Toster jak kamień z księżyca. "Szok". Mamy białego kruka - katalog z MTP z 1962 r.

Słowa J. F. Kennedy'ego do poznaniaków. "To pierwszy krok do swobody wyboru"
Słowa J. F. Kennedy'ego do poznaniaków. "To pierwszy krok do swobody wyboru"
TVN 24 Poznań
Katalog trafi do archiwum MTPTVN 24 Poznań

Wyroby z nowych tworzyw - plastiku i silikonu, mobilny tartak, najnowsze wiertarki, a nawet skafander kosmonauty - to wszystko można było zobaczyć w amerykańskim pawilonie na Międzynarodowych Targach Poznańskich w 1962 r. Dowiadujemy się tego z folderu targowego, przypadkowo znalezionego w antykwariacie, który okazał się "białym krukiem". Wartość znaleziska jest tym większa, że prezentacje poszczególnych stoisk poprzedzają słowa prezydenta Kennedy'ego skierowane do targowych gości.

Pogniecioną broszurę z poznańskich targów sprzed 52 lat wyszperałem między książkami w jednym z poznańskich antykwariatów. Ze względu na jej "zły stan", otrzymałem ją za darmo, w ramach dodatku do zakupów. Swoim znaleziskiem pochwaliłem się archiwiście Międzynarodowych Targów Poznańskich. Wtedy okazało się, że w rękach trzymam "białego kruka". Z pozoru małowartościowa broszura okazała się cenną pamiątką po wizycie Amerykanów sprzed 52 lat, rzeczą, której nie ma w opasłych archiwach targowych.

Przede wszystkim Kennedy

Co jest w niej takiego wyjątkowego? - Przede wszystkim słowo wstępne prezydenta Johna Fitzgeralda Kennedy'ego - mówi Andrzej Byrt, prezes MTP, według którego był to kolejny już przekaz prezydenta USA do gości targowych. - On, jak pisze we wstępie, ponownie adresuje swoje słowa do przedstawicieli polskiego narodu, co oznacza, że we wcześniejszej odsłonie również musiał to uczynić - zauważa.

"Wystawa nasza udowadnia, w jak znacznej mierze przyczynia się do rozwoju i postępu konsument, który korzysta z wolności wyboru w zaspakajaniu swoich potrzeb oraz podnoszeniu swojego standardu życiowego" - pisał J. F. Kennedy.

Prezes MTP te słowa prezydenta USA nazywa "ukrytym apelem do refleksji dla społeczeństw zza żelaznej kurtyny". - Intencją Stanów Zjednoczonych było pokazanie, jak dalece w rozwoju tych technologii jest ważny obywatel. Myślę, że te słowa miały ukryte przesłanie do nas, że do powstania dobrobytu, potrzebna jest wolność wyboru. On nie nazwał tego demokracją ani społeczeństwem obywatelskim, ale zrobił ten pierwszy krok, niejako zachęcający do refleksji, że bez swobody wyboru trudno myśleć o postępie - ocenia Byrt.

Słowo wstępne prezydenta Kennedy'ego skierowane do gości targowychUSA 1962 r. - ze zbiorów autora

Kosmos nie tylko w przenośni

Targi opisywane w folderze odbywały się pięć lat po pierwszej wystawie Stanów Zjednoczonych na MTP. W 1957 r. Amerykanie zbudowali w Poznaniu swój własny pawilon wzorowany na kopule Fullera. Był on bardzo nowatorski i znacznie odbiegał od komunistycznych standardów.

Pawilon amerykański w 1957 r.Archiwum MTP

- To było wręcz uderzenie w siermiężny socjalizm. Z jednej strony kryta nylonem zachwycająca hala, z drugiej stojące przed nią półciężarówki, motorówki i "typowy amerykański dom" z wyposażeniem - rzeczami dostępnymi wtedy dla amerykańskiego robotnika, jak lśniące tostery czy nowoczesne lodówki. A to wszystko rok po wydarzeniach czerwcowych. Dla ludzi to był szok - mówi Tomasz Mikszo, archiwista MTP.

Wyposażenie domu typowego amerykańskiego farmera z 1957 r.Archiwum MTP

Jak podkreśla, Amerykanie dopiero po kilku latach odeszli od "kłucia w oczy". - W 1962 r. skupili się już bardziej na stronie przemysłowej. Nadal jednak pokazywali przepaść, jaka dzieliła komunizm od zachodu. Kiedy nasi prezentowali siermiężny przemysł ciężki, Amerykanie pokazywali swoje samochody - mówi Mikszo.

Zobacz pawilon USA w 1958 r.:

Pawilon amerykański w 1958 r.
Pawilon amerykański w 1958 r.Archiwum MTP

Skafander, silikon i automatyzacja

Co konkretnie wystawiali Amerykanie 52 lata temu? - Rząd amerykański zaczął pokazywać poziom życia w swoim kraju oraz rozmaitego rodzaju wyroby, które służą ułatwieniu życia w domu, na polu i w zagrodzie, jak to żartobliwie określano - wyjaśnia Byrt. Intencją było pokazanie - jak pisał prezydent Kennedy - "najnowszych osiągnięć amerykańskiej produkcji i techniki".

Co wystawiali Amerykanie na poznańskich targach w 1962 r.?
Co wystawiali Amerykanie na poznańskich targach w 1962 r.?TVN 24 Poznań

Na stoiskach 3 i 4 prezentowano wyroby z plastiku - materiału "stosunkowo nowego" w amerykańskiej gospodarce. Wśród wystawy produktów z tworzyw sztucznych znalazł się między innymi skafander kosmonauty.

- Widoczne na nim są loga NASA. Amerykanie zawsze epatowali ciekawostkami. Kilka lat później przywieźli do Poznania skałę z księżyca - podkreśla Mikszo.

Skafander kosmonauty widoczny z prawejArchiwum MTP

Pod "piątką" przedstawiano silikon - dziś materiał wszystkim doskonale znany, a wówczas "rozpoczynający dopiero swoją karierę w Stanach Zjednoczonych".

"Postęp mierzony jest w zadowoleniu klienta" - głosiło hasłoArchiwum MTP

Kolejne stoisko zajmowała firma The Alvey Ferguson Co., która pokazywała swoje "urządzenie do automatycznego przenoszenia towarów".

Jak sprawnie zajmować się dystrybucją towarów, pokazywała firma The Alvey Ferguson Co.Archiwum MTP

Radosny uśmiech Twojego dziecka

Stoisko 8 cieszyło się największym zainteresowaniem młodych rodziców. Poświęcone było ono fotografii i urządzono w nim najnowocześniejsze atelier z wyposażeniem do fotografowania dzieci. Każde z rodziców, które zdecydowało się zrobić swojemu dziecku zdjęcie, otrzymywało pamiątkową kopię. Kolejne stoisko zajmowali farmaceuci, którzy prezentowali wzory urządzeń produkcyjnych tego przemysłu.

Stoisko farmaceutów z Perry IndustriesArchiwum MTP

Pod numerem "10" swoje 10 maszyn dziewiarskich wystawiły firmy Singer-Supreme i Scott and Williams Co. Kolejne dwa stoiska przeznaczone były dla nowoczesnych maszyn dla przemysłu ciężkiego oraz obrabiarek. W "trzynastce" prezentowano amerykański styl życia, obok znalazła się biblioteka.

Dużą popularnością cieszyło się stoisko nr 15 zlokalizowane na zewnątrz budynku, które poświęcono sportom wodnym. "Na rzekach i jeziorach Stanów Zjednoczonych znajduje się obecnie w użyciu 8 000 000 łodzi sportowych i wypoczynkowych. Więcej niż połowę z tych łodzi wybudowano po 1950 r." - czytamy w katalogu.

Styl życia Stanów ZjednoczonychArchiwum MTP

- Co ciekawe, ta otwarta ekspozycja znajdowała się między radzieckim pawilonem nr 17 a pawilonem USA w dzisiejszym "czteropaku", który zresztą w niezmienionej formie zachował się do dziś - zauważa Mikszo.

Amerykanie w latach 60. mieli coraz częściej uprawiać sporty wodneArchiwum MTP

Kolejne stoiska to sprzęt rolniczy. Pod "16" znajdowały się maszyny rolnicze a pod "17" przenośny tartak firmy Jackson Lumber Harvester Co. W tym pierwszym stoisku zachwalano m.in. sprzęt firmy New Holland. To jedna z firm, która do dziś pojawia się w Poznaniu. Ostatnio swoje wybory prezentowała na targach Polagra-Premiery.

Do obsługi przenośnego tartaku potrzebna jest zaledwie jedna osobaArchiwum MTP

"Patrzyło się troszeczkę z żalem"

Firm, które pojawiły się w 1962 r. i do dziś goszczą na MTP, jest znacznie więcej. - To choćby Columbia Records, czyli płyty Columbii, które dzisiaj występują pod inną nazwą. To firma Black&Decker, produkująca sprzęt dla budownictwa - wylicza Byrt.

- To już nie są firmy, które przyjechały ze Stanów Zjednoczonych, tylko firmy, które dziś mają swoje oddziały w Polsce albo w innym z państw Unii Europejskiej - zauważa.

Najnowsze wiertarki firmy Black&Decker można było zobaczyć na stoisku nr 20. Tam także prezentowano sprzęty AGD. - Patrzyło się troszeczkę z żalem, że to są sprzęty, w szczególności kuchenne, które są poza naszym zasięgiem w Polsce - mówi Byrt.

Na sąsiednich stanowiskach (18 i 19) prezentowano natomiast motorki do rowerów oraz sprzęt do obróbki betonu.

"Każdy chciał pójść do Amerykanów"

- Ogromna liczba firm wystawiających i jakość produktów sprawiały w latach 60., że ten pawilon zawsze był oblegany. Ja to pamiętam, jako osoba chodząca z rodzicami na targi, że każda osoba chciała "pójść do Amerykanów", jak to się wtedy mówiło - kończy Byrt.

Folder został już zeskanowany przez CYRYL-a - Cyfrowe Repozytorium Lokalne. Wkrótce zostanie zaprezentowany na jego stronie internetowej. Sam katalog zostanie wkrótce przekazany do archiwum MTP.

Zobacz cały katalog:

Autor: Filip Czekała/i / Źródło: TVN 24 Poznań

Źródło zdjęcia głównego: USA 1962 r. - ze zbiorów autora

Pozostałe wiadomości

"Na pływalni Polonez OSiR Targówek przy ulicy Łabiszyńskiej 20 na Targówku korzystający z basenu dorośli i dzieci zatruli się chlorem. Poszkodowane są już 23 osoby" - poinformowała Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego "Meditrans" w Warszawie. Ewakuowano 60 osób. Są wstępne wyniki badania próbek powietrza i wody.

21 osób z basenu trafiło do szpitali. Strażacy pobrali próbki wody 

21 osób z basenu trafiło do szpitali. Strażacy pobrali próbki wody 

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Niemal jednogłośnie Sejm odwołał dwie członkinie Państwowej Komisji do spraw pedofilii. Domagała się tego przewodnicząca komisji. Zarzuty przedstawiono na wyjątkowym, bo utajnionym posiedzeniu Sejmu. Dotyczą mobbingu i niegospodarności. Posłowie uznali je za poważne.

Dwie członkinie komisji ds. pedofilii odwołane. "Były tam informacje, które były po prostu przerażające"

Dwie członkinie komisji ds. pedofilii odwołane. "Były tam informacje, które były po prostu przerażające"

Źródło:
Fakty TVN

Ross Davidson, były wokalista zespołu Spandau Ballet, został uznany w czwartek przez sąd w Wielkiej Brytanii winnym gwałtu i napaści na tle seksualnym. Były piosenkarz, który był frontmanem zespołu w latach 2017-2019 pod pseudonimem Ross Wild, nie wyraził żadnych emocji, gdy odczytano wyrok - pisze "Guardian".

Tłumaczył, że to była "zabawa w sen". Znany muzyk uznany winnym gwałtu i napaści seksualnej

Tłumaczył, że to była "zabawa w sen". Znany muzyk uznany winnym gwałtu i napaści seksualnej

Źródło:
"The Guardian"

Martwe małże wypełniły chorwacką zatokę Mali Ston. W niektórych hodowlach zginęło prawie 90 procent mięczaków. Pomór zwierząt ma być powiązany z rekordowo wysoką temperaturą wód Adriatyku.

Zginęło 90 procent małży. "Bezprecedensowa katastrofa" w Chorwacji

Zginęło 90 procent małży. "Bezprecedensowa katastrofa" w Chorwacji

Źródło:
PAP

W wiosce olimpijskiej są tysiące sportowców z całego świata. Wszystkich trzeba przenocować, nakarmić i zapewnić im dobre warunki do wypoczynku i treningu. Uwagę zwracają łóżka. Są tekturowe.

Tak wyglądają pokoje w wiosce olimpijskiej. Łóżka z tektury

Tak wyglądają pokoje w wiosce olimpijskiej. Łóżka z tektury

Źródło:
Fakty TVN

Sejm zlecił w piątek NIK przeprowadzenie kontroli w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji. - To jest rzecz, która została użyta po raz drugi w ciągu 30 lat działalności parlamentu - komentował w "#BezKitu" Mirosław Suchoń (Polska 2050). Krzysztof Kwiatkowski (KO) ocenił, że prezes NIK Marian Banaś w tej kwestii "ma ułatwione zadanie". Minister nauki i szkolnictwa wyższego Dariusz Wieczorek (Lewica) mówił o dostępności akademików i przyszłości Collegium Humanum.

"To jest rzecz, która została użyta po raz drugi w ciągu 30 lat działalności parlamentu"

"To jest rzecz, która została użyta po raz drugi w ciągu 30 lat działalności parlamentu"

Źródło:
TVN24, PAP

Podczas dyskusji w Sejmie dotyczącej projektu uchwały w sprawie zlecenia NIK przeprowadzenia kontroli działalności Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji wicemarszałkini wyłączyła posłowi PiS Markowi Suskiemu mikrofon. - Dziwię się, że poseł z takim doświadczeniem i opanowaniem tak bardzo nie panuje nad swoimi emocjami i obraża nas tu wszystkich - powiedziała Dorota Niedziela.

Suski z wyłączonym mikrofonem, bo "nie panował nad emocjami". Posłowie krzyczeli "hańba"

Suski z wyłączonym mikrofonem, bo "nie panował nad emocjami". Posłowie krzyczeli "hańba"

Źródło:
TVN24/PAP

- Jeśli nie przekonamy naszych kolegów z PSL do tego, żeby choćby wstrzymali się od głosowania albo nie wzięli w nim udziału, to wyniki będą się powtarzać - oceniła wiceministra edukacji Joanna Mucha (Polska 2050-Trzecia Droga). Odniosła się do projektu nowelizacji Kodeksu karnego dotyczącego dekryminalizacji aborcji, który ponownie znalazł się w Sejmie. Poseł KO Marcin Bosacki powiedział, że jest "nieco bardziej optymistyczny".

"Mam nadzieję, że znajdzie się w PSL większa grupa, która zagłosuje z nami, a nie z opozycją"

"Mam nadzieję, że znajdzie się w PSL większa grupa, która zagłosuje z nami, a nie z opozycją"

Źródło:
TVN24

Do silnego wstrząsu doszło na włoskich Polach Flegrejskich. Wstrząsy o magnitudzie 4,0 były odczuwalne w sąsiednim Neapolu. Chociaż nie doszło do poważnych uszkodzeń, aktywność sejsmiczna w tych okolicach budzi niepokój mieszkańców.

Wstrząsy w rejonie najgroźniejszego superwulkanu Europy

Wstrząsy w rejonie najgroźniejszego superwulkanu Europy

Źródło:
PAP, ANSA, tvnmeteo.pl

W piątek wieczorem doszło do wypadku, w którym zginął 55-letni pracownik kopalni wapienia w Rogaszynie (Łódzkie). Mężczyzna został przysypany urobkiem wapienia. Po częściowym odkopaniu poszkodowanego lekarz pogotowia stwierdził jego zgon.

Nie żyje mężczyzna przysypany urobkiem mielonego wapienia

Nie żyje mężczyzna przysypany urobkiem mielonego wapienia

Źródło:
PAP

Rekordowa fala ulewnych deszczy nawiedziła północno-wschodnie regiony Japonii, powodując powodzie i osuwiska ziemi. Japońskie władze poinformowały o co najmniej dwóch ofiarach śmiertelnych.

Woda porwała radiowóz. Nie żyje policjant

Woda porwała radiowóz. Nie żyje policjant

Źródło:
PAP, Reuters, The Japan Times, Kyodo News

Do poważnego wypadku doszło pod Pułtuskiem. Z wraków wydobywał się dym. W jednym z aut siedziała kobieta, w drugim kilkuletnia dziewczynka. Obie były ranne i potrzebowały pomocy. Uczynili to policjanci, przejeżdżający obok.

Wraki aut dymiły. "W jednym, w foteliku siedziała ranna, płacząca kilkuletnia dziewczynka"

Wraki aut dymiły. "W jednym, w foteliku siedziała ranna, płacząca kilkuletnia dziewczynka"

Źródło:
tvnwarszawa.pl

BBC opisuje przypadek indyjskiego robotnika ze stanu Madhya Pradesh. Jego ostatnie znalezisko - niemal 20-karatowy diament o wartości szacowanej w przeliczeniu na niemal 400 tysięcy złotych - pozwoli nie tylko spłacić długi, ale zapewni też lepszy los całej dużej rodzinie mężczyzny. 

Wykopał diament wart prawie 400 tysięcy złotych. "Zobaczyłem coś, co przypominało kawałek szkła"

Wykopał diament wart prawie 400 tysięcy złotych. "Zobaczyłem coś, co przypominało kawałek szkła"

Źródło:
BBC

Sejm uchwalił nowelizację ustawy w sprawie "renty wdowiej". W głosowaniu przyjęto rządowe poprawki.  

"Renta wdowia" z rządowymi poprawkami

"Renta wdowia" z rządowymi poprawkami

Źródło:
PAP

Sejm poparł poprawki Senatu do ustawy o prawie autorskim. Teraz będzie czekała na podpis prezydenta Andrzeja Dudy.

Ustawa o prawie autorskim. Jest decyzja posłów

Ustawa o prawie autorskim. Jest decyzja posłów

Źródło:
tvn24.pl, PAP

Rada Wydawców Stowarzyszenia Gazet Lokalnych z nadzieją przyjęła poprawki Senatu do ustawy o prawie autorskim wzmacniające pozycję wydawców w negocjacjach z big techami - czytamy w oświadczeniu rady na portalu X. W piątek Sejm zadecydował, że projekt ustawy z poprawkami trafi na biurko prezydenta.

"Tylko w ten sposób uratujemy lokalne media i lokalną demokrację"

"Tylko w ten sposób uratujemy lokalne media i lokalną demokrację"

Źródło:
tvn24.pl

Sejm poparł poprawki Senatu do ustawy o prawie autorskim, która jest wdrożeniem przepisów unijnej dyrektywy, regulującej kwestie wynagrodzenia za wykorzystywanie utworów. Zgodnie z przyjętymi poprawkami to prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej będzie mediatorem w sporach między wydawcami a big techami. Wcześniej wydawcy i redakcje apelowały, by wyższa izba zmieniła uchwalone w Sejmie niekorzystne przepisy tak, by łatwiej było negocjować z platformami cyfrowymi.

Nowelizacja prawa autorskiego. O co w niej chodzi

Nowelizacja prawa autorskiego. O co w niej chodzi

Źródło:
tvn24.pl

Brytyjskie media rozpisują się o niewielkiej wyspie Drake'a, która właśnie trafiła na sprzedaż. Znajdująca się niedaleko Plymouth wysepka ma bogatą historię, ale największe emocje budzi fakt, że ma być nawiedzona.

Nawiedzona wyspa trafiła na sprzedaż. "Widziałem już wystarczająco dużo"

Nawiedzona wyspa trafiła na sprzedaż. "Widziałem już wystarczająco dużo"

Źródło:
Sky News, ENEX, The Independent, Plymouth Live

Sejm przyjął w piątek ustawę w sprawie użycia broni przez polskie służby. Dopuszcza między innymi użycie wojska do samodzielnych działań w czasie pokoju na terytorium kraju. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Sejm przyjął ustawę w sprawie użycia broni przez polskie służby

Sejm przyjął ustawę w sprawie użycia broni przez polskie służby

Źródło:
tvn24.pl, TVN24, PAP

Policjanci z Kalisza (woj. wielkopolskie) zatrzymali 61-letniego mężczyznę, który miał namalować na ścieżce wzdłuż rzeki obraźliwe napisy i symbole. Kaliszanin usłyszał zarzut nawoływania do popełnienia zbrodni zabójstwa premiera Donalda Tuska i ministra sprawiedliwości Adama Bodnara. Podejrzany nie przyznał się do zarzucanych mu czynów.

Miał nawoływać do zabójstwa Donalda Tuska i Adama Bodnara. Został zatrzymany

Miał nawoływać do zabójstwa Donalda Tuska i Adama Bodnara. Został zatrzymany

Źródło:
PAP

"To takie ohydne", "to absolutnie nie pomaga zdławić tej historii" - to reakcje internautów na informację, że amerykańska agencja Associated Press usunęła ze swojej strony tekst na temat J.D. Vance'a. Był to fact-check dementujący pewną plotkę o kandydacie na republikańskiego wiceprezydenta. Skąd się wzięła? Wyjaśniamy.

Agencja AP usunęła tekst na temat J.D. Vance'a. O co chodzi

Agencja AP usunęła tekst na temat J.D. Vance'a. O co chodzi

Źródło:
Konkret24

Przed nami dynamiczny pogodowo weekend. Miejscami termometry pokażą nawet 32 stopnie, ale nad krajem będzie wędrował front przynoszący opady i burze. Kolejne dni przyniosą spokojniejszą, ale miejscami chłodniejszą aurę.

W weekend nadciągnie żar. A co czeka nas później?

W weekend nadciągnie żar. A co czeka nas później?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Osoby wypłacające pieniądze na poczcie, nawet stosunkowo niewielkie sumy, rzekomo muszą wypełniać deklaracje do urzędu skarbowego i określić przeznaczenie pieniędzy - piszą internauci w mediach społecznościowych. To nieprawda, nie ma takiego obowiązku.

Deklaracja do skarbówki przy wypłacie na poczcie? "Muszę kategorycznie zaprzeczyć"

Deklaracja do skarbówki przy wypłacie na poczcie? "Muszę kategorycznie zaprzeczyć"

Źródło:
Konkret24
Ujawniamy braki w sprawozdaniu finansowym PiS. Hermeliński: to dowód dla PKW

Ujawniamy braki w sprawozdaniu finansowym PiS. Hermeliński: to dowód dla PKW

Źródło:
tvn24.pl
Premium

Przy użyciu sztucznej inteligencji z wykorzystaniem kompilacji archiwalnych, pokolorowanych zdjęć powstał film o Warszawie. Ma pokazywać, jak wyglądało miasto przed drugą wojną i w trakcie okupacji. Eksperyment wzbudził ogromne zainteresowanie w sieci. Jednak eksperci alarmują, że produkcja może wprowadzać w błąd. Materiał Ewy Wagner z magazynu "Polska i Świat" w TVN24.

Film o dawnej Warszawie stworzony przez sztuczną inteligencję. Eksperci: to groźne

Film o dawnej Warszawie stworzony przez sztuczną inteligencję. Eksperci: to groźne

Źródło:
TVN24

"W tym tygodniu w Niemczech zakazana została litera C" - wpis z takim komunikatem niesie się w polskiej sieci. I wprowadza w błąd. Bo wcale nie chodzi o literę. Wyjaśniamy.

W Niemczech "zakazano litery C"? O jaki symbol chodzi

W Niemczech "zakazano litery C"? O jaki symbol chodzi

Źródło:
Konkret24