Przypominamy tekst, który opublikowaliśmy w styczniu 2023 roku.

Podczas rosyjskiej inwazji w Ukrainie z czołówek portali całego świata nie schodzi Jewgienij Prigożyn, czyli szef prywatnej firmy wojskowej Grupa Wagnera. Awans Prigożyna w kręgach rosyjskiej władzy szybko stał się fetyszem clickbaitowych artykułów, które podryfowały w kierunku sakramentalnego pytania: Czy Jewgienij Prigożyn może zastąpić Władimira Putina?

Używam słowa "sakramentalny", bo tak jak codzienna modlitwa powtarzana automatycznie odmóżdża zamiast przynosić refleksję, tak zadawanie ciągle tego samego pytania w odniesieniu do Prigożyna zakłamuje mechanikę działania putinizmu. Prigożyn to postać mroczna i odpychająca, ale nie może zastąpić Putina. Nie powinien nawet o tym marzyć. Jest zbyt wulgarny i prymitywny. W związku z tym, że dowodzi Grupą Wagnera nie należy go mylić z psem wojny. To zwyczajny kundel korupcyjnego gangsterskiego kapitalizmu made in Russia.

Rozumiem atrakcyjność indywiduum pod tytułem Prigożyn. To łysy facet o bezwzględnym, lekceważącym ludzi spojrzeniu, który bez charakteryzacji mógłby wejść na plan filmowy i zagrać szefa rosyjskiej mafii lat 90. Prostacko, ale dobitnie cedzi zdania pojedyncze, będące mieszanką poleceń strażnika więziennego i biznesowego janusza. Znajdziemy w nim tę samą mroczną siłę co na zdjęciach Berii i Ala Capone, a kiedy się uśmiecha, przypomina kaczora z horrorów klasy C o zwierzętach zabójcach. Naprawdę, to kaczor Howard, który czeka na egzorcystę. Słowem - każdy emocjonalnie rozwinięty człowiek trzyma się od niego z daleka.

Szef wagnerowców to ten przypadek, gdy emploi bohatera odpowiada jego konstrukcji psychicznej i kolejom życiowym. Prigożyna powszechnie nazywa się "kucharzem Putina", ale ten przydomek jest cokolwiek nieprecyzyjny. Prawie całe lata 80. Prigożyn spędził w kolonii karnej, ponieważ w 1979 roku został skazany za kradzież, rozbój i udział w działalności przestępczej. To nic innego jak budzący się w 18-letnim Jewgieniju zew przedsiębiorcy. Niedługo po wyjściu z więzienia, kiedy gnijący komunizm zamieniał się w dziki kapitalizm, Prigożyn rozkręcał sieć hotdogarni i marketów, a do 1998 r. zdążył otworzyć dwie luksusowe restauracje, spośród których jedna bardzo przypadła do gustu byłemu kagiebiście o ponurej twarzy, wówczas pracującemu w organach miejskich Sankt Petersburga. Władimir Putin, bo o nim mowa, zabierał do niej swoich kolegów, interesantów i delegacje zagraniczne. Nawet kiedy został prezydentem, zorganizował w niej wieczerzę dla Jacques'a Chiraca i George'a W. Busha. Dla Prigożyna oznaczało to jedno: uczepił się rękawa władzy, co w Rosji oznacza, że biznes idzie z górki. I faktycznie poszedł, bo rosyjski Nikodem Dyzma nawiązał znajomość z człowiekiem, który na kolejne ćwierćwiecze został dyktatorem Rosji.

Prigożyn wkrótce otworzył ogólnokrajową sieć fast foodów, a jego firma Concord otrzymała samorządowe i państwowe kontrakty na dostarczanie cateringu do publicznych szkół i przedszkoli. Potem także ministerstw. Od nadmiaru głowa nie boli, więc nadwyżkę gotówki wykorzystał do wejścia w deweloperkę, formalnie kierowaną i majątkowo zapisaną na jego małżonkę i starszego syna Pawła - dziś objętych sankcjami. Ponieważ prawdziwy biznes wymaga rozmachu i wizjonerstwa, a państwo Prigożynowie mieli jedno i drugie - niszczyli zabytkowe budynki Sankt Petersburga, by na ich miejscu stawiać luksusowe domy w stylu kamienic z okresu Katarzyny II, bazy wojskowe, centrum turystyki wodnej i ośrodek rehabilitacji medycznej. Wszystko to w stylu posh, dla ludzi posh z ich posh portfelami. Przy okazji Concord otrzymał spory kawałek biznesu śmieciowego miasta. Aż dziw bierze, że Prigożyn nie otworzył sieci zakładów pogrzebowych, co dopełniłoby obrazek początkującego przedsiębiorcy dzikiego Wschodu.

W drugiej dekadzie XXI wieku przed obrotnym biznesmenem stanęły zadania, na które nie miał najmniejszej ochoty. Putin ma to do siebie, że do zadań państwowych lubi wyciągać z niebytu ludzi niezbyt inteligentnych, za to bezwzględnych i pochodzących z jego rodzinnego Sankt Petersburga. W ten sposób na barki Nikodema Dyzmy spadły dwie misje, będące narzędziem imperialnych ambicji Putina. Najpierw misja soft, a potem misja hard.