Toster jak kamień z księżyca. "Szok". Mamy białego kruka - katalog z MTP z 1962 r.

Słowa J. F. Kennedy'ego do poznaniaków. "To pierwszy krok do swobody wyboru"
Słowa J. F. Kennedy'ego do poznaniaków. "To pierwszy krok do swobody wyboru"
TVN 24 Poznań
Katalog trafi do archiwum MTPTVN 24 Poznań

Wyroby z nowych tworzyw - plastiku i silikonu, mobilny tartak, najnowsze wiertarki, a nawet skafander kosmonauty - to wszystko można było zobaczyć w amerykańskim pawilonie na Międzynarodowych Targach Poznańskich w 1962 r. Dowiadujemy się tego z folderu targowego, przypadkowo znalezionego w antykwariacie, który okazał się "białym krukiem". Wartość znaleziska jest tym większa, że prezentacje poszczególnych stoisk poprzedzają słowa prezydenta Kennedy'ego skierowane do targowych gości.

Pogniecioną broszurę z poznańskich targów sprzed 52 lat wyszperałem między książkami w jednym z poznańskich antykwariatów. Ze względu na jej "zły stan", otrzymałem ją za darmo, w ramach dodatku do zakupów. Swoim znaleziskiem pochwaliłem się archiwiście Międzynarodowych Targów Poznańskich. Wtedy okazało się, że w rękach trzymam "białego kruka". Z pozoru małowartościowa broszura okazała się cenną pamiątką po wizycie Amerykanów sprzed 52 lat, rzeczą, której nie ma w opasłych archiwach targowych.

Przede wszystkim Kennedy

Co jest w niej takiego wyjątkowego? - Przede wszystkim słowo wstępne prezydenta Johna Fitzgeralda Kennedy'ego - mówi Andrzej Byrt, prezes MTP, według którego był to kolejny już przekaz prezydenta USA do gości targowych. - On, jak pisze we wstępie, ponownie adresuje swoje słowa do przedstawicieli polskiego narodu, co oznacza, że we wcześniejszej odsłonie również musiał to uczynić - zauważa.

"Wystawa nasza udowadnia, w jak znacznej mierze przyczynia się do rozwoju i postępu konsument, który korzysta z wolności wyboru w zaspakajaniu swoich potrzeb oraz podnoszeniu swojego standardu życiowego" - pisał J. F. Kennedy.

Prezes MTP te słowa prezydenta USA nazywa "ukrytym apelem do refleksji dla społeczeństw zza żelaznej kurtyny". - Intencją Stanów Zjednoczonych było pokazanie, jak dalece w rozwoju tych technologii jest ważny obywatel. Myślę, że te słowa miały ukryte przesłanie do nas, że do powstania dobrobytu, potrzebna jest wolność wyboru. On nie nazwał tego demokracją ani społeczeństwem obywatelskim, ale zrobił ten pierwszy krok, niejako zachęcający do refleksji, że bez swobody wyboru trudno myśleć o postępie - ocenia Byrt.

Słowo wstępne prezydenta Kennedy'ego skierowane do gości targowychUSA 1962 r. - ze zbiorów autora

Kosmos nie tylko w przenośni

Targi opisywane w folderze odbywały się pięć lat po pierwszej wystawie Stanów Zjednoczonych na MTP. W 1957 r. Amerykanie zbudowali w Poznaniu swój własny pawilon wzorowany na kopule Fullera. Był on bardzo nowatorski i znacznie odbiegał od komunistycznych standardów.

Pawilon amerykański w 1957 r.Archiwum MTP

- To było wręcz uderzenie w siermiężny socjalizm. Z jednej strony kryta nylonem zachwycająca hala, z drugiej stojące przed nią półciężarówki, motorówki i "typowy amerykański dom" z wyposażeniem - rzeczami dostępnymi wtedy dla amerykańskiego robotnika, jak lśniące tostery czy nowoczesne lodówki. A to wszystko rok po wydarzeniach czerwcowych. Dla ludzi to był szok - mówi Tomasz Mikszo, archiwista MTP.

Wyposażenie domu typowego amerykańskiego farmera z 1957 r.Archiwum MTP

Jak podkreśla, Amerykanie dopiero po kilku latach odeszli od "kłucia w oczy". - W 1962 r. skupili się już bardziej na stronie przemysłowej. Nadal jednak pokazywali przepaść, jaka dzieliła komunizm od zachodu. Kiedy nasi prezentowali siermiężny przemysł ciężki, Amerykanie pokazywali swoje samochody - mówi Mikszo.

Zobacz pawilon USA w 1958 r.:

Pawilon amerykański w 1958 r.
Pawilon amerykański w 1958 r.Archiwum MTP

Skafander, silikon i automatyzacja

Co konkretnie wystawiali Amerykanie 52 lata temu? - Rząd amerykański zaczął pokazywać poziom życia w swoim kraju oraz rozmaitego rodzaju wyroby, które służą ułatwieniu życia w domu, na polu i w zagrodzie, jak to żartobliwie określano - wyjaśnia Byrt. Intencją było pokazanie - jak pisał prezydent Kennedy - "najnowszych osiągnięć amerykańskiej produkcji i techniki".

Co wystawiali Amerykanie na poznańskich targach w 1962 r.?
Co wystawiali Amerykanie na poznańskich targach w 1962 r.?TVN 24 Poznań

Na stoiskach 3 i 4 prezentowano wyroby z plastiku - materiału "stosunkowo nowego" w amerykańskiej gospodarce. Wśród wystawy produktów z tworzyw sztucznych znalazł się między innymi skafander kosmonauty.

- Widoczne na nim są loga NASA. Amerykanie zawsze epatowali ciekawostkami. Kilka lat później przywieźli do Poznania skałę z księżyca - podkreśla Mikszo.

Skafander kosmonauty widoczny z prawejArchiwum MTP

Pod "piątką" przedstawiano silikon - dziś materiał wszystkim doskonale znany, a wówczas "rozpoczynający dopiero swoją karierę w Stanach Zjednoczonych".

"Postęp mierzony jest w zadowoleniu klienta" - głosiło hasłoArchiwum MTP

Kolejne stoisko zajmowała firma The Alvey Ferguson Co., która pokazywała swoje "urządzenie do automatycznego przenoszenia towarów".

Jak sprawnie zajmować się dystrybucją towarów, pokazywała firma The Alvey Ferguson Co.Archiwum MTP

Radosny uśmiech Twojego dziecka

Stoisko 8 cieszyło się największym zainteresowaniem młodych rodziców. Poświęcone było ono fotografii i urządzono w nim najnowocześniejsze atelier z wyposażeniem do fotografowania dzieci. Każde z rodziców, które zdecydowało się zrobić swojemu dziecku zdjęcie, otrzymywało pamiątkową kopię. Kolejne stoisko zajmowali farmaceuci, którzy prezentowali wzory urządzeń produkcyjnych tego przemysłu.

Stoisko farmaceutów z Perry IndustriesArchiwum MTP

Pod numerem "10" swoje 10 maszyn dziewiarskich wystawiły firmy Singer-Supreme i Scott and Williams Co. Kolejne dwa stoiska przeznaczone były dla nowoczesnych maszyn dla przemysłu ciężkiego oraz obrabiarek. W "trzynastce" prezentowano amerykański styl życia, obok znalazła się biblioteka.

Dużą popularnością cieszyło się stoisko nr 15 zlokalizowane na zewnątrz budynku, które poświęcono sportom wodnym. "Na rzekach i jeziorach Stanów Zjednoczonych znajduje się obecnie w użyciu 8 000 000 łodzi sportowych i wypoczynkowych. Więcej niż połowę z tych łodzi wybudowano po 1950 r." - czytamy w katalogu.

Styl życia Stanów ZjednoczonychArchiwum MTP

- Co ciekawe, ta otwarta ekspozycja znajdowała się między radzieckim pawilonem nr 17 a pawilonem USA w dzisiejszym "czteropaku", który zresztą w niezmienionej formie zachował się do dziś - zauważa Mikszo.

Amerykanie w latach 60. mieli coraz częściej uprawiać sporty wodneArchiwum MTP

Kolejne stoiska to sprzęt rolniczy. Pod "16" znajdowały się maszyny rolnicze a pod "17" przenośny tartak firmy Jackson Lumber Harvester Co. W tym pierwszym stoisku zachwalano m.in. sprzęt firmy New Holland. To jedna z firm, która do dziś pojawia się w Poznaniu. Ostatnio swoje wybory prezentowała na targach Polagra-Premiery.

Do obsługi przenośnego tartaku potrzebna jest zaledwie jedna osobaArchiwum MTP

"Patrzyło się troszeczkę z żalem"

Firm, które pojawiły się w 1962 r. i do dziś goszczą na MTP, jest znacznie więcej. - To choćby Columbia Records, czyli płyty Columbii, które dzisiaj występują pod inną nazwą. To firma Black&Decker, produkująca sprzęt dla budownictwa - wylicza Byrt.

- To już nie są firmy, które przyjechały ze Stanów Zjednoczonych, tylko firmy, które dziś mają swoje oddziały w Polsce albo w innym z państw Unii Europejskiej - zauważa.

Najnowsze wiertarki firmy Black&Decker można było zobaczyć na stoisku nr 20. Tam także prezentowano sprzęty AGD. - Patrzyło się troszeczkę z żalem, że to są sprzęty, w szczególności kuchenne, które są poza naszym zasięgiem w Polsce - mówi Byrt.

Na sąsiednich stanowiskach (18 i 19) prezentowano natomiast motorki do rowerów oraz sprzęt do obróbki betonu.

"Każdy chciał pójść do Amerykanów"

- Ogromna liczba firm wystawiających i jakość produktów sprawiały w latach 60., że ten pawilon zawsze był oblegany. Ja to pamiętam, jako osoba chodząca z rodzicami na targi, że każda osoba chciała "pójść do Amerykanów", jak to się wtedy mówiło - kończy Byrt.

Folder został już zeskanowany przez CYRYL-a - Cyfrowe Repozytorium Lokalne. Wkrótce zostanie zaprezentowany na jego stronie internetowej. Sam katalog zostanie wkrótce przekazany do archiwum MTP.

Zobacz cały katalog:

Autor: Filip Czekała/i / Źródło: TVN 24 Poznań

Źródło zdjęcia głównego: USA 1962 r. - ze zbiorów autora

Pozostałe wiadomości

Premier Francji Gabriel Attal przekazał po ogłoszeniu sondażowych wyników drugiej tury wyborów parlamentarnych, że w poniedziałek złoży rezygnację ze stanowiska na ręce prezydenta Emmanuela Macrona. - Ugrupowanie polityczne, które reprezentowałem w tej kampanii, nie ma większości - tłumaczył swoją decyzję premier, który obronił mandat posła do Zgromadzenia Narodowego.

Premier Francji zapowiada rezygnację

Premier Francji zapowiada rezygnację

Źródło:
TVN24, Reuters

O 20 w niedzielę zakończyło się głosowanie w drugiej turze wyborów parlamentarnych we Francji. Według sondaży exit poll najwięcej mandatów zdobyła lewicowa koalicja Nowego Frontu Ludowego we Francji, co stawia ją na dobrej drodze do nieoczekiwanego zwycięstwa nad skrajnie prawicową partią Zjednoczenie Narodowe (RN).

Francuzi zdecydowali. Wyniki exit poll zaskoczeniem

Francuzi zdecydowali. Wyniki exit poll zaskoczeniem

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl, PAP

"W Paryżu entuzjazm, w Moskwie rozczarowanie, w Kijowie ulga. To wystarczy, żeby być szczęśliwym w Warszawie" - napisał premier Donald Tusk po pierwszych sondażowych wynikach drugiej tury wyborów parlamentarnych we Francji.

Tusk komentuje wybory we Francji. "To wystarczy, żeby być szczęśliwym w Warszawie"

Tusk komentuje wybory we Francji. "To wystarczy, żeby być szczęśliwym w Warszawie"

Źródło:
tvn24.pl

"Prezydent, jako gwarant naszych instytucji, uszanuje wybór Francuzów" - podkreślono w oświadczeniu Pałacu Elizejskiego. Jak dodano, Emmanuel Macron nie przewiduje wystąpienia w powyborczy wieczór.

Głos z Pałacu Elizejskiego

Głos z Pałacu Elizejskiego

Źródło:
Reuters, PAP

Skrajna prawica jest dziś skrajnie daleko od większości - stwierdził jeden z liderów Nowego Frontu Ludowego Jean-Luc Melenchon po ogłoszeniu wyników exit poll drugiej tury wyborów parlamentarnych we Francji. Kandydat na premiera z ramienia Zjednoczenia Narodowego Jordan Bardella ocenił z kolei, że wynik wyborów to "rzucenie Francji w ramiona skrajnej lewicy".

Melenchon mówi o "klęsce Macrona", Bardella wieszczy "koniec starego świata"

Melenchon mówi o "klęsce Macrona", Bardella wieszczy "koniec starego świata"

Źródło:
Reuters

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed burzami. Najgroźniejsze są spodziewane na Podkarpaciu - tam obowiązują ostrzeżenia najwyższego stopnia. Sprawdź, gdzie aura będzie groźna.

Ostrzeżenia najwyższego stopnia. Przed nami niebezpieczne godziny

Ostrzeżenia najwyższego stopnia. Przed nami niebezpieczne godziny

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Najpierw przybył do Ukrainy, a trzy później ku zaskoczeniu wszystkich spotkał się w Moskwie z Władimirem Putinem. Teraz premier Węgier Viktor Orban zapowiada "równie zaskakujące" wizyty. W wywiadzie dla szwajcarskiego tygodnika zdradził, że "następna niespodzianka będzie w poniedziałek rano". Jeden z węgierskich portali poinformował, że Orban najprawdopodobniej jest w drodze do Chin.

Orban wrócił z Rosji i zapowiada "równie zaskakujące wizyty"

Orban wrócił z Rosji i zapowiada "równie zaskakujące wizyty"

Źródło:
PAP

Z powodu zmian klimatu Żuławy Wiślane mogą zniknąć pod wodą, ponieważ są depresją - są położone poniżej poziomu morza. W tym stuleciu Żuławy będą regularnie zalewane przez duże sztormy na Bałtyku, którego poziom z całą pewnością wzrośnie. Jeszcze jest czas, by Żuławy ratować. - Polak mądry po szkodzie. Po pierwszym większym zalaniu Żuław się stworzy narodowy program ratowania Żuław i wtedy będzie się robić rzeczy, które powinniśmy byli robić 20-30 lat wcześniej - komentuje prof. Jacek Piskozub.

Żuławy Wiślane mogą zostać zalane przez morze. Co z tym robimy? "Polak mądry po szkodzie"

Żuławy Wiślane mogą zostać zalane przez morze. Co z tym robimy? "Polak mądry po szkodzie"

Źródło:
Fakty TVN

Niedziela w części kraju upływa pod znakiem gwałtownej aury. Superkomórka burzowa przeszła po południu przez Mielec (Podkarpackie). Wiatr łamał drzewa i uszkadzał linie energetycznie. Doszło też do zalań piwnic. Strażacy w całym województwie przeprowadzili ponad 200 interwencji.

Zalane piwnice, brak prądu. Superkomórka przeszła przez Mielec

Zalane piwnice, brak prądu. Superkomórka przeszła przez Mielec

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, TVN24, PAP

To jest rocznica powstania Paktu Północnoatlantyckiego, więc na czele polskiej delegacji powinien być prezes Rady Ministrów, który dysponuje realną władzą, a nie prezydent, który dysponuje władzą tytularną - stwierdził w "Faktach po Faktach" były premier Leszek Miller, mówiąc o przyszłotygodniowym szczycie NATO.

Miller: prezydent sabotuje działania Rady Ministrów i innych instytucji

Miller: prezydent sabotuje działania Rady Ministrów i innych instytucji

Źródło:
TVN24

Co najmniej 12 osób zostało w sobotę rannych na południu Czech w wyniku paniki, która wybuchła podczas festiwalu. Dach namiotu, w którym odbywało się wydarzenie, zaczął uginać się pod naporem ulewnego deszczu.

Panika podczas festiwalu w Czechach. Są ranni

Panika podczas festiwalu w Czechach. Są ranni

Źródło:
PAP

Władze podejmują zdecydowane działania w celu powstrzymania epidemii w Namwom w Korei Południowej. Ponad tysiąc osób zatruło się tam norowirusem po zjedzeniu kimchi - popularnego w Korei dania z fermentowanej kapusty. Norowirusy powodują objawy zatrucia pokarmowego - biegunkę, boleści, wymioty.

Ponad tysiąc osób zatruło się po zjedzeniu kimchi

Ponad tysiąc osób zatruło się po zjedzeniu kimchi

Źródło:
PAP

W sobotę wieczorem przez Polskę przetoczyły się gwałtowne burze. Wiało tak mocno, że w Międzychodzie (Wielkopolskie) pękł ponad stuletni dąb i przewrócił się na samochód. W Radgoszczy silny podmuch wiatru poderwał dwa dmuchane zamki, cztery osoby zostały ranne. Skutki gwałtownej pogody były odczuwalne także w innych regionach.

Powiało tak silnie, że "symbol miasta" runął w kilka minut

Powiało tak silnie, że "symbol miasta" runął w kilka minut

Aktualizacja:
Źródło:
TVN24, PAP

Dyrektorka szkoły na warszawskim Ursynowie, która prowadziła w lekcję pod wpływem alkoholu, została zdegradowana. Postępowanie w sprawie nauczycielki prowadzą też policja oraz rzecznik dyscyplinarny.

Miała dwa promile, prowadziła lekcję. Dyrektorka szkoły straciła posadę

Miała dwa promile, prowadziła lekcję. Dyrektorka szkoły straciła posadę

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Policjanci z Kalisza zostali wezwani do psa zamkniętego w nagrzanym aucie. Mimo wysiłków pracowników lokalnego schroniska, którzy próbowali schłodzić ciało zwierzęcia, nie udało się go uratować.

Nie żyje pies zamknięty w nagrzanym aucie. "Pracownicy schroniska parzyli się o jego ciało"

Nie żyje pies zamknięty w nagrzanym aucie. "Pracownicy schroniska parzyli się o jego ciało"

Źródło:
PAP

Potwierdzimy, że jesteśmy najpotężniejszym sojuszem w historii i że los Ukrainy jest w naszym żywotnym interesie - powiedział w niedzielę przed szczytem NATO w Waszyngtonie szef MSZ Radosław Sikorski podczas wspólnej konferencji ze swoim brytyjskim odpowiednikiem Davidem Lammym. - Nasze zaangażowanie na rzecz Ukrainy jest żelazne, niezachwiane - stwierdził szef dyplomacji Wielkiej Brytanii.

Właśnie stanął na czele brytyjskiej dyplomacji. Przyjechał do Chobielina

Właśnie stanął na czele brytyjskiej dyplomacji. Przyjechał do Chobielina

Aktualizacja:
Źródło:
TVN24, PAP, tvn24.pl, "Guardian"

W mediach społecznościowych znowu masowo rozpowszechniany jest fałszywy cytat przypisywany Robertowi Makłowiczowi. To przykład trollingu internetowego.

Antypolska "wypowiedź" Makłowicza. Drugie życie fake newsa

Antypolska "wypowiedź" Makłowicza. Drugie życie fake newsa

Źródło:
Konkret24

Już za kilka dni termometry pokażą wartości sięgające aż 35 stopni Celsjusza. Jak długo pozostanie z nami skwar? Sprawdź długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: spiekota będzie trudna do zniesienia

Pogoda na 16 dni: spiekota będzie trudna do zniesienia

Źródło:
tvnmeteo.pl

Ołena Piech przez prawie sześć lat była więziona przez prorosyjskich separatystów w Donbasie. Została uwolniona w ramach niedawnej wymiany jeńców. O jej losie opowiedziała Monika Andruszewska, która pracuje dla Centrum Dokumentowania Zbrodni Rosyjskich im. Rafała Lemkina przy Instytucie Pileckiego. - Wiemy, że Ołena Piech była wielokrotnie torturowana - podkreśliła.

Lata spędzone w niewoli. "Wiemy, że ją podduszano, wbijano metalowe śruby w kolana"

Lata spędzone w niewoli. "Wiemy, że ją podduszano, wbijano metalowe śruby w kolana"

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Jon Landau, laureat Oscara, producent filmów "Titanic", "Avatar" oraz "Avatar: istota wody", nie żyje. Miał 63 lat. O jego śmierci poinformowała rodzina.

Zmarł Jon Landau, producent trzech z czterech najbardziej kasowych filmów w historii kina

Zmarł Jon Landau, producent trzech z czterech najbardziej kasowych filmów w historii kina

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Na stację benzynową w Oakland w Kalifornii napadł blisko stuosobowy tłum. Policja przyjechała na miejsce dopiero po dziewięciu godzinach od zgłoszenia. Właściciel stacji oszacował straty na ponad 100 tysięcy dolarów. Stacja CNN pokazała nagranie z monitoringu.

Napad tłumu na stację benzynową w Kalifornii

Napad tłumu na stację benzynową w Kalifornii

Źródło:
CNN

Młoda mewa utknęła na dachu jednego z budynków w Ustce. Pomogli strażacy, którzy do jej oswobodzenia użyli podnośnika.

Próbowała odlecieć, utknęła na dachu

Próbowała odlecieć, utknęła na dachu

Źródło:
Kontakt24

Na to szkolenie dostają się tylko najlepsi z najlepszych i tylko najlepsi z nich dotrwają do końca. Młodzi piloci, zanim siądą za sterami F-16, muszą oswoić odrzutowe bieliki, a to wymaga nie tylko wiedzy i umiejętności.

Na bielikach szkolą się najlepsi z najlepszych, przyszli piloci F-16. Co ich wyróżnia?

Na bielikach szkolą się najlepsi z najlepszych, przyszli piloci F-16. Co ich wyróżnia?

Źródło:
Fakty TVN

Treściwe, pełnokrwiste relacje, a do tego smoki, miecze i magia Westeros – oto co zdaniem Eve Best, odtwórczyni roli Rhaenys Velaryon, przyciąga widzów do "Rodu smoka". Jej serialowy małżonek u źródeł popularności serialu upatruje połączenia "epickości i kameralności". Jak na planie kreowana jest pierwsza z nich? Jak z kręcone były sceny na morzu i kadry z udziałem smoków? O tych i innych wątkach gwiazdy produkcji opowiadają w rozmowie z reporterką TVN24 Eweliną Witenberg.  

"Ród smoka". W drugim sezonie więcej politycznych intryg

"Ród smoka". W drugim sezonie więcej politycznych intryg

Źródło:
TVN24

Posłowie nie posłuchali apelu mediów, teraz czas na senatorów. Chodzi o nowelizację ustawy o prawie autorskim, która jest wdrożeniem przepisów unijnej dyrektywy, regulującej kwestie wynagrodzenia za wykorzystywanie utworów. Jak przestrzegają najwięksi polscy wydawcy, przepisy w kształcie, który przyjął Sejm, są bardzo niekorzystne dla mediów i mogą doprowadzić do zamknięcia wielu z nich. Zapytaliśmy największe koncerny o komentarz do nowych regulacji. Na naszą prośbę odpowiedział Google.

Dlaczego uchwalana ustawa o prawie autorskim może oznaczać likwidację wielu mediów

Dlaczego uchwalana ustawa o prawie autorskim może oznaczać likwidację wielu mediów

Źródło:
tvn24.pl