafzai nagrodzona za walkę o prawa dziewcząt do nauki i przeciwko ekstremizmowi talibów w Pakistanie niemal zginęła w jednym z przeprowadzonych przez nich ataków na szkolny autobus wiozący dziewczęta. Została wtedy postrzelona w twarz. Teraz przestrzega, że wprowadzenie szariatu w wariancie talibów może być "katastrofalne dla bezpieczeństwa kobiet i dziewcząt".
- Rozmawiałam z kilkoma aktywistami w Afganistanie, między innymi walczącymi o prawa kobiet, i wyrażają zgodnie niepokój, nie wiedzą bowiem, jak będzie wyglądało teraz życie - powiedziała w rozmowie z BBC.
Czym jest szariat?
Szariat w języku arabskim oznacza "czystą, słuszną, dobrze wydeptaną ścieżkę do wodopoju".
Jest to muzułmańskie prawo określające normy i zasady, których powinien przestrzegać każdy wyznawca Allaha. Jest interpretacją zapisów Koranu, hadisów, a także przypowieści o życiu proroka Mahometa. W świetle szariatu nie ma rozdziału między życiem świeckim i religijnym, dlatego szczegółowo reguluje on każdy aspekt życia "dobrego muzułmanina". Według teologów i prawników, szariat jest dziełem Boga.
Szariat reguluje różne sfery codziennego funkcjonowania, w tym prawo rodzinne, finansowe, czy gospodarcze.
- Istnieje tak wiele różnych interpretacji tego, co właściwie oznacza szariat, że w niektórych miejscach stosunkowo łatwo uczynić z niego część systemu politycznego - tłumaczy w rozmowie ze stacją Sky News Steven A. Cook z Council of Foreign Relations.
Jak zaznacza Sky News, niektóre interpretacje szariatu są wykorzystywane do usprawiedliwiania okrutnych i brutalnych kar, takich jak ukamieniowanie czy chłosta, a także legitymizowania dyskryminacji kobiet w zakresie dziedziczenia, osobistej niezależności, czy nawet ubioru.
CZYTAJ WIĘCEJ: Sytuacja kobiet w Afganistanie. Co zmienią rządy talibów?
Surowe kary
W islamie występują trzy rodzaje prawa karnego: Hudud, Tazir, Qisas. Do każdego z nich przypisane są konkretne rodzaje kar.
Hudud dotyczy łamania przykazań boskich. Do tej kategorii należą czyny bezpośrednio zakazane w Koranie, za które kara również została szczegółowo określona w świętej księdze islamu. Do czynów tych zaliczają się: kradzież (przykładowa kara: amputacja ręki), rozbój lub zakłócenie spokoju publicznego, cudzołóstwo (przykładowa kara: śmierć przez ukamieniowanie), spożywanie alkoholu, apostazja (kara śmierci), zbrojna rewolta czy powstanie przeciwko władcy.
Druga kategoria przestępstw obejmuje zabójstwa oraz szeroko pojęte spowodowanie obrażeń ciała. W tym przypadku stosuje się zasadę odwetu (zadanie sprawcy tych samych obrażeń, których doznała jego ofiara, a więc zasada: oko za oko).
Do kategorii Tazir należą przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu, stojące w sprzeczności z islamem. Kary dla tych czynów nie zostały uściślone w Koranie, a więc to, w jaki sposób zostanie ukarany sprawca, zależy od sędziego.
Kary przewidziane w prawie szariatu są niezwykle surowe. To m.in. biczowanie, obcinanie członków ciała, śmierć przez ukamienowanie, powieszenie, ścięcie. Za homoseksualizm wymierzana jest kara śmierci, za picie alkoholu można otrzymać 40 batów, a za oszczerstwo - 80. Bluźnierstwo wobec Boga lub Koranu karane jest śmiercią oraz utratą majątku.
Jak zwraca uwagę BBC, nie wszystkie kraje islamskie stosują tak surowe kary, a stosunek samych muzułmanów do tego rodzaju wyroków jest "bardzo zróżnicowany".
Źródło: BBC, Sky News, tvn24.pl