Podczas uroczystego zaprzysiężenia rządu Donalda Tuska przez prezydenta Andrzeja Dudę 13 grudnia ubiegłego roku Barbara Nowacka oraz Katarzyna Kotula, składając przysięgi ministerialne, rozpoczynały je słowami: "obejmując urząd ministry...". Pozostałe polityczki natomiast przysięgały, mówiąc: "obejmując urząd ministra...".

Złożenie przysięgi z użyciem żeńskiej formy "ministra" spotkało się z krytyką między innymi części składu upolitycznionej Krajowej Rady Sądownictwa (neo-KRS). W drugiej połowie września bieżącego roku neo-KRS opublikowała komunikat podsumowujący dziesięciodniowe posiedzenie. W jednym z punktów tej informacji neo-KRS przekonywała, że trzy polityczki nieskutecznie złożyły przysięgę przed prezydentem, a zatem nie objęły urzędu ministra. "Nieprawidłowy skład Rady Ministrów wynika z braku złożenia ślubowania zgodnie z konstytucyjną treścią roty ślubowania przez Ministra Edukacji Barbarę Nowacką i Ministra ds. Równości Katarzynę Kotulę, które w miejsce słów 'obejmując urząd ministra (…)' wypowiedziały słowa: 'obejmując urząd ministry' oraz wobec wypowiedzenia przez Marzenę Okłę-Drewnowicz, że obejmuje Urząd Ministra ds. Polityki Społecznej w sytuacji, gdy postanowieniem Prezydenta RP została powołana na stanowisko ministra ds. polityki senioralnej" - czytamy w komunikacie.

Z oburzeniem na poprawną gramatycznie formę "marszałkini" zareagowała Elżbieta Witek. Polityczka PiS 13 listopada ubiegłego roku zapytana przez reporterkę TVN24 Maję Wójcikowską o to, czy będzie ubiegać się o stanowisko "wicemarszałkini" Sejmu, odpowiedziała: - Proszę nie używać wobec mnie wicemarszałkini. - Panią wicemarszałek? - dopytała reporterka. - Nie wiem.

Dyskusja wokół stosowania feminatywów w języku prawa i polityki od dekad budzi skrajne emocje. Czy słusznie? W tradycji języka polskiego w czasach II Rzeczypospolitej funkcjonowały zarówno "posłanki", "marszałkinie", "doktorki", "magistry", "powstanki" bądź "powstańczynie" (jako dwa równoważne określenia na uczestniczki powstania), jak i "świadkinie" czy "prawniczki". Historycy języka polskiego zwracają uwagę, że w pierwszych dekadach XX wieku feminatywy były w powszechniejszym użyciu niż obecnie.

Rada Języka Polskiego przy Polskiej Akademii Nauk w stanowisku opublikowanym w listopadzie 2019 roku zwraca uwagę na to, że

"Sporu o nazwy żeńskie nie rozstrzygnie ani odwołanie się do tradycji (różnorodnej pod tym względem), ani do reguł systemu. Dążenie do symetrii systemu rodzajowego ma podstawy społeczne; językoznawcy mogą je wyłącznie komentować. Prawo do stosowania nazw żeńskich należy zostawić mówiącym, pamiętając, że obok nagłaśnianych ostatnio w mediach wezwań do tworzenia feminatywów istnieje opór przed ich stosowaniem" - oceniła RJP.

Co na to interdyscyplinarne badania naukowe? - Język polski jest jednym z tych języków, w których występuje rodzaj gramatyczny. Zatem w przypadku odmiany rodzajowej stanowisk i urzędów publicznych nie mamy do czynienia z czyimś "widzimisię" - podkreśla w rozmowie z tvn24.pl doktora habilitowana Magdalena Formanowicz z Instytutu Psychologii Uniwersytetu SWPS w Warszawie, kierowniczka Centrum Badań nad Relacjami Społecznymi tej uczelni.

Psycholożka w swojej pracy naukowej bada zjawiska psychologiczne oraz psychospołeczne z perspektywy językowej, uwzględniając w szczególności sprawczość języka w relacjach międzygrupowych. Opisuje także mechanizmy języka dehumanizującego oraz ogólne procesy dehumanizacji, czyli tego, dlaczego odmawiają człowieczeństwa innym. Badaczka była stypendystką Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy oraz otrzymała stypendium naukowe szwajcarskiego rzadu. Była pracowniczką naukową Uniwersytetu w Bernie oraz University of Surrey w Wielkiej Brytanii. 

Tomasz-Marcin Wrona: W konstytucji RP mamy jedynie "obywatela", "premiera", "prezydenta". Czy zatem język prawa, władzy bądź polityki jest językiem mężczyzn?   

Dr hab. Magdalena Formanowicz: To ciekawe, że zaczął pan od konstytucji.    

Dlaczego?    

W ten sposób przypomniał mi pan, że w Kanadzie kilka lat temu został zmieniony tekst hymnu państwowego, żeby właśnie uwzględniał również kobiety. Wcześniej Kanadyjczycy śpiewali: "True patriot love in all thy sons command" ("prawdziwa miłości ojczyzny, która powodujesz czynami twych synów" - red.). Słowa "all thy sons" zmieniono na "all of us" ("… powodujesz czynami nas wszystkich" - red).

CZYTAJ TEŻ: "NASZA HISTORIA WYLĄDOWAŁA NA ŚMIETNIKU. DOSŁOWNIE TAM, GDZIE ZACZĘŁO SIĘ ŻYCIE MOJEGO OJCA" >>>