Współpraca strukturalna PESCO w dziedzinie obronności Unii Europejskiej została formalnie powołana - w czwartek, podczas szczytu w Brukseli - przez przywódców 25 państw UE. Akces do wspólnego przedsięwzięcia obronnego zgłosiła również Polska.
Jeśli polityka europejska ma być efektywna, musi być jednocześnie wizjonerska i pragmatyczna - wskazywał Donald Tusk podczas ceremonii ustanawiającej współpracę.
- Ponad pół wieku temu zrodziła się ambitna wizja europejskiej wspólnoty obronnej. Brakowało jednak jedności i odwagi, by nadać jej wymiar praktyczny. Od tego czasu idea ta była przywoływana wiele razy, zawsze jednak bezskutecznie. Marzenie kłóciło się z rzeczywistością. Dziś rzeczywistością się staje - dodawał.
Bez Danii, Malty i Wielkiej Brytanii
Do PESCO przystąpiły: Austria, Belgia, Bułgaria, Czechy, Chorwacja, Cypr, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Łotwa, Luksemburg, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry i Włochy. Poza grupą pozostają Wielka Brytania, Dania oraz Malta.
Kraje uczestniczące we współpracy zobowiązały się między innymi do przeznaczania odpowiednich środków na inwestycje w obronność, do rozwijania wspólnych projektów na rzecz budowania zdolności obronnych czy łączenia na konkretne operacje projektów już istniejących.
17 przedsięwzięć w pierwszym zestawie
Jeśli kontrola przeprowadzana przez Europejską Agencję Obrony wykaże, że któreś państwo nie wywiązuje się ze swoich powinności (na przykład w sprawie zwiększania wydatków na obronność), Rada UE będzie mogła podjąć decyzję o wykluczeniu go ze współpracy.
Przy podjęciu stałej współpracy strukturalnej uruchomiono również konkretne projekty do realizacji. Ich pierwszy zestaw, opublikowany w poniedziałek, obejmuje 17 przedsięwzięć o charakterze zarówno czysto wojskowym, jak i pomocniczym. Sześć z nich to tak zwane projekty budowania zdolności militarnych, dwa dotyczą szkoleń wojskowych, dwa - dziedziny cyberbezpieczeństwa, trzy - marynarki wojennej, a cztery - wojsk lądowych.
W każdym z projektów muszą uczestniczyć co najmniej dwa kraje, a każdy z krajów musi brać udział w przynajmniej jednym z nich. Kraje mogą też dać wyraz swojemu zainteresowaniu projektem bez udziału w nim, jako obserwatorzy. Mają wówczas prawo monitorować jego przebieg, postępy i - jeśli uznają za stosowne - przyłączyć się do realizacji.
Uzupełnienie inicjatywy NATO
Z inicjatywą został połączony również Europejski Fundusz Obronny, z którego finansowane będą badania i innowacje w zakresie wyposażenia obronnego i technologii obronnych (prototypy), a później potencjalnie wspólne zakupy sprzętu zainteresowanych państw członkowskich. Przewiduje on 500 milionów euro na 2019 i 2020 rok w ramach specjalnego programu dotyczącego obrony i rozwoju przemysłowego, a po 2020 roku 1 miliard euro rocznie.
Polska początkowo wahała się, czy przystąpić do współpracy. Ostatecznie jednak w ministerstwach obrony narodowej i spraw zagranicznych przeważyło przekonanie, że PESCO będzie raczej uzupełniało inicjatywy NATO, niż je dublowało.
Wstępną notyfikację w sprawie przystąpienia Polski do współpracy ministrowie obu resortów podpisali w Brukseli 13 listopada.
Autor: MR//now/AG / Źródło: PAP